سازمان ملی مهارت چه شد؟سازمانی که از مرداد تاکنون قرار است تشکیل شود

 سید ابراهیم علیزاده : در حالی که مرداد ماه امسال معاون وزیر کار از راه اندازی سازمان ملی مهارت در این ماه، خبر داده بود و تاکنون این سازمان راه اندازی نشده، این بار وزیر کار از راه اندازی این سازمان تا پایان امسال در حالی خبر می دهد که به گفته خودش این کار نیاز به مصوبه مجلس دارد.

 افزایش شدید بیکاری گروه فارغ التحصیلان دانشگاهی اصلی ترین عاملی بود که وزیر کار دولت دهم آن را بهترین بهانه برای تغییر نظام مهارتی کشور و سپس مهم ترین گام در این مسیر را تشکیل سازمان ملی مهارت ذکر کرده بود. پس از این، با آمدن عبدالرسول پورعباس به سازمان ملی مهارت دیگر به نظر می رسید متولی اصلی این تغییر و تحول او باشد که برخلاف تصور، طی شش ماهی که گذشت از این طرح خبری نشد و حتی وعده این معاون وزیر کار که گفته بود در مرداد ماه این سازمان راه اندازی خواهد شد محقق نشد. در این شش ماه نیز هرچند زمان کمی نبود اما گویا هنوز هم این طرح برای ارائه به مجلس آماده نشده است. این را از سخنان پورعباس می توان فهمید که در پاسخ به این سوال که آیا این طرح اکنون در دولت است یا مجلس؟ می گوید: «هنوز در دولت است».

 معاون وزیر کار در گفت وگو با خبر در توضیح بیشتر این طرح اظهار می کند: « نظام جامع آموزش های مهارت طراحی شده و وقتی که این نظام تصویب رسید، ما نیازمندیم که برای اجرای آن یک تشکیلاتی شکل بگیرد. آن تشکیلات پیش بینی شده که سازمان ملی مهارت باشد. اکنون در مسیر رسیدن به آن در مرحله تصویب نظام جامع آموزش های مهارت هستیم. هم اکنون این

نظام طراحی شده و دولت هم دارد کارهای مربوطه را انجام می دهد و کارها را پیش می برد.»

 رییس سازمان آموزش های فنی و حرفه ای که پیش از این انحلال این سازمان در این طرح را تکذیب کرده بود، این بار هم این با همان موضع بیان می کند: «اگر این نظام بخواهد اجرا شود، خود به خود ترکیبی از حوزه های مختلف باید کار را دنبال کرده و یک ستاد مرکزی هم باید کار را هدایت و مدیریت کند. آن ستاد مرکزی سازمان ملی مهارت می شود. در نتیجه دانشگاه علمی کاربردی یک بخش آن را اجرا کرده و سازمان های آموزش فنی و حرفه ای هم بخش آموزش های بین سطوح تکمیلی آن را اجرا می کند اما همه این ها در قالب یک برنامه جامع است.»

 وی در مورد حذف شدن یا نشدن دانشگاه علمی و کاربردی نیز تصریح می کند که برنامه حذف این دانشگاه مطرح نیست و می افزاید: « دانشگاه علمی و کاربردی در حوزه نظری حذف شد نه در حوزه مهارتی. یعنی آن بخش از آموزش های نظری را که می داد آن ها حذف شدند و تمام انرژی و کار خود را به سمت آموزش های مهارتی برده است. ما ظرف شش ماه گذشته دانشگاه جامع علمی و کاربردی را به سمتی برده ایم که آموزش های نظری در آنجا حذف و تقلیل کرده، چون متولی امر آموزش های نظری، وزارت علوم در حوزه نظری است. در حوزه مهارت تکلیف برای دانشگاه علمی و کاربردی است که همه انرژی دانشگاه اکنون به سمت آموزش های مهارتی است و روز به روز هم بهتر و بیشتر خواهد بود.»

  این سخنان معاون وزیر کار نشان می دهد که هرچند  در شش ماه گذشته سازمان ملی مهارت شکل نگرفته اما گویا حرکت هایی در این مسیر شده است. با وجود این، به نظر می رسد تشکیل این سازمان نیز نیاز به مصوبه مجلس دارد که وزیر کار و امور اجتماعی هم هرچند اظهار امیدواری می کند که این سازمان تا پایان سال جاری شکل بگیرد اما از سوی دیگر نیاز به مصوبه مجلس داشتن آن را هم تایید می کند.

  انتظار کاهش بیکاری

 اینکه سازمان ملی مهارت شکل می گیرد یا نه؟ سوالی است که طبعا گذر زمان پاسخ آن را مشخص می کند اما انتظاراتی که دولت از این اقدام دارد قابل توجه است. از سخنان معاون وزیر کار می توان برداشت کرد مهم ترین انتظار از این طرح، کمک به کاهش بیکاری به خصوص بیکاری جامعه فارغ التحصیلان است. پورعباس با اشاره به تاثیر 100 درصدی اجرای این طرح بر بیکاری کشور تصریح می کند: «چون به میزانی که مهارت و حرفه و فن آموزش داده شود، زمینه اشتغال افراد را خودشان برای خود فراهم خواهند کرد. به میزانی هم که ما آموزش بدهیم دولت تسهیلاتی را در اختیار خواهد گذاشت و امیدواریم زمینه اشتغال گسترش پیدا کند.»

اما نگاه وزیر کار کمی فراتر است و به نظر می رسد وی همان تحولی را خواهان است که از مدت ها قبل مطرح کرده بود. وی می گوید: «سازمان ملی مهارت با هدف پرکردن یک ضعف در نظام آموزش کشور دارد شکل می گیرد. افرادی که مراحل گوناگون آموزش را طی می کنند، باید قابلیت و توانایی انجام یک کار حرفه ای و به خصوص را به دست بیاورند و آموزش های فنی و حرفه ای یک نظام آموزش جدیدی را در کشور پایه‌گذاری کند که افراد بتوانند توانمند شده و زمینه ورود به بازار کار آن ها فراهم شود.»

 وی ادامه می دهد: «هرکسی که در این کشور آچار به دست می گیرد و کار حرفه‌ای انجام می‌دهد، باید قبلا صلاحیت او احراز شده باشد و مانند پزشکان و حقوقدان ها که پروانه اشتغال به کار می‌گیرند، کارت مهارتی داشته باشد.» از این سخن پایانی وی نیز می توان برداشت کرد که ماهر شدن کارگران نیز هدف دیگر اجرای این طرح است که در این مورد معاون وزیر کار نیز تایید می کند که در صورت ارائه نشدن آموزش های به روز و استفاده نکردن از تکنولوژی های روز ممکن است باعث بیکار شدن عده ای از شاغلان شود.

 در کنار این ها، آن چه هدف دیگر این نظام به نظر می رسد باشد، احیای نظام استاد ـ شاگردی است که طبق توضیحات وزیر کار قرار است سازمان ملی مهارت مرکزی شود که متقاضیان کار با مراجعه به آن، به واحدهایی معرفی شوند که مدتی در آنجا به عنوان کارآموز با حقوق کمتر کار کنند و در حین کار آموزش مهارت ببینند و بعد از طی کردن یک دوره ای، وقتی دیگر به درجه یک کارگر رسیدند یا در آن واحد به عنوان یک کارگر مشمول قانون کار، مشغول به کار شوند و یا اینکه خود واحدی را راه اندازی کنند. البته طبق گفته شیخ الاسلامی قرار نیست که این کارجوها جزو شاغلان کشور محسوب شوند!

  تجربه چند کشور در زمینه آموزش های فنی و حرفه ای

 42