کریل گووروف
روز گذشته خانم رئیسا بوگاچوا دبیر شورای امنیت ملی اوکراین اعلام کرد که این کشور حاضر است در ساخت سامانه اروپایی ضد موشکی شرکت کند و از جمله امکانات خود را در زمینه رصد اوضاع به عنوان سهم مشخص خود در ساخت این سامانه عرضه کند. این همکار نزدیک ویکتور یانوکویچ رئیس جمهور اوکراین اعلام کرد که اگر ناتو به این پیشنهاد توجه کند، اوکراین برای اجرای عملی آن آمادگی دارد.
بدیهی است که منظور از امکانات در زمینه رصد اوضاع ، استفاده از رادارهای موکاچوو و سواستاوپول است. دبیر شورای امنیت اوکراین به منظور پیشگیری از واکنش عصبی مسکو به این اظهارات تأکید کرد که حکومت اوکراین طرفدار جلب روسیه به ساخت چتر ضد موشکی اروپایی است. بدیهی است که این اظهارات علاوه بر جنبه مشخص نظامی و راهبردی (استقرار چشم و گوش ناتو در نزدیکی مرزهای روسیه) می تواند در مذاکرات اقتصادی با مسکو هم نقشی بازی کند. از جمله مذاکرات حساس درباره ساخت خط لوله انتقال گاز جریان جنوبی از روی بستر دریای سیاه می تواند در این زمینه تحت تأثیر قرار گیرد.
ویکتوریا پودگورنایا، کارشناس سیاسی اوکراینی اظهار داشت که این مسأله هم جنبه سیاسی دارد و هم جنبه اقتصادی. استقرار بخشی از سامانه ضد موشکی در سواستوپول و موکاچوو برای اوکراین درآمدهای بودجه ای فراهم خواهد کرد. در حالی که بودجه اوکراین با کسری جدی روبرو شده است، این درآمدهای مکمل مفید خواهد بود. درست است که روسیه خوشحال نمی شود زیرا موضوع پدافند ضد موشکی را موضوع حساسی می داند. ولی اوکراین بدین وسیله به روسیه می گوید که بهتر است که طرح جریان جنوبی را (که روسیه را از کاربرد شبکه انتقال گاز اوکراین تقریباً بی نیاز خواهد کرد) متوقف کند. با توجه به اینکه رهبران روسیه به خواست های اوکراین کمتر توجه می کنند، بهانه خوبی پیدا شده است که این خواهش ها به آگاهی کرملین برسد .
کنستانتین سیوکوف معاون رئیس آکادمی مسایل ژئوپلتیکی ضمن تفسیر این موضوع گفت:
- اجلاس سران ناتو در لیسبن نشان می دهد که رهبران روسیه از هیچ تلاشی دریغ نمی ورزند که روسیه را به ناتو بکشانند و به شرق پشت بکنند. و حالا ما نتیجه این تلاش ها را می بینیم. شک می کنم که روسیه از غرب فناوری های پیشرفته را دریافت کند. حتی نمی توان درباره همکاری برابر حقوق در زمینه امنیت صحبت کرد. ایجاد سامانه مشترک پدافند ضد موشکی هم غیر ممکن است. اصولاً خود آقای مدودف هم به این واقعیت اعتراف کرده است.
اولاً، این کار از نظر فنی غیر ممکن است زیرا ما با ناسازگاری فنی سامانه های ضد موشکی روبرو خواهیم شد. ثانیاً، نمی توان دو سیستم دارای اصول متفاوت فنی فعالیت را از یک مرکز اداره کرد. برای اینکه تصمیم مشترک درباره استفاده از این سامانه اتخاذ شود، یک ستاد ائتلافی باید تشکیل شود. ولی شیوه عمل آن مشخص نیست: فرض کنیم، موشک در حال پرواز است و باید سرنگون شود ولی اعضای ستاد تازه گرد هم می آیند تا رأی بدهند؟
همانطور که می بینیم روسیه از همکاری با ناتو سودی نمی برد. ولی در عوض ما در روابط با ایران تنشی داریم که نتیجه عدم صدور سامانه های اس-300 می باشد. روسیه در آینده مجبور خواهد شد تشدید روابط با چین را تجربه کند در حالی که چین مهم ترین شریک اقتصادی ماست. این کشور در زمان صلح هم در مرزهای شرقی کشورمان ارتش 2.5 میلیونی دارد. به علاوه، بعد از آنکه روسیه بازی خود را با ناتو شروع کند، جمهوری های شوروی سابق با استفاده از این بهانه خودشان به سوی ناتو خواهند دوید.
دو رادار اوکراینی به سامانه ضد موشکی آمریکایی اجازه خواهند داد بخش قابل توجه سرزمین روسیه را کنترل کنند. درست است که در زمان شوروی این رادارهای ثابت به گونه ای طراحی شده بودند که فقط در جهت غربی کار کنند ولی نوسازی آن ها و چرخاندن آن ها به سمت شرق کار دشواری نیست. این فقط یک مسأله فنی است. تازه آمریکایی ها می توانند رادارهای سیار خود را هم مستقر کنند. کنترل رادارهای اوکراینی توسط آمریکایی ها فقط گام اول است که به دنبال آن می توانند در چارچوب سامانه ضد موشکی، تعدادی از ضد موشک ها را هم مستقر کنند. روند جاری می تواند به همین امر منجر شود.
پایگاه اطلاع رسانی «کا ام»، 25 نوامبر 2010
نظر شما