دانشگاه تربیت معلم شهر آیوتایا پایتخت سابق تایلند دارای بنائی است که در آن از عناصر معماری ایرانی اسلامی استفاده شده وقدمت آن به اواسط دهه 1990 می رسد. این بنا که مقبره یکی از بزرگان مهاجر ایرانی است دارای گنبد تذهیب شده ای است که یاداور بناهای تاریخی ایران می باشد. از تابلوئی که در کناراین مقبره وجود دارد می توان دریافت که مقبره متعلق به شیخ احمد اهل قمی ملقب به "شخصیت فوقالعاده" یا "چاوپرایا بوورن راج نایوک " می باشد.شیح احمد یک مسلمان شیعه است که در سال 1543 میلادی در شهر قم، دیده به جهان گشود.وی در اولین سالهای قرن هفدهم (1605) یعنی زمانی که کشور تایلند از زیر سلطه پانزده ساله برمه ای ها آزاد شده به آیوتایا مهاجرت کرد و پس از مدتی توانست در سایه مدیریت و درایت خود در دربار پادشاه سیام نفوذ کرده و به یکی از مقامات عالیرتبه سیام مبدل گردد.شیخ احمد با بانویی جوان از آیوتایا بنام"چوری" که از خاندان سلطنتی بود ازدواج کرد و از او دارای دو پسر و یک دختر شد.
آقای دکتر "تاتیا بوناک" از نوادگان شیخ احمد قمی می گوید"شیخ احمد قمی که از زادگاه خود شهر قم و به قصد ترویج عقاید شیعی و همچنین تجارت راهی این منطقه شده بود با ورود به شهر " آیوتایا" پایتخت وقت " سیام " توانست از پادشاه وقت یعنی " نارا سوان " اجازه نامه دریافت کند و پس از یک دهه اقامت در آیوتایا، علاوه بر انجام ماموریت اسلامی خود یعنی تبلیغ و ترویج دین اسلام و مذهب شیعه، در فعالیتهای تجاری و یازرگانی نیز به پیشرفت و شهرت قابل توجهی دست یاید.نسل های پس از او نیز توانستند از قرن هفدهم تا عصر حاضر، آوازه و نام بلند او را پاس دارند و آنان نیز چون جد خود شیخ احمد قمی دارای موقعیت ممتاز اجتماعی و سیاسی در کشور تایلند گردند.او همچنین اولین کسی بود که در زمان ریاست جامعه مسلمانان سیام به مقام "شیخ الاسلامی" رسید، مقامی که بر اساس آن اجازه یافت تا مذهب شیعه اثنی عشری را به جامعه تایلند معرفی کند. دفتر شیخ الاسلام که به نحوی وزیر امورمسلمانان به حساب می آید و تاقبل از شیخ احمد وجود نداشت در زمان ریاست وی افتتاح شد.
حضور شیخ احمد واعقاب وی در سیام موجب تحولات زیر گردید:
تاثیر پذیری از رسوم ایرانی-
- در این دوران آداب و رسوم درباری و درباریان تحت تاثیر رسومات دربار ایران قرار گرفت برای مثال شاه نارای در لباس پوشیدن، غذا خوردن و روشهای معماری مورد علاقه اش تحت تأثیر فرهنگ ایرانی بوده است. وی بطور مرتب از ایرانیان دیدار می کرد و از آداب و رسوم آنها و غذاو نوشیدنی آنها لذت می برد.
- تاسیس نهاد شیخ الاسلامی
بر اساس سوابق تاریخی، منصب شیخ الاسلامی که به نحوی وزیر امورمسلمانان به حساب می آید تاقبل ازورود شیخ احمد وجود خارجی نداشته است و خود شیخ احمد اولین شیخ الاسلام به حساب می آید. شاه سنگدوم که هم عصر با شاه عباس اول پادشاه صفوی بود این مقام را به او تفویض کرد. این نهاد هنوز به کار خود ادامه داده و تایلند تاکنون هجده شیخ الاسلام داشته است. از سال 1997 به بعد درپی اصلاحاتی که صورت گرفت حکم شیخ الاسلام پس از انتخاب شدن توسط شورای مسلمانان، از طرف شاه نیز تنفیذ می شود.تاسیس نهاد شیخ الاسلامی در سرزمین بودائی تایلند، اعتبار و امتیاز ویژه ای برای مسلمانان به حساب آمده و نشانگر توجه خاندان سلطنت و دولت تایلند به آنان می باشد.
استفاده از تجارب بازرگانی ایرانیان
خاندان سلطنتی سیام درسهای بسیاری از تجارب بازرگانی ایرانیان بخصوص توصیه های شیخ احمد قمی آموختند.یکی ار مورخین به نام ابن محمد ابراهیم می گوید:" اولین گروه از ایرانیان در حدود سی نفر بودند که به علت سود سرشار از تجارت دردوره قبل از روی کار آمدن پادشاه حاضر ( شاه نارای در سال 1656 ) به آیوتایا آمدند و در آن رحل اقامت گزیدند. هر کدام از این ایرانیان دارای احترام خاصی بودند و به آنها خانه ای داده شد و تمامی در مشاغل دولتی به خدمت گرفته شدند.در واقع رسیدن نارای به قدرت، نیز به خاطر کمک ایرانیان ساکن در آیوتایا بود. در حالیکه دربار تا دهه 1630 تحت استیلای ژاپنی ها و بعداً چینی ها بود.". وقتی که نارای خود را برای به مقام پادشاهی رسیدن آماده کرد، ایرانیان با استفاده از مراسم امامان حسن و حسین ( علیهم السلام ) با حمله به پادشاه وقت به نارای کمک کردند."
- ترویج اسلام وبویژه مذهب شیعه در تایلند
جمعی از مورخین بر این عقیده اند که تاقبل از آمدن شیخ احمد قمی به آیوتایا، مردم این کشور اطلاعی از مذهب شیعه نداشتند.در حالی که به دنبال تبلیغات شیخ احمد،در مدت کوتاهی شهر آیوتویا دارای اقلیت قابل توجهی از شیعیان بود. وقتی نارای با کمک ایرانیان به مقام پادشاهی رسید،نقش شیعیان در دربار مضاعف شد ولذا شیعیان از نزدیکترین مشاوران او به شمار می آمدند تا جائی که محافظان شخصی وی نیزاز مسلمانان شیعه هندی و ایرانی بودند و تا او اخردهه 1670 شهرهای تناسریم و مرگویی توسط ایرانیان اداره می شد."به علت ارتباط خوب دربار با مسلمانان زمینه برای تبلیغ اسلام فراهم بود و در نتیجه در سال 1686، تنها در شهر تناسریم ده هزار مورد از تشرف غیر مسلمانان به دین اسلام اتفاق افتاد. در همان زمان در پایتخت کشور سیام دو هزار شیعه د رمراسم سوگواری امام حسن «ع» و امام حسین «ع» شرکت می کردند و از ارج و قرب زیادی در پیش پادشاه برخوردار بودند."
در حال حاضر مقبره شیخ احمد قمی در دانشکده تبیت معلم شهر آیودیا،واقع در هشتاد کیلومتری شهر بانکوک قرار دارد.این مقبره همچون مزار یکی از بهترین شخصیت های سیایس و فرهنگی تایلند به شمار می رود و با بنائی اسلامی تزئین شده است.گنبد طلائی رنگ بنا و معماری ویژه اش بخوبی همیت اسلامی و خصیصه های فرهنگی شیخ احمد را بازگو می نماید.در مقابل مقبره کتیبه ای سنگی قرار دارد که بصورتی مختصر اما دقیق،زندگینامه وی به زبان انگلیسی و تایلندی بر روی آن نقش شده است.این مقبره در زمان ماموریت نگارنده بازسازی و با کاشی های ایرانی تزئین شد.
نظر شما