انتقاد آملی‌لاریجانی از ترویج تئوری‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی ناسازگار با پیش‌فرض‌های دینی

به گزارش خبرآنلاین، مهم ترین بخش های سخنان آیت الله صادق آملی لاریجانی حضور در مراسم اختتامیه بیست و هفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم را در ادامه بخوانید:

• در دنیای اسلام و در کشور ما کسانی از روشنفکران ادعا کردند که معارف قرآنی تماما مصرف کننده معارف عصری هستند و فهم کتاب و سنت در چنته معارف عصری است. 

• هم چنین باید به این نکته توجه داشت که قرآن نسخه هدایت الهی از ناحیه سلطان حق این عالم است که برنامه‌ی سعادت ما در آن وجود دارد و برای ما فرستاده شده است. نامه‌ الهی صرفا الفاظ و کتابت نیست و ظهور حق در همه عوالم است و در این صورت، اشتیاق انسان به یافتن محتوای کتاب الهی بیشتر می‌شود. 

• قرآن برنامه زندگی انسان‌هاست و از این جهت سزاوار هر گونه تأمل، اجتهاد و کوشش است. متاسفانه در زمان ما عده‌ای تلاش کردند قرآن را که معدن نور و معارف است به گونه‌ای دیگر تفسیر و تعبیر کنند که از معرفت بخشی و شمول بر حقایق تهی شود. 

• در دنیای اسلام و در کشور ما کسانی از روشنفکران ادعا کردند که معارف قرآنی تماما مصرف کننده معارف عصری هستند و فهم کتاب و سنت در چنته معارف عصری است، و از این که قرآن و روایات اهل بیت(ع) و پیامبر(ص) بحر بی‌پایان است، غفلت کردند. 

• چگونه می‌توان گفت که این معارف عظیم مصرف کننده معارف عصری و بشری هستند؟  کتابی که از ناحیه مالک حقیقی عالم آمده چگونه ممکن است در رساندن حقایق به بشر نیازمند معارف عصری باشد؟ این یک خبط عظیم است که چه تعمدا و چه قصورا حاصل می‌شود و باید توجه داشت که این جز حرمان عده‌ای از افراد مستعد از وصول به محتوای قرآن چیز دیگری نیست. 

مشکلات در علوم انسانی در کشور ما و برخی کشورهای مسلمان

• آن مشکل رفتن به سمت علوم انسانی غربی است. در کشوری که مبنای آن توحید و ایمان به حق تعالی است و بنای حرکت آن بر اساس قرآن است آیا می‌تواند بر علوم انسانی اتکا کند که پیش‌فرض‌های آن به هیچ وجه ایمانی نیست. هر علمی پیش‌فرض‌های خود را دارد باید توجه داشت که این پیش‌فرض‌ها از کجا می‌آیند؟ وقتی به کتاب و سنت مراجعه می‌کنیم نگاه خاصی به انسان و حقیقت انسان می‌یابیم. 

• چه معنا دارد در کشورمان تئوری‌هایی در باب روانشناسی، جامعه شناسی و انسان شناسی که بر پیش‌فرض‌هایی مبتنی است که به هیچ معنا با پیش‌فرض‌های دینی ما سازگار نیست، ترویج کنیم. به عنوان مثال در قرآن و روایات خود به رویا توجه داریم. روانشناس ناموری مثل فروید نیز به مساله رویا پرداخته است اما دو تا نگاه است. وی هنگامی که بحث رویا را مطرح می‌کند همه را به صورت مادی تفسیر می‌کند، اما رویا در نگاه قرآنی گاهی انکشاف واقع است. 

• حقیقت انسانی در عوالم مختلف کشیده شده است. ما پایگاهی در این عالم مادی داریم و در عوالم دیگری نیز وجودی داریم. دیدگاهی که انسان را فقط بدن مادی ببیند با دیدگاهی که انسان را مرکب از روح و بدن بداند بسیار متفاوت است امثال فروید، مارک و ... دین را افیون بشر می‌دانستند، اما نگاهی که انسان را در مراحل مختلف هستی می‌بیند، دین را نزول حق می‌داند و قرآن را نسخه‌ی الهی نازله می‌بیند که این، مسیر استکمال بشری را فراهم می‌آورد. این نگاه‌ها پیش‌فرض‌های ما را در معارف معین می‌کنند و پیش فرض‌های ما را در مقام استنباطات علمی نیز مورد تاثیر قرار می‌دهند. 

• قرآن باید در همه امور صحنه زندگی ما موثر واقع شود. قرآن نیز دارای مراتبی است، آیا تمام حقیقت قرآن تلاوت یا کتابت است؟ در کتاب قرآن و روایات اهل بیت اشارات بسیاری وجود دارد مبنی بر این که حقیقت قرآنی همین مقدار نیست، بلکه قرآن حقیقت عظیمی است که در عوالم مختلف ظهور دارد و ظهور آن نیز در این عالم به لسان پیامبر(ص) است. 

• قرآن فقط این صورتی که ما مشاهده می‌کنیم، نیست. گر چه این نیز آثار خود را دارد و ما به تلاوت و تأمل در معانی قرآن و عمل به آن مامور هستیم و خداوند به انسان‌هایی که ایمان آورده‌اند آرام آرام مدارجی می‌بخشد که به حقایق قرآنی دست یابند. 

• برای قرآن حقایق عظیمی است و اینها صرفا تعارف، ‌اکرام و مدح قرآن نیست، از سوی دیگر حقیقت انسان نیز دارای مراتب است. برای همه ما یک وجودی در عوالم دیگر نیز هست. حقیقت انسان به بدن او نیست بلکه به عوالم باطنی اوست. 

• قرآن ذومراتب است و انسان نیز ذودرجات است و این دو با یکدیگر قابل تطابق هستند. انسان‌ها به اندازه‌ای که تزکیه نفس می‌کنند به مراتبی از قرآن نیز دست می‌یابند، و هر اندازه از لحاظ تزکیه‌ای پایین باشند دست‌شان نیز از حقایق قرآن کوتاه می‌شود. 

• وجود انسان کامل که از او به امام تعبیر می‌کنیم نیز در عالم هستی وجود عظیمی است و میان اینها تطابق است، هر اندازه در عمل به قرآن صعود کنیم به باطن عالم و ائمه اطهار(ع) نزدیک می‌شویم.