از سخنان وزیر آموزش و پرورش تعجب می​کنم

نسرین وزیری: دولت در تدوین لایحه بودجه 90، افزایش اعتبارات را به نسبت لایحه بودجه 89 محاسبه کرده نه قانون بودجه 89. این در حالی است که مجلس با تصویب قانون بودجه 89، مبالغی را به سقف بودجه​های آموزشی کشور افزوده بود که با محاسبه آن، میزان افزایش اعتبار اعلام شده این بودجه​ها از سوی دولت واقعی نیست.

البته این تنها نقد علی عباسپور رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات به بودجه آموزشی سال بعد نبود. او انتقاداتی به مراتب پررنگ​تر به شخص وزیر آموزش و پرورش از یکسو و نگاه دوگانه به بودجه دانشگاه​های پزشکی و غیرپزشکی از سوی دیگر داشت. کما اینکه از اظهارات حاجی​بابایی مبنی بر اینکه بودجه در نظر گرفته شده برای وزارت اموزش و پرورش کافی است، تعجب می​کند و می​پرسد وقتی 95 درصد بودجه 90 صرف حقوقو پرسنل این وزارتخانه می​شود، وزیر چگونه می خواهد به اجرای دیگر برنامه​هایش بپردازد که می گوید بودجه​ام کافی است؟!

 تشبیه این نماینده تهران از وضعیت وزارت آموزش و پرورش و بودجه​اش به ماشین بنز بدون بنزین نیز نکته جالبی است که در گفت​وگوی خبرآنلاین به آن اشاره شده است. مشورح این مصاحبه را در ادامه بخوانید:

وضعیت بودجه آموزشی کشور را در لایحه بودجه 90 چگونه می بینید؟ البته به تفکیک از بودجه آموزش و پرورش شروع کنیم و بعد هم بودجه وزارت علوم را بسنجیم.
بودجه آموزش و پرورش با این وضعی که لایحه بودجه را آورده​اند،  فقط 8 درصد افزایش یافته است. این عدد بدون در نظر گرفتن مازادی است که سال گذشته توسط مجلس به بودجه افزوده شد که هنوز هم به آموزش و پرورش پرداخت نشده است.

بر اساس گزارشات رسیده در سال 1389 کل پرسنل رسمی آموزش و پرورش حدود 855 هزار نفر است که در سال 1390 با توجه به تکالیفی که در ارتباط با استخدام معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت‌ سوادآموزی به عهده آموزش و پرورش گذاشته شده و 40 هزار نیرویی که به استخدام وزارت آموزش و پروش درآمده‌اند، نیروهای آموزش و پرورش به 922 هزار نفر خواهد رسید، بنابراین بیش از 70 هزار نفر در سال 90 به پرسنل رسمی حقوق‌بگیر آموزش و پرورش افزوده می‌شوند.

با توجه به اینکه هم اکنون حدود 93 تا 95 درصد از اعتبارات هزینه‌ای آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق و مزایای پرسنل می‌شود، اگر حقوق و مزایای این 70 هزار نفر را هم اضافه کنیم، افزایش فقط 8 درصدی که برای اعتبارات هزینه‌ای دیده شده به این معناست که احتمال دارد باز درصد اعتبارات پرسنلی آموزش و پرورش از کل اعتبارات هزینه‌ای افزایش پیدا کند یعنی از حدود 95 درصدی که در سال 89 پیش‌بینی می‌شود بودجه جاری آموزش و پرورش صرف پرسنل ‌شود بیشتر خواهد شد.

از آنجا که بیشتر بودجه وزارت آموزش و پرورش در سال آتی، صرف حقوق پرسنلی افراد می​شود. بنابراین بودجه​ای برای کار زیربنایی در این وزارتخانه باقی​نمی​ماند.

معمولا علی​رغم توافقاتی که در دولت برای تدوین لایحه بودجه می​شود، باز هم وزرا از بودجه وزارتخانه​هایشان اعتراض دارند و در لابی با کمیسیون​های تخصصی و تلفیق می​کوشند تا این بودجه را افزایش دهند. اما گویا آقای حاجی​بابایی از همین بودجه تعیین شده برای وزارت آموزش  پرورش راضی هم هستند. همینطور است؟
بله. البته من هم از حرف آقای وزیر تعجب می​کنم که می​گویند بودجه تعیین شده برای وزارت اموزش و پرورش کافی است. با این موضع آقای حاجی بابایی، مشکل است که ما در مجلس بگوییم که درآمدهای در نظر گرفته شده برای بودجه آموزش و پرورش غیرحقیقی و منبسط است و جایی برای ایجاد درآمد بیشتر برای دولت نیست. یعنی وقتی وزیر از بودجه تخصیصی راضی هستند، مشکل است که ما در مجلس برای تخصیص بودجه بیشتر به این وزارتخانه چانه زنی کنیم و نمایندگان را در کمیسیون تلفیق و صحن علنی قانع کنیم که برای کار زیربنایی در آموزش و پرورش باید، بودجه بیشتری به این وزارتخانه تعلق بگیرد. این هم کار سختی است که بخواهیم از فصل دفاع یا بخش راه و ترابری و سلامت بخواهیم بودجه برداریم و به بخش اموزش بدهیم.

وقتی وزیر معتقد است که با همین بودجه، با بکارگیری منابع  و نیروی انسانی می​تواند تحول بنیادین سیاست​های کلان را محقق کند، مسلم است که باید از ایشان انتظار این را هم داشته باشیم که به ارتقاء کیفی و مسائل دیگر در آموزش و پرورش بپردازند و مسائل این وزارتخانه فراتر از مشکل تامین حقوق و مزایای معلمانش باشد.

در لایحه بودجه سال آتی، 12 هزار و 500 میلیارد تومان اعتبار برای وزارت اموزش و پرورش داریم که بیش از 90 درصد آن صرف حقوق پرسنل می​شود و بعید به نظر می​رسد که با این وصف این وزارتخانه بتواند هیچ حرکت توسعه​ای نداشه باشد و به اهداف اصلی خود برسد. حکایت بودجه آموزش و پرورش و وعده​های وزیر، مثل حکایت آن ماشین بنز پر زرق و برقی می​ماند که برای راه رفتنش باید بنزینش هم تامین شود والا صرف ماشین بنز داشتن که کسی را جا به جا نمی​کند! باید بنزین ان هم فراهم شود تا راه بیفتد. از این رو به آقای وزیر توصیه می کنم که به جای مطرح کردن برخی مسائل سطحی و طرح​های نا پخته​ای مثل تعطیلی مدارس ابتدایی در روزهای پنجشنبه و یا ارائه طرح 3-3-5، به کارهای اصلی این وزارتخانه بپردازد.

وضعیت بودجه وزارت علوم چگونه است؟ شما در قانون برنامه پنجم تکالیف جدیدی برای دولت در این زمینه تعیین کردید. آیا لایحه بودجه 90 بر اساس این تکالیف در قانون برنامه نوشته شده است؟
در این بخش شاهد رفتار دوگانه​ای از سوی دولت هستیم. چرا که دولت اعتبارات تملک دارایی دانشکده​های پزشکی را به وزارت بهداشت داده اما در مورد دیگر دانشگاه​ها هم بخشی از این بودجه به شکل متمرکز به وزارت علوم داده شده و بخش دیگری از بودجه تملک دارایی به خود دانشگاه​ها داده شده است که دو حرکت متناقض در لایحه بودجه 90 به شمار می​رود.

این در حالی است که قانون برنامه پنجم، دال بر استقلال هیات امنای دانشگاه​هاست و سایر مواد قانون برنامه نیز حکایت از این دارد که اعتبارات باید در اختیار خود دانشگاه​ها قرار بگیرد. از این رو تخصیص بودجه تملک دارایی به وزارت علوم، دانشگاه​ها را دچار مشکل کرده و از حالت هیات امنایی خارج می​کند.

اینکه دولت بودجه عمرانی دانشگا‌ها را صفر کند و این اعتبارات را در اختیار وزارت علوم قرار دهد، برگشت به عقب است، تجربه سی سال انقلاب نشان داد که باید به سمتی حرکت کنیم که دانشگاه‌های کشور مانند دانشگا‌های پیشرفته دنیا به صورت مستقل عمل کنند.

همانطور که دانشگاه‌های کشور از نظر علمی به بلوغ رسیده‌اند و در سطح دانشگاه‌های خوب دنیا قرار دارند می‌توانند برای بودجه‌های خود تصمیم‌گیری کنند این واگذاری برخلاف برنامه و روند پیشرفت برای حمایت از دانشگاه‌هاست و به مصلحت نیست. به عنوان مثال صحیح نیست که دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تهران، شریف، امیرکبیر، شیراز و دانشگاه‌هایی از این دست که کل مدیران کشور در این دانشگاه‌ها تخصص می‌بینند و از نظر فکری به دولت کمک می‌کنند اعتباراتشان متمرکز شود و در اختیار وزارت علوم قرار گیرد.

وزارت علوم و شخص وزیر باید نقش کنترل و نظارتی بر عملکرد دانشگاه​ها داشته باشند و دیگر نیازی به اینکه بودجه دست آنها باشد نیست. بویژه آنکه وزیر بودجه​های متمرکزی در اختیار دارد و ما هم می کوشیم که این اعتبارات در اختیار را در مجلس افزایش دهیم تا هرجا که وزیر لازم دید برای یک پروژه پژوهشی موفق، تکمیل برخی پروژه​ها یا امور عمرانی و یا مسائل پیش بینی نشده هزینه کند.

در مجموع به نظر می​رسد که در بودجه تخصیص یافته به دانشگاه​های علوم پزشکی عقلانیت بیشتری در لایحه بودجه 90 دیده می​شود.

البته اظهار نظرهای برخی روسای دانشگاه ها حکایت از ان دارد که چندان هم موافق این تغییر در قانون برنامه پنجم نیستند و تمایلی به دریافت بودجه مستقیم و مستقل شدن ندارند.

ما تا کنون دوبار از روسای دانشگاه​ها دعوت کرده​ایم که به جلسات کمیسیون آموزش و تحقیقات بیایند و نظراتشان را راجع به قانون برنامه و لایحه بودجه اعلام کنند. بنده این جارو جنجال​ها را که برخی، روسای دانشگاه​ها را از حضور در جلسات کمیسیون منع می​کنند را قبول ندارم. شنیده​ایم که دولت و وزارت علوم، روسای دانشگاه​ها را از تماس با مجلس منع کرده​اند. برخی اظهار نظرها را هم در شان برخی روسای دانشگاه​ها نمی​بینم.

اینکه کمیسیون آموزش و تحقیقات در جریان بررسی قانون برنامه پنجم مصوب کرد که اعتبارات تملک دارایی را به خود روسای دانشگاهها بدهند، منفعتی برای کمیسیون یا مجلس ندارد. نمی دانم چرا این اظهارات را از سوی برخی روسای دانشگاه​ها شاهد هستم. در لایحه بودجه 90،  50 درصد اعتبارات تملک دارایی دانشگاه​ها افزایش یافته و امیدواریم که بتوانیم حدود 100 میلیارد تومان از اعتبارات 600 هزار میلیارد تومانی تملک دارایی وزارت علوم را در اختیار خود وزیر قرار دهیم تا برای حمایت از پیشرفت پروژه​های عمرانی از آن استفاده کند.

بودجه وزارت علوم چقدر به نسبت سال گذشته افزایش داشته است؟
حدود یک هزار و 700 میلیارد تومان بودجه وزارت علوم است که ظاهرا  24 درصد افزایش یافته است. اما این افزایش صوری و نسبت به لایحه بودجه 89 است نه قانون بودجه 89.  چرا که ما سال گذشته در مجلس، این اعتبار را بیشتر کردیم که البته متاسفانه بخش​هایی از آن اصلا تخصیص نیافت! مثلا ما برای فوق العاده بودجه اساتید مبلغی را تصویب کردیم اما این اعتبار تخصیص نیافت و متاسفانه دنشگاه​ها از سایر بودجه​های خود اعم از بودجه پژوهشی زدند تا فوق العاده بودجه اساتید را تامین کنند. در حالی که ما برای ان اعتبار تصویب کرده بودیم که دولت پرداخت نکرد.

اگر مجموعه کسری​های وزارت علوم را محاسبه کنیم، مشخص می​شود که نه تنها بودجه وزارت علوم، 24 درصد افزایش نیافته بلکه حداکثر افزایش آن، 12 درصد است. ضمن اینکه در بودجه سال 89 دانشگاه‌ها، افزایش ارتقای حقوقی اساتید منظور نشده بود که این موضوع دانشگاه‌ها را با مشکل پرداخت روبرو کرد که در نهایت آن را با کسر کردن از اعتبارات دیگر تامین کردند، البته افزایش ارتقای حقوقی اساتید در بودجه سال 90 منظور شده که اگر آن را هم حساب کنیم قاعدتا از 24 درصد کمتر می‌شود.

با توجه به رشد تورم در سال 89، امیدواریم بودجه دانشگاهها اضافه شود. در کمیسیون آموزش تلاش می​کنیم از بودجه​های متمرکز متعدد در لایحه بودجه که گزارشی از هزینه آن به مجلس نمی​آید، بکاهیم و به بودجه دانشگاه​ها اضافه کنیم. به یاد دارم که سال گذشته 155 میلیارد تومان بودجه متمرکز فرهنگی دراختیار دولت گذاشتیم که معلوم نیست کجا هزینه شده است. می توان مقداری از این دست بودجه​ها را به دانشگاهها داد تا در راستای رسیدن به اهداف سند چشم انداز 20 ساله و منویات رهبری پیشرفت داشته باشیم.

42/111