دوسالی است که در ادامه یک دوره خشکسالی، کمی شاخص‌های بارش باران در کشور بهتر شده. مجموعه آمار مرکز ملی پایش خشکسالی در سال ۹۷ از مهرماه ۹۷ تا هشتم فروردین ۱۳۹۸ نشان می‌دهد، بارش باران در کشور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۶۲ درصد افزایش داشته و این آمار تا حد زیادی امیدوار کننده است.
اما امیدواری این آمار نباید ما را دوباره متوهم کند از حل شدن یک چالش بلند مدت.
به این گزاره‌ها توجه کنید:
۱- دوره سی ساله خشکسالی تمام شده است
۲- ایران وارد دوره بلند مدت ترسالی شده است
۳- مشکل ورشکستگی آبی و بحران آب ایران به خاطر بارندگی های اخیر حل شده است
۴- اگر سدها نبودند، خسارت ها بیشتر بود و بنابراین به سدهای بیشتری نیاز داریم
۵- به خاطر حجم بارش، خسارت سیل های اخیر اجتناب ناپذیر بود
۶- بی احتیاطی مردم و عدم توجه به هشدارها، عامل مرگ و میر مردم در سیل شیراز بود
۷- بارور سازی ابرها عامل بارش های غیرعادی است
۸- پروژه هارپ و دستکاری اقلیمی توسط دشمنان عامل افزایش فعالیت جوی است
تمامی این گزاره‌ها به شهادت متخصصان در حوزه مدیریت منابع آب و انرژی غلط و مخاطره‌آمیز است. مخاطره آمیز به این معنا که اگر ما در جامعه به این ذهنیت غلط برسیم که خشکسالی به پایان رسیده و حالا میتوانیم با خیال راحت‌تر منابع آبی را مصرف کنیم، فاتحه منابع آبی نه چندان باقی مانده ما هم خوانده است!
اصولا ما در ایران براساس یک تصور سنتی تصور میکنیم وقوع سیل به خاطر بارش‌های خوب و بعضا دارای اثرات مثبت است که این تصور هم نادرست است.
نمودار زیر را با دقت مشاهده کنید.
این نمودار نشان می‌دهد، در یک دوره ۱۰ ساله تا بهمن ماه ۱۳۹۷ بخش زیادی از مناطق کشور دچار خشکسالی بسیار شدید یا خشکسالی شدید هستند.
نکته مهم دیگر هم این است که این شاخص علاوه بر بارش، تبخیر، تعرق را نیز مد نظر قرار می‌دهد، پس مناطقی با ناهنجاری مثبت دما، حتی در صورت بارش مناسب ممکن است در محدوده مناطق خشکسالی قرار بگیرند.
کشور ما کماکان در وضعیت خشکسالی است، در آینده نیز درگیر خشکسالی خواهد بود و این خشکسالی تنها به دلیل کاهش بارش‌ها نبوده که حالا با افزایش بارش‌ها چالش‌ها رفع شود.
رفع خشکسالی نیاز به تغییر رفتار ما دارد. جلوگیری از هدر رفت بالای آب در بخش کشاورزی و صنعتی، تغییر الگوی مصرف آب در میان مردم و جلوگیری از دستکاری قدم‌های اولی است که ما میتوانیم برای جلوگیری از خشکسالی برداریم.
تغییر اقلیم به زبان ساده!
از طرف دیگر، به این نکته توجه کنید که تغییر اقلیم در کشور منجر افزایش دما شده است. تغییر اقلیم به زبان ساده به این معناست که اشعه‌های خورشید که به زمین می‌تابد، قسمتی از آن ما و فضای زمین را گرم می‌کنند و قسمتی دیگر باید از جو خارج می‌شوند. حالا در این وضعیت ما در زمین گازهای گلخانه‌ای زیادی مانند دی‌اکسید کربن تولید شده از صنعت و مصارف انرژی تولید میکنیم این گازهای گلخانه‌ای باعث می‌شوند گرما از جو زمین خارج نشوند. حالا این گرم شدن زمین چه اثراتی دارد؟ تمام یخ‌های قطبی آب می‌شوند، منابع آبی تبخیر می‌شوند، بارش برف و باران محدود می‌شود و با آب شدن یخ‌های قطبی سطح آب دریاها و اقیانوس‌های بالا می‌رود و ممکن است مناطق زیادی از زمین از جمله جزایر جنوبی ایران نیز زیر آب رود.
۴۲۴۲
نظر شما