تنها کمی پس از بازگشت کامل آرامش به کشور، به دستور رئیس جمهور هیئت بررسی نحوه جبران خسارت شهروندان در حوادث اخیر، اکنون مسئولیت شفاف سازی و دلجویی از آسیب دیدگان بیگناه است و همزمان رهبری نیز با شهید نامیدن شماری از این کشته شدگان موافقت کرده است. این همدلی و برداشتن گام های اولیه اما خردمندانه، انعطاف ضروری را به سیاست های داخلی و خارجی ایران بازمی گرداند.
به هیچ وجه دور از انتظار نبود که آمریکا به نحوی زمینه از پیش موجود نارضایتی اجتماعی در ایران را که مستقیماً به تحریم های آمریکا مربوط می شود، مصادره کند یا از ابتدا در تحریک آن نقش داشته باشد اما این یک توضیح کافی برای سلب مسئولیت از همه آن نهادهایی نیست که می توانستند با عملکرد بهتر مانع از این موج سواری شوند. اهمیت این خودانتقادی امروز بیشتر از هر زمان دیگری است چون به زبان ساده و در شرایطی که شدیدترین تحریم های اقتصادی تاریخ، ثبات داخلی و موجودیت ایران را از درون هدف گرفته ، سیاست داخلی ما امتدادی از سیاست خارجی ماست. هرچند، مقاومت تنها راهی است که پیش روی ایران قرار دارد اما این نافی انعطاف در سیاست های داخلی و خارجی ما نیست.
هدف فوری ما باید جلوگیری از به گروگان گرفته شدن سیاست داخلی توسط سیاست خارجی و بالعکس آن باشد. نباید تنش های میان ایران و آمریکا و یا سایر کشورها، ایران را در تعقیب آرمان های خود بر اساس برابری، عدالت و آزادی متوقف کند و یا اختلاف نظرهای داخلی، سیاست خارجی ما را فلج کند. تحریم های آمریکا هرگز نمی تواند موجودیت ایران را به خطر بیاندازد مگر آنکه قبلاً ایران را از درون از هم گسیخته باشد. به همین دلیل، گشایش های بیشتر در سیاست داخلی ایران که نمودی از تقویت پیوندهای مردم و حکومت یا مردم سالاری بیشتر در شرایط سخت است، در وضعیتی که تحریم ها برقرار هستند، بیش از زمان های عادی اهمیت دارد.
امروز تقویت پلورالیسم و آزادی های سیاسی و اجتماعی نه تنها تحقق قانون اساسی بلکه جزئی از استراتژی ضد تحریمی ایران است. دولت آمریکا امیدوار است که از طریق اعمال سنگین ترین تحریم هایی که جهان به خود دیده یا به فروپاشی روانی نظام و تن دادن به مذاکرات بی موقع و نامتوازن دست بیابد و یا با فروپاشی روانی ملت، آن را علیه نظم موجود تحریک کند. استراتژی ضد تحریمی ایران باید توأمان ثبات روانی نظام را از طریق تداوم تلاش برای برخورداری از مناسبات عادی با سایر کشورها و ثبات روانی مردم را از راه تقویت اعتماد به مسیری که نظام سیاسی رهبری آن را برعهده دارد، محقق کند.
این کار البته ساده نیست اما ممکن است. به همین دلیل بود که رئیس جمهور در همان حال که از ترمیم اجتماعی حوادث اخیر حمایت کرده، یکبار دیگر از آمادگی ایران برای گفتگو با همه کشورها و از جمله ایالات متحده در صورت توقف تحریم ها خبر داده است به این امید که آمریکای ترامپ در نهایت پی ببرد که قادر نخواهد بود ایران را از تلاش برای داشتن یک زندگی سیاسی سالم در داخل و روابط خارجی پویا در خارج محروم کند. اگر روزی بتوانیم آمریکا را از دستیابی به این آرزوها مایوس کنیم، فروپاشی تحریم ها آغاز خواهد شد و فصل تازه ای از روابط ایران و آمریکا را خواهد گشود که ایده تغییر رژیم برای همیشه در آن شکست خورده و خاتمه یافته است. برای این هدف، ایران نباید از هر نوع ابتکار عملی که بطور مداوم اعتماد سیاسی را در داخل بازسازی می کند، دست بکشد و همینطور نباید از تکرار آمادگی برای گفتگوهای سیاسی به منظور استقرار صلح و آرامش در منطقه و فراسوی آن دست بردارد. این همان وظیفه ای است که امروز در مسیر آن قرار گرفته ایم.
* منتشر شده در روزنامه ایران . ۱۴ آذر ۱۳۹۸
نظر شما