فرید زکریا: مهم ترین درسی که می توان از بحران اقتصادی جهانی گرفت، قوهای سیاه هستند. برخی حوادث هستند که بعید به نظر می رسند اما این پتانسیل را در خود جای داده اند که خالق مصیبت هایی بزرگ باشند. در جغرافیای سیاسی هم شاهد یک پتانسیل بالقوه هستیم و آن هم سقوط کره شمالی است .
بخش اعظم توجه واشنگتن به تسلیحات هسته ای معدودی است که پیونگ یانگ در اختیار دارد. اما سناریویی که احتمال وقوع آن بسیار نزدیک است و می تواند بسیار مخرب تر از بمب های هسته ای باشد، سقوط و انهدام رژیم کره شمالی است . هفته گذشته بود که کریستوفر هیل که ریاست کمیته مذاکره کننده با کره شمالی را در اختیار دارد ،با من در سئول دیداری داشت . وی اوضاع در کره شمالی را به اروپا قرون وسطی تشبیه کرد. پادشاهی سن و سال گذشته که به شیوه ای عجیب و غریب حکمرانی می کند و البته قدرت بسیاری هم در چنته دارد. پادشاه در نهایت جانشین خود را تعیین می کند و قرعه به نام فرزند سوم او می افتد . جانشین جوان اطلاعات بسیار اندکی در خصوص تسلیحات و یا حتی دولتمداری دارد . بنابراین پادشاه نایب السلطنه ای برای جانشین جوان انتخاب می کند. این نایب السلطنه هم برادر خانم پادشاه است . پادشاه برای بالا بردن توان نظامی خانواده خود به خواهرش هم عنوان ژنرال ارتش را می دهد .
این داستان پادشاهی در قرون وسطی نیست بلکه روایت کره شمالی امروز است . کیم جونگ ایل، رهبر عزیز کره شمالی در نهایت جانشین خود را تعیین کرد. به خواهر خود قدرت جدیدی بخشید و البته برادر زن را هم بی نصیب نگذاشت. کریستوفر هیل در این خصوص می گوید : کیم جونگ ایل جانشینی را تعیین می کند که قرار است شرایطی را که ثابت و پایدار نیست، ثابت نگاه دارد!
نشانه های بی ثباتی در کره شمالی کم هم نیستند. کره شمالی بحران اقتصادی را تجربه می کند به همراه سقوط پول رایج. کمبود مواد غذایی و قحطی مقوله هایی هستند که با این سرزمین هم سوگند شده اند. تنش در روابط بین المللی که به دنبال تغییر حاکمیت در کره شمالی به وجود خواهد آمد و دغدغه هایی که از زمان غرق شدن کشتی کره جنوبی دامن منطقه را گرفته است قابل اغماض نیست.
مردم در کره شمالی اندک اندک با محیط بیرونی خود بیش از گذشته آشنا می شوند. اخیرا مردم برای در اختیار داشتن 200 هزار تلفن همراه ثبت نام کرده اند. دستگاه های دی وی دی به راحتی در بازار سیاه خرید و فروش می شود. اگر مردم در کره شمالی از زندگی که در کره جنوبی رایج است،آگاه شوند بی شک نارضایتی های عمومی شکل می گیرد و در نتیجه بستر برای تغییرات اساسی فراهم می شود . تولید ناخالص ملی در کره شمالی 1900 دلار است و این رقم برای همسایه جنوبی 28 هزار دلار است . مردم در کره شمالی اندک اندک مسیر جنوب را برای کار و استفاده از فرصت های شغلی در پیش می گیرند .
در اینچنین شرایطی اگر کره جنوبی، چین و ایالات متحده زیرکانه عمل نکنند، بی شک تصور این جهنم شکل خواهد گرفت. در سئول هیچ کس نمی خواهد به این مساله فکر کند. هربار این پرسش را در دیدار با رهبران کره جنوبی مطرح کردم آنها به شکل عصبی وار خنده سر دادند،پاسخ های تند و بی پایه و اساس تحویل من دادند و البته موضوع را عوض کردند. سال گذشته لی میونگ باک رئیس جمهوری کره جنوبی پیشنهاد یکی شدن مالیات ها برای احتمال ادغام دو کره را مطرح کرد اما موج اعتراض ها این نوزاد را در نطفه خفه کرد. این دیرباوری قابل درک است. کره ای ها به خوبی آخرین تجربه جهان در این حوزه را به یاد دارند. ده سال پس از الحاق دو المان ، هنوز هم زخم های عمیقی وجود دارد و همچنان تنش میان دو طرف وجود دارد . پنج درصد از رقم تولید ناخالص ملی در المان به سر و سامان دادن این اتحاد تعلق یافت. اوضاع در شبه جزیره کره اما بسیار نابسامان تر است. کره شمالی از منظر مساحتی بسیار بزرگ است و البته از المان شرقی فقیرتر . پکن همواره مانع از تشدید فشارها بر کره شمالی بوده است . چین نگران موج پناهندگانی است که در صورت سقوط دولت در کره شمالی راهی این کشور خواهند شد . واشنگتن هم تنها و تنها به مبحث هسته ای کره شمالی توجه دارد . واشنگتن برای مقابله با این احتمال باید با دولت چین همکاری نزدیک داشته باشد .
مسائل متفاوتی در این حوزه باید مورد بررسی قرار گیرند: آیا ائتلاف میان دو کره می تواند با ایالات متحده همچنان رابطه حسنه ای داشته باشد؟آیا سربازان امریکایی همچنان در کره واحد می مانند؟چه بلایی بر سر تسلیحات هسته ای کره شمالی می آید؟ در شرایطی که پاسخ تمامی این پرسش ها طبق میل واشنگتن باشد ، پس کره واحد متحد ایالات متحده باقی می ماند. در اینچنین شرایطی واکنش چین چه خواهد بود؟ آیا چین هم نیروهای خود را برای پایان دادن به حکومت خاندان ایل راهی پیونگ یانگ می کند؟ کره جنوبی و سئول در صورت تحقق این سناریو چه خواهند کرد؟
اگر کره شمالی سقوط کند بی شک تنش و ناآرامی شبه جزیره کره را در آغوش خواهد کشید، پکن و واشنگتن عکس العمل هایی نشان خواهند داد که بی شک رقابتی خواهد بود و نه دوستانه. این مساله می تواند جغرافیای سیاسی منطقه را زیر سوال ببرد . به همین دلیل است که ایالات متحده ، کره جنوبی و چین باید از هم اکنون به آن قوهای سیاه فکر کنند.
واشنگتن پست هجدهم اکتبر/ ترجمه: سارا معصومی
نظر شما