نفیسه حاجاتی: هر چند که زنده‌رود اصفهان، دیگر آبی نیست اما این روزها چهارباغ اصفهان سبزتر از گذشته است. بیش از دو هفته است که مردم اصفهان می‌توانند در یکی از شلوغ‌ترین و پرترددترین مسیرهای این شهر با دوچرخه‌های سبز رفت‌وآمد کنند؛ تجربه‌ای موفق که پیش‌تر در کشورهای اروپایی مانند هلند و فرانسه آزموده شده و می‌تواند به تسهیل رفت‌وآمد شهری کمک کند.
این مسیر در خیابان زیبای چهارباغ عباسی و بین میدان امام‌حسین (دروازه دولت) تا میدان انقلاب پیش‌بینی شده است. هرچند دوچرخه‌سواری برای سفرهای درون‌شهری، سنتی قدیمی بین اصفهانی‌هاست، اما یک دکه نارنجی و انبوه دوچرخه‌های سبزرنگ با آرم شهرداری اصفهان، عنصر تازه‌ای در دکوراسیون شهری اصفهان است.
روز شنبه بیست و چهارم مرداد ماه، طرح ایستگاه‌های دوچرخه به صورت آزمایشی و با هدف توسعه حمل و نقل پاک در اصفهان، با حضور اعضای شورای اسلامی و مدیران شهری راه‌اندازی شد.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان در مورد جزییات راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه سواری گفت: پس از پایان یافتن طرح مطالعاتی راه‌اندازی شبکه دوچرخه‌سواری به طول 6 کیلومتر در اصفهان، طرح راه‌اندازی 43 ایستگاه دوچرخه در نقاط پرتردد شهر به خصوص در هسته مرکزی این کلان شهر در دستور کار این معاونت قرار گرفت. دو ایستگاه آن در میادین انقلاب و امام‌حسین (ع) به صورت آزمایشی بهره‌برداری شد و در آینده نزدیک، ایستگاه‌های دوچرخه میدان امام و میدان شهدا نیز راه‌اندازی خواهند شد.
او اظهار امیدواری کرد که پس از راه‌اندازی رسمی این ایستگاه‌ها، هر 6 ماه، 10 ایستگاه دوچرخه در این شهر راه‌اندازی شود و تا پایان سال جاری تعداد ایستگاه‌ها به 10 مرکز برسد. مهندس مصطفی نوریان هزینه 1500 دستگاه دوچرخه را برابر با یک دستگاه اتوبوس دانست و ادامه داد: در برآورد اولیه طرح راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه در اصفهان، 300 میلیون تومان برای این امر اختصاص یافته است.
میرخانی، مدیر روابط عمومی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری، نیز تأکید می‌کند که این یک بهره‌برداری آزمایشی و به هدف فهمیدن مشکلات و مسایل پیرامون طرح بوده است. اما افتتاح رسمی این طرح به بعد از عید فطر موکول شده و در آن زمان مردم می‌توانند با کارت‌های اشتراک الکترونیکی که برایشان صادر خواهد شد، از دوچرخه‌ها استفاده کنند.
اصفهان؛ شهر دوچرخه‌ها
اگر کسی بخواهد دوچرخه‌ای کرایه کند، فقط لازم است کارت ملی‌اش را به مسئول دکه بدهد. او در فهرستش نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره تماس، نام معرف، شماره تماس معرف، شماره دوچرخه و ساعت تحویل را می‌نویسد و از مراجعه‌کننده می‌خواهد که خانه آخر سطر را امضا کند.
شهروندان می‌توانند هر روز از ساعت 7 صبح تا 8 شب به یکی از دو ایستگاه فعلی، مراجعه کنند و دوچرخه‌ای بگیرند. البته مسئول دکه انقلاب می‌گوید بعد از ساعت 6:30 عصر دیگر دوچرخه تحویل نمی‌دهد چرا که باید تمام دوچرخه‌ها تا ساعت 8 بازگردانده‌شوند. جمعه‌ها هم ایستگاه تعطیل است.
بابت این خدمات، هیچ کرایه‌ای از شهروندان گرفته نمی‌شود. پیش‌بینی شده که هرکس سه ساعت از دوچرخه استفاده کند ولی اگر هم بیش از این زمان دوچرخه را نگه داشت، با اینکه کسانی دیگر را از این امکان محروم کرده است، مشمول جریمه‌ای نمی‌شود.
سرپرست واحد آموزش معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان، مهندس محمدرضا کلینی، می‌گوید: مدل و رنگ دوچرخه‌های خریداری شده برای ایستگاه‌های دوچرخه اصفهان، اختصاصی است. او توضیح می‌دهد: این دوچرخه‌ها بومی شهر اصفهان است و به کشورهای سازنده، طراحی دوچرخه‌های مورد نظر اعلام شده است.
مسئول ایستگاه دوچرخه در میدان امام حسین اصفهان، در حالی که برگه‌هایش را می‌شمرد، درباره استقبال مردم از این طرح می‌گوید: امروز 9 برگه پر شده. در هر کدام هم 18 اسم ثبت شده است. اگر بخواهیم حساب کنیم، در این هفته اول هر روز، کم و زیاد، همین تعداد برگه پر شده است.
به‌این‌ترتیب می‌توان برآورد کرد که هر روز نزدیک 160 نفر از 45 دوچرخه ایستگاه استفاده کرده‌اند. اما مسئول ایستگاه می‌گوید بعضی از اسم‌های لیست تکراری‌اند چون بعد از سه ساعت دوباره مراجعه کرده و زمان‌شان را تمدید کرده‌اند.
مسئول ایستگاه انقلاب هم همین تعداد را ذکر می‌کند و نتیجه می‌گیرد که تقریباً هر روز بالای صد نفر از دوچرخه‌ها استفاده کرده‌اند. او سپس اضافه می‌کند: کسبه محل از این طرح خیلی استقبال کرده‌اند. مثلاً بعضی‌ها خانه‌هایشان دو خیابان آن طرف‌تر است. ظهرها می‌آیند دوچرخه می‌گیرند می‌روند خانه و عصر دوباره برمی‌گردند. خیلی‌هایشان در همین حدود چهارباغ مدام تردد دارند. قبلاً با موتور یا ماشین یا پیاده می‌رفتند ولی حالا با دوچرخه می‌روند.
یکی از دوچرخه‌سواران که در حال بازگردادن دوچرخه در آخرین ساعات تحویل، یک مسافر است. او از این طرح خوشش آمده است. می‌گوید: دوست داشتم در این چند روز که اصفهان هستم، با دوچرخه شهر را بگردم. امروز هم در دو ساعتی که دوچرخه را گرفته بودم، این اطراف را گشتم ولی دوچرخه‌ها زیاد قوی نیستند. بیشتر برای مردم عادی به درد می‌خورد تا جوانان پر انرژی.
البته نگهبان یکی از ایستگاه‌ها می‌گوید: این طرح برای کاهش ترافیک است ولی بعضی از مردم می‌آیند برای بچه‌هایشان دوچرخه می‌گیرند و می‌برند در پارک بازی کنند. باید ایستگاه‌ها را گسترش بدهند و فرهنگ‌سازی کنند.
احیای فرهنگ دوچرخه‌سواری
طبق آمارها، در دهه 60، نزدیک به 16 درصد از سفرها در سطح شهر اصفهان با دوچرخه انجام می‌شده اما در حال حاضر این میزان به 5 درصد تقلیل پیدا کرده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهر اصفهان، از رشد سریع وسایل نقلیه موتوری در کشور و کاهش ایمنی لازم برای دوچرخه سواران از یک‌سو و بی‌توجهی و عدم اهمیت طراحان فضاهای شهری و مدیریت شهرداری‌ها در گذشته، به عنوان دلایل کاهش استقبال مردم از دوچرخه یاد می‌کند و می‌افزاید: وضعیت توپوگرافیک مناسب شهر اصفهان و کم‌بودن پستی‌بلندی‌های این شهر، آب هوای معتدل، و سابقه فرهنگی شهروندان از عوامل مؤثر گسترش استفاده از دوچرخه در دهه‌های گذشته بوده است.
این مقام مسئول، سپس با تأکید بر تأثیر دوچرخه‌سواری بر سلامتی جامعه و کاهش معضلات ترافیک در خطوط پرتردد شهر، از نقش پررنگ نهادهای فرهنگی مانند صدا و سیما، تربیت بدنی و آموزش و پرورش در فرهنگ‌سازی برای استفاده از دوچرخه می‌گوید.
مدیر روابط عمومی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری هم با تأکید بر این که برخی از خیابان‌های جدید شهر با خط ویژه دوچرخه ساخته شده‌اند، می‌گوید: ما سعی کرده‌ایم که ایمنی لازم را برای دوچرخه‌سواران سطح شهر ایجاد کنیم تا مردم به استفاده از دوچرخه تشویق شوند. در چهارباغ هم علائم ویژه دوچرخه نصب کرده‌ایم و از نیروی انتظامی هم خواسته‌ایم که تردد موتورسیکلت‌ها را در رفوژهای میانی ممنوع کند.
از مسئول دکه در مورد خسارات وارده به دوچرخه‌ها و جریمه این خسارات سؤال می‌کنم. او می‌گوید که هر روز برخی از دوچرخه‌ها خراب می‌شوند ولی این خرابی‌ها خیلی عمده نیستند و بیشتر به افتادن مداوم زنجیر، خرابی پنجه رکاب و ترمز مربوط است. البته در صورت خسارت جدی‌تر هم، او مجاز نیست که از کسی خسارتی بگیرد.
پیرمرد تعمیرکار دوچرخه‌ها که پشت دکه در حال تعمیر دو تا از دوچرخه‌هاست، می‌گوید: خیلی پیش آمده که زنجیر دوچرخه‌ها افتاده است. یک نفر هم آمد گفت تایر ترکیده است. اما این دوچرخه‌ها تایوانی و خیلی خوب هستند. مردم باید بیشتر مراقبشان باشند.
جای خالی رکاب‌زنان مونث روی دوچرخه‌های دخترانه
دو دختر جوان، کارت ملی به دست، به ایستگاه میدان امام حسین مراجعه کرده‌اند. آنها نمی‌دانند که استفاده دختران از دوچرخه‌های دو ایستگاه ممنوع شده است.
مسئول ایستگاه می‌گوید: تعداد دخترهای مراجعه‌کننده در روزهای اول حتی بیشتر از پسرها بود. روز اول به خانم‌ها هم دوچرخه می‌دادیم ولی بعد ممنوع کردند. روز بعد آقایان برای خانم‌ها دوچرخه می‌گرفتند ولی بعد ابلاغ شد که اگر دوچرخه‌ها را دست خانم‌ها دیدیم، بگیریم. الان هم هنوز خیلی خانم‌ها که از این ممنوعیت اطلاع ندارند، مراجعه می‌کنند ولی ما اجازه تحویل دوچرخه به آنها نداریم.
از پیرمرد تعمیرکار در مورد دخترانه و پسرانه بودن دوچرخه‌های ایستگاه می‌پرسم. او توضیح می‌دهد دوچرخه‌هایی که میله جلویی کاملاً افقی دارند، پسرانه و بقیه دخترانه هستند. پس این‌طور که پیداست، از ابتدا بخشی از دوچرخه‌ها مناسب برای بانوان تهیه شده‌اند.
آغازی برای طرح ممنوعیت تردد خودروهای شخصی در چهارباغ
قدم‌زدن در خیابان چهارباغ، هنوز یکی از ماندگارترین خاطره‌های گردشگرانی است که اصفهان را دیده‌اند؛ خواه چند دهه پیش و خواه همین چند هفته پیش. این خیابان همواره زیبایی و جذابیت خود را برای گردشگران حفظ کرده است.
اما در دهه اخیر، با شلوغ‌ترشدن معابر این خیابان، دیگر چندان خبری از آرامش این خیابان نیست. اما آیا بعد از راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه تغییری در روند تردد موتورسیکلت‌ها و یا حتی سواری‌ها در این مسیر رخ خواهد داد؟
جانشین معاونت راهنمایی و رانندگی فرماندهی انتظامی استان اصفهان از ممنوعیت تردد موتور سیکلت در مسیر ایستگاه‌های دوچرخه در رفوژهای میانی چهار باغ عباسی به منظور ایمن‌سازی و روانسازی شهروندان خبر می‌دهد.
«سرهنگ علی نیکبخت» با بیان اینکه معاونت راهنمایی و رانندگی همزمان با اجرایی شدن این طرح تمام اقدامات لازم از جمله نصب تابلوهای راهنمایی در مسیر و محدودیت‌های ترافیکی را انجام می‌دهد، گفت: با استقرار نیروی انسانی و ممنوعیت تردد موتور سیکلت سعی خواهیم کرد ایمنی رکاب‌زنان را تأمین کنیم.
او اجرایی شدن این طرح را در چهارباغ راهکار مناسبی برای تحقق ممنوعیت تردد خودروهای شخصی در این محور دانست و اعلام کرد: امید است این طرح 5 ساله با راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه در چهارباغ به منصه ظهور برسد.
با این تجربه مسیر دوچرخه‌سوار در اصفهان، شهرهای دیگر می‌توانند از این طرح الگو بگیرند و آن را متناسب با شرایط جغرافیایی و فرهنگی خود اجرا کنند. حتی تهران نیز می‌تواند در مسیرهای شرقی-غربی یا در مناطق جنوبی‌تر که شیب ناچیزی دارد، به همین تجربه رو بیاورد؛ تجربه‌ای که پیش‌تر در شهرهای بزرگ اروپایی به‌خوبی آزموده شده و جواب داده است.
نظر شما