امید سلیمی بنی :وزیر بهداشت ایران چند روز پیش از نگرانی این وزارتخانه درباره افزایش سقط جنین غیر قانونی در کشور خبر داده است. به گفته مرضیه وحید دستجردی، سقط غیر قانونی به دلیل مخفیانه بودن اعلام نمیشود و افراد بعد از مراجعه نیز اعلام نمیکنند که به انجام سقط غیرقانونی مبادرت کردهاند به همین دلیل وزارت بهداشت و سایر نهادهای حکومتی مانند پزشکی قانونی، تنها از موارد نادری مطلع میشوند که آمار دقیق موجود نیست.
آماری که پنهان می شود
این در حالی است که تنها آمار رسمی ارائه شده در باره سقطهای غیر قانونی را سه سال پیش رییس پژوهشکده فناوریهای نوین علوم پزشکی ابنسینا اعلام کرده بود. سازمانی که علاوه بر انجام امور آموزشی، برخی پژوهشهای غیر رسمی را نیز پوشش می دهد. دکتر "محمدمهدی آخوندی" سه سال پیش اعلام کرده بود سالانه ۸۰هزار سقط جنین غیر بهداشتی و به عبارت دیگر ۲۰۰مورد در هر روز در ایران انجام میشود. با این حال بررسیهای "خبر آنلاین" نشان می دهد بازار سقطهای غیر قانونی همچنان در ایران گرم است و هر روز مادران بیشتری به مراکز و اشخاص غیر قانونی و غیر مجاز سقط جنین مراجعه می کنند تا از شر جنین که در بطن آنها رشد می کند نجات پیدا کنند. هر چند هیچ کس، حتی مراکز دولتی در ایران که تقریبا آمار تمام فعالیتهای موجود در جامعه را در اختیار دارد نیز نمی تواند قاطعانه ادعا کنند، پس از 3 سال از آخرین اظهار نظر، میزان رشد این پدیده ناهنجار به چه سطحی رسیده است. چون به گفته وزیر بهداشت ایران، سقط غیر قانونی مخفیانه است و به کسی اعلام نمی شود.
75 درصد سقطها غیر قانونی هستند
یک پزشک متخصص زنان و زایمان به "خبر آنلاین" می گوید: "ارائه آمار دقیق در باره سقطهای غیر قانونی ممکن نیست. چون این کارها از نظرها محو است و مردم پنهانش می کنند. ولی با این حال آمار بیمارانی که بر اثر سقط کردن جنین خود در مراکز غیر بهداشتی و غیر قانونی، فوت می شوند، قابل توجه است."
به گفته دکتر فرزانه عباس زاده، برای سقطهای 5 هفته اول، نوعی آمپول پروستادین وارد بازار شده که تقلبی است و به دلیل اسپاسم عضلانی داخل رحم، منجر به ایست کامل تنفسی و مرگ می شود. دکتر عباس زاده در این باره می گوید:"2 درصد مرگ مادران در این گونه سقطها اثبات شده است که آمار بسیار بالایی است."
به گفته این پزشک متخصص، از کل سقطهایی که انجام می شود، نزدیک به 15 درصد به صورت طبیعی انجام می شود، 10 درصد نیز به صورت قانونی و با استفاده از مجوزها انجام می گیرد و سایر سقطها غیر قانونی است."
این چنین که از گفته های متخصصان برمی آید، آمار 80 هزار سقط غیر قانونی در 3 سال پیش، هر روز روندی صعودی را طی می کند، زیرا به گفته برخی از پزشکان که در درمانگاه های بیماران زنان و مامایی شاغل هستند، ماهانه تعداد قابل توجهی از مادران که نیاز به سقط دارند، مراجعه می کنند.
چرا فرزندم را نمی خواهم
پاسخ به این سئوال، دقیقا پاسخ دادن به سئوالی است که دلایل در ابهام ماندن آمارهای سقط را توجیه می کند. یکی از پزشکان که در زمینه سقط فعالیت می کند، در پاسخ به "خبر آنلاین" می گوید: "بیش از نصف مراجعان، به دلیل روابط خارج از چارچوب خانواده، دچار بارداری ناخواسته می شوند. نیمی دیگر از این مراجعان با وجود داشتن روابط سالم، به دلیل عدم رعایت بهداشت جنسی، دچار بارداری ناخواسته شده اند و دلیل سقط خود را تعداد فرزندان بالا، سن و سال زیاد و مشکلات اقتصادی عنوان می کنند."
این پزشک که خواست نام وی در این گزارش برده نشود، به "خبر آنلاین" می گوید: "معمولا هفته ای 2 تا 3 خانم در سنین 18 تا 40 سال برای سقط مراجعه می کنند که هیچ یک دارای مجوز از پزشکی قانونی یا سازمان نظام پزشکی نیستند.
وی پایین ترین هزینه عمل سقط غیر قانونی را بین 500 تا 600 هزار تومان عنوان می کند و می گوید: "اگر نیاز به سزارین و کورتاژ باشد، این رقم تا 2 میلیون تومان هم بالا می رود." به گفته وی برخی از پزشکان و ماماها چون نیاز به پول دارند، این کار را انجام می دهند و توجیه شان این است که تا وقتی مردم از روی ناآگاهی حامله می شوند و نیاز به کمک دارند، پزشک باید به آنها خدمت رسانی کند."
سقط و ثروت
به گفته آگاهان، آمار سقط جنین در محلات مرفه نشین شهر که عموما دارای سطح سواد و فرهنگ بالاتری هستند، از محلات پایین شهر کمتر است، چون خانمها آگاهی بیشتری دارند و از روشهای موثرتری برای جلوگیری استفاده می کنند. با این حال حتی تقریبا در تمام نقاط تهران، عمل سقط جنین در شرایط نامناسب انجام می شود.
وزیر بهداشت و درمان در این باره می گوید: "انجام عمل سقط جنین، مراقبتهای جدی میطلبد چرا که کوچکترین عارضهای باعث عفونت و سقط عفونی و همچنین سوراخی رحم شده و خطر مرگ را در پی دارد و گاهی حتی بیماری طولانیمدت و معلولیت را در پی داشته که یک عمر گریبانگیر مادر میشود."
به گفته دکتر دستجردی، وزارت بهداشت ایران، تحقیق در حوزه دلایل حاملگی های ناخواسته در خارج از چارچوب خانواده را انجام نخواهد داد زیرا "به حوزه وزارت بهداشت مربوط نیست، ما در این زمینه ها تحقیق و تفحص نمیکنیم و هر آنچه که بیمار اظهار میکند، ثبت میشود و از چند و چون واقعی این مسئله اطلاعی نداریم و معمولا این افراد به مراکزی که مراجعه میکنند سئوال و پرسشی از آنها نمیشود."
این در حالی است که سازمان پزشکی قانونی بیش از 50 مورد عارضه در جنین را مجوزی برای انجام سقط قانونی و مشروع می داند. رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور آمار مجوزهای قانونی سقط را سالانه بیش از 2 هزار مورد می داند. به گفته محمد حسن عابدی سقط درمانی پس از تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تایید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین قبل از چهار ماهگی و با رضایت مادر مجاز است.
دخالت اشخاص غیر مجاز، دلیل اصلی عوارض بعد از سقط
با وجودی که سقط جنین در مطب پزشک متخصص نیز دارای خطراتی است، بسیاری از مادران مجبورند سقط خود را در مراکز غیر قانونی و فاقد حداقل امکانات انجام دهند که این باعث در خطر قراردادن جان آنها می شود. دکتر فرزانه عباس زاده، متخصص زنان می گوید: "در مطب، تجهیزات کامل اتاق عمل وجود ندارد و وسایل کاملا استریلیزه نشده است، پس طبیعی است حتی در مطب متخصصان زنان و زایمان نیز جان مادر در خطر قرار گیرد. علاوه بر این شنیده می شود بسیاری از پزشکان عمومی که دارای تخصصی در این زمینه نیستند و ماماها و برخی پرستاران که سقط را به طور تجربی یاد گرفته اند در مراکز غیر مجاز خود، جان مادران را به خطر می اندازند."
دکتر آخوندی رییس پژهشکده فناوریهای نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی نیز می افزاید: بسیاری از سقطهای غیر بهداشتی توسط افراد غیر متخصص و افرادی که مهارتی در انجام این کار ندارند انجام میشود و حداقل استاندارهای لازم پزشکی این کار را رعایت نمیکنند." به گفته وی معمولا ۱۰تا ۱۵درصد از عوارض ناشی از سقطهای غیر ایمن مربوط به سقطهای ناقص، خونریزی، عفونت، پارگی ، سوراخ شدن رحم و صدمات داخل لگن است که به دلیل غیرقانونی انجام شدن این عمل و ترس از آثار ارتکاب آن، زنان کمتر به پزشک مراجعه میکنند و موجبات مرگ آنها فراهم میشود.
این در حالی است که پزشکان بدون مرز در گزارشی عوارضی مانند تهوع، استفراغ، دلپیچه (کرامپهای شکمی) و تب را از عوارض سقط های دارویی در سه ماهه اول می دانند. به گفته پزشکان بدون مرز در برخی از زنانی که از روش سقط دارویی استفاده میکنند سقط کامل صورت نمیگیرد و نیاز به استفاده از روشهای دیگر نظیر کورتاژ است. این تشکل غیر دولتی هشدار می دهد عوارضی مانند عفونت، خونریزیهای شدید، سقط ناقص، پارگی و آسیب رحم یا دهانة آن، و ادامة بارداری در انتظار مادرانی است که به روش جراحی، از جنین خود خلاص می شوند، هر چند گفته می شود کودکان حاصل از این قبیل بارداریها معمولاً به ناهنجاریهای مادرزادی و عقبماندگی ذهنی مبتلا خواهند شد.
بزرگترین خطر بیماران
وزیر بهداشت و درمان ایران اخیرا نسبت به انجام سقطهای غیرقانونی توسط افراد مختلف و بیسواد نسبت به رشته مامایی در کشور هشدار داده است. به گفته وی مهمترین مواردی که سلامتی مادر را به خطر میاندازد، سقطهای غیرقانونی است که باید با آنها دقیقا برخورد شود و این مسئله اطلاعرسانی مناسبی میخواهد.
ولی "اطلاع رسانی" چیزی است که در مورد سقط غیر قانونی بسیار کند و ناکافی انجام می شود. زیرا این مسئله علاوه بر اینکه در ارتباط بی چون و چرا با آبروی خانواده ها قرار دارد و بسیاری از سقط کنندگان از حرف زدن درباره اش خودداری می کنند، نشان دهنده تمایل جامعه ای است که قصد ندارد با واقع بینی مشکلات خود را ببیند و رفع کند. شاید برای این است که پس از گذشت سه سال، هنوز آمار دقیقی در این باره اعلام نشده است.
علاوه بر این، به نظر می رسد به دلیل افزایش شیوع روشهای خانگی سقط جنین برخی از این موضوعات از جمع محدود خانواده ها فراتر نمی رود. زیرا با استفاده از آمپولهایی که به وفور در اختیار دلالان غیر مجاز دارو و داروخانه هایی که ممکن است چندان به قانون پای بند نباشند، قرار دارد و بدون نسخه پزشک به فروش می رسد. در این رابطه دکتر دبیر انجمن داروسازان ایران میگوید: "این داروها جنبه درمانی خاصی دارند و تنها متخصصان زنان مجاز به تجویز آنها هستند. متأسفانه برخی افراد از این داروها سوءاستفاده میکنند. قاچاق این داروها به منظور تزریق در منزل یا درمانگاهها موجب بروز مشکلات متعددی شده است. انجمن داروسازان ایران بهشدت با مصرف غیرقانونی داروهای سقطزا مبارزه میکند. این داروها فقط در اختیار مراکز درمانی شناختهشده و داروخانههای شبانهروزی است و پزشک متخصص باید با در نظر گرفتن کلیه جوانب شرعی و قانونی آنها را تجویز کند. متأسفانه انگیزه اصلی دلالانی که این آمپولها را می فروشند تنها کسب سود مالی است."
با این حساب، آیا در آینده جامعه ای را شاهد هستیم که بسیاری از مادران در آن، به دلیل سقطهای غیرمجاز و غیر بهداشتی سلامت خود را از دست داد اند و در یک کلام، دچار بیماری و عوارض مزمن پس از این قبیل سقط ها شده اند و یا با اطلاع رسانی کامل و کافی، شهروندان نسبت به این موضوع آگاهیهای لازم را کسب کرده اند تا در صورت نیاز به این قبیل خدمات، از راه درست مشکل خود را حل کنند، راهی که به نظر می رسد این روزها برای بارداران ناخواسته، به ترکستان ختم شده است.
نظر شما