دکتر"کیهان برزگر" در گفتگو با "شبکه ایران" با اشاره به مواضع روسیه در حمایت از تحریم ایران تصریح کرد: آقای احمدی‌نژاد چندی پیش طی یک سخنرانی تصریح کرد که "روسیه کاری نکند که ملت ایران آنها را در صف دشمنان تاریخی خود قرار دهند" و این موضع‌گیری در زمان خودش، اقدام مناسبی بود.
وی هشدار رییس‌جمهور ایران را اخطاری به یکی از جریان‌های حاکم در روسیه خواند و افزود: جریان آقای مدودف و نخبگان طرفدارش در نهاد ریاست جمهوری، برخلاف جریان سنتی آقای پوتین و گروهش، خواهان نزدیکی بیشتر با آمریکا و مخالف سیاست‌های هستهای فعلی ایران هستند.
به گفته این مدرس دانشگاه، نهادهای درون وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و شورای امنیت ملی روسیه، در کنار پوتین به عنوان یک جریان سیاسی دیگر، البته نه کاملاً رقیب، خواهان این هستند که روابط ایران و روسیه تا حد ممکن دوستانه و مبتنی بر تامین منافع مشترک باقی بماند و این طور نباشد که نقش ایران در سیاست خارجی روسیه حذف شود. این مسئله نیز به سبب منافع گسترده سیاسی، اقتصادی و امنیتی روسیه از نزدیکی با ایران است.
* نیازهای روسیه به ایران
برزگر با بیان اینکه نیازهای ایران و روسیه در این مقطع، نیازهای استراتژیک متقابل است، بیان داشت: این گونه نیست که صرفاً ایران به روسیه نیاز داشته باشد بلکه روسها هم دارای منافع گسترده‌ای از نزدیکی با ایران هستند که شامل همکاری در حوزه تامین امنیت انرژی، همکاری در حوزه گاز و بحث اپک گازی با حضور روسیه، ایران و قطر، و مسائل مربوط به امنیت منطقه‌ای می‌شود.
وی به نقش ایران در مسائل افغانستان و قفقاز اشاره و تصریح کرد: همکاری‌های نظامی و اقتصادی نیز منفعت دیگری است که روسیه از قبل همکاری با ایران به دست می‌آورد. فروش تسلیحات نظامی به ایران منفعت بزرگ برای روسیه است و حجم زیادی از منابع مالی- ارزی این کشور را تامین می‌کند؛ به ویژه که دنیا شاهد یک بحران اقتصادی بزرگ و کمبود نقدینگی است و روسها به این منبع مالی نیاز دارند.
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل بحث انرژی هستهای را مسئله‌ای مهمتر از همه این مسائل عنوان و خاطرنشان کرد: روسها در یک قرارداد پرسود با ایران نیروگاه اتمی بوشهر را پیش می‌برند و نمی‌توانند در این مرحله، از سود آن بگذرند.
برزگر با تاکید بر اینکه جریان سنتی غالب در روسیه خواهان روابط نزدیک با ایران است، اضافه کرد: موضع‌گیری جدید مدودف و نخبگان اطراف او، بر این پایه استوار است که گروه نخبگان جدید روسیه برای موفقیت در حفظ قدرت و همچنین موفقیت روسیه در صحنه اقتصاد جهانی، نیازمند برقراری روابط نزدیکتر با آمریکا و به تبع آن، پذیرش بعضی از خواسته‌های جهانی و منطقه‌ای این کشور از جمله در برخورد با برنامه هستهای ایران هستند.
وی با بیان اینکه این گروه علاقه‌مند به نزدیکی با غرب هستند تا با این نزدیکی، بتوانند نهاد ریاست جمهوری را دور بعدی نیز به دست بگیرند، ادامه داد: از نظر این نخبگان، نزدیکی به غرب می‌تواند آنها را بهتر به اهدافشان در حوزه اقتصادی و استراتژیک دنیا برساند. در نتیجه موضع‌گیری احمدی‌نژاد اخطاری به شخص مدودوف است و اینکه به این مسئله توجه کند که منافع ملت روسیه صرفاً در این نیست که از ملت ایران جدا شود بلکه ملت روسیه با ایران، دارای منافع زیادی از جمله منافع استراتژیک و بلندمدت هستند.
* پوتین تصور نمی‌کرد که مدودف تا این حد قدرت بگیرد
به اعتقاد این کارشناس، ارزیابی مجدد از نقش روسیه در سیاست خارجی ایران، هم در سطح افکار عمومی و هم در سطح نخبگان سیاسی ایران بسیار مهم است. البته این نقشی است که باید مراکز پژوهشی دولتی، نهادهای غیردولتی، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها، پیش از این ایفا می‌کردند تا به یکباره موضوع به این شکل گسترده و حساس مطرح نمی‌شد. اما به هر شکل روسیه یک بازیگر استراتژیک و دارای حق وتو در شورای امنیت است و ایران همچنان دارای منافعی در نزدیکی با روسیه در حوزه انرژی هستهای و دسترسی به تسلیحات دفاعی پیشرفته است.
برزگر طرح این بحث در سطح نخبگان سیاسی حاکم در ایران را مهمتر دانست و تاکید کرد: ایران به طور حتم باید استراتژی خود را نسبت به جایگاه روسیه در سیاست خارجی ایران بازتعریف کند. البته این بازتعریف نباید به معنی حذف نقش روسیه در استراتژی سیاست خارجی ایران در شرایط فعلی باشد.
وی افزود: این مسئله باید به صورت واقع گرایانه مدیریت و بررسی شود، چرا که هنوز همان منطق "نیاز متقابل" وجود دارد که آنها را به هم نزدیک می‌کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه زمانی که پوتین به مدودف به عنوان شخص مورد اعتمادش بها داد تا رییس‌جمهور شود، فکر نمی‌کرد که مدودف بیش از اندازه قدرت بگیرد، اظهار داشت: اکنون گروه مدودف علاقه‌مند است روسیه را به سمت غرب سوق دهد، چرا که آنها امیدوارند دوباره قدرت را در دست بگیرند و در انتخابات ریاست جمهوری رای بیاورند چرا که وقتی در روسیه رییس‌جمهور عوض شود، گروه حاکم نیز به طور کلی باید تغییر کند.
برزگر این رفتار را برای گروه سنتی حاکم در روسیه و پوتین، نگران‌کننده عنوان و خاطرنشان کرد: طی یکی دو روز گذشته نهادهای دیگر روسیه که سنتی‌تر هستند و بر دیدگاه‌های مستقل‌تر تکیه دارند و تاکید کرده‌اند که می‌خواهند با ایران رابطه نزدیک داشته باشند.
وی تصریح کرد: برنامه هستهای ایران موضوعی است که این چالش داخلی قدرت در روسیه را بیشتر نمایان می‌کند و شخصیت‌های سیاسی روسیه مجبور می‌شوند که یک موضع‌گیری نشان دهند.
* نقش روسیه و چین در سیاست خارجی ایران باید بازتعریف شود
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در خصوص نصب موشک‌های پاتریوت در لهستان از سوی آمریکا در عوض موافقت روسیه با تحریم ایران گفت: آمریکا یک استراتژی در دنیا دارد و آن حفظ هژمونی و برتری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در سطح جهان است که با استفاده از روش‌های مختلف از جمله مبارزه با تروریسم، رفع تهدیدات منطقه‌ای، یا اخیراً تمرکز بر خطر جهانی به اصطلاح "تروریسم هستهای"، سعی می‌کند این مسئله را به رقیبان جهانی و منطقه‌ای خود تحمیل کند.
برزگر با بیان اینکه آمریکا با یک برنامه حساب‌شده عنوان می‌کند که این موشک‌ها تهدیدی برای روسیه نیست بلکه تهدیدی برای مقابله با تهدیدات ایران، کره شمالی و کشورهای دیگر در درون منطقه است، ادامه داد: این هم در چارچوب استراتژی آمریکا و به قول سران این کشور، برای "رفع تهدیدات منطقه‌ای" شکل می‌گیرد و البته روسها هم همچنان با این مسئله مخالفند و تمام سعی خود را می‌کنند که این موشک‌ها برچیده شود.
وی ادامه داد: اعتقاد بر این بود که آمریکایی‌ها این استقرار موشک‌ها را انجام نمی‌دهند؛ به همین خاطر، این مسئله موفقیتی برای آمریکاست که ضمن گرفتن نظر مثبت روسیه علیه ایران، موشک‌ها را نیز برخلاف نظر روسیه مستقر کرد.
این استاد دانشگاه بیان اینکه اینگونه نیست که روسها کاملاً با آمریکایی‌ها هماهنگ باشند، افزود: مسائل داخلی قدرت و سیاست روسیه به گونه‌ای است که درجه‌ای از رقابت بین روسیه و آمریکا همواره وجود دارد و افکار عمومی، نخبگان سیاسی و بخش اعظمی از لایه‌های قدرت روسیه علاقه‌مند به داشتن استراتژی‌های مستقل ملی به ویژه در حوزه‌های سیاسی-امنیتی برای این کشور در دنیا هستند.
برزگر ادامه داد: به هر حال، نصب موشک‌ها زمینه یک مخالفت جدی است و گروه‌ها و نخبگان حکومتی روسیه نشان دادند که به دنبال استراتژی‌های مستقل و تثبیت جایگاه جهانی روسیه با قدرت ملی در بلندمدت هستند.
وی در خصوص رفتار روسها در مورد ایران تاکید کرد: روسیه و چین به نوعی بازیگران جهانی هستند که نظم‌های سیاسی موجود در دنیا را در چارچوب منافع ملی خودشان پذیرفته‌اند. آنها دارای حق وتو هستند و در حوزه‌های خاص بین‌المللی مانند خلع سلاح جهانی، انحصار هستهای و غیره، دیدگاه‌های خاص خود را دارند، در نتیجه آنها نیز مانند آمریکایی‌ها، فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها، از اینکه دو کشور برزیل و ترکیه به عنوان دو قدرت نوظهور منطقه‌ای و جهانی، می‌خواهند یک مسئله امنیت بین‌المللی را از طریق امضای بیانیه هستهای تهران که خارج از نظم حاکم در دنیاست به سرانجام برسانند، احساس خطر می‌کنند.
برزگر در پایان، بازتعریف در نوع نگاه ایران به روسیه را مهم برشمرد و تصریح کرد: روسیه و چین، راه‌حل‌های کوتاه‌مدت برای ایران هستند، چرا که اینها در نهایت در چارچوب قواعد موجود، نظم حاکم را می‌پذیرند و برای حفظ منافع خود به آمریکا نزدیک می‌شوند.
نظر شما