سکه جانشین دلار و مسکن

علی پاکزاد: در شرایط رکودی اقتصاد به نظر می‌رسد همچنان فلز زرد آخرین راه حل برای حفظ ارزش سرمایه‌ها تلقی می‌شود.

در حالی که بازار جهانی هنوز از تب وتاب بحران اقتصادی خارج نشده است و کارشناسان فضای سکون فعلی را آرامش قبل از فصل دوم توفان تلقی می‌کنند شاهد رشد تقاضای طلا در بازارهای جهانی هستیم و برای نخستین بار در بازارهای جهانی قیمت هر اونس طلا از مرز 1000دلار بالاتر رفته است که البته این رشد قیمت در بازار جهانی ریشه در کاهش ارزش دلار نیز دارد؛ کاهشی که به مشکلات بزرگترین غول اقتصادی جهان ناشی شده است.

شدت بحران به حدی است که زمزمه‌هایی از تلاش برای جایگزین کردن دلار با دیگر ارزها نیز به گوش می‌رسد و این مسئله را می‌توان به عنوان راه‌اندازی یک نظام جدید پولی در عرصه بین‌الملل دانست ولی در این میان به نظر می‌رسد کشش غریزی بشر به فلز زرد باعث شده در شرایط بحرانی تبدیل سرمایه‌ها به طلا سرعت بیشتری بگیرد و این موج نیز وارد اقتصاد ایران شده است بطوری که رشد قیمت سکه به عنوان شاخص مبادلات خرد طلا در کشور طی تنها 25 روز معادل 5 درصد بوده است و روند رشد قیمت‌ها را که از ابتدای سال بطور متوسط ماهانه حداکثر 2/2درصد بوده است به این ترتیب با یک جهش مواجه ساخته است.

طی سال‌های گذشته همواره در اقتصاد ایران به دلیل کمبود زمینه‌های سرمایه‌گذاری مناسب شاهد حجم عظیمی از نقدینگی بوده است که صاحبانش برای کسب سود به سرعت آن را به بخش‌هایی وارد می‌کرده‌اند که انتظار سودآوری بیشتری در آنها می‌رفته است و این بخش نقدینگی بین اقتصاددانان ایرانی به عنوان نقدینگی سرگردان شناخته می‌شود که به سرعت نسبت به عوامل روانی حاکم در بازار واکنش نشان داده و به دلیل وزن قابل توجه آن که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر از مرز چند صد هزار میلیارد تومان نیز گذشته باشد به هر طرف که کشیده می‌شود بازار را با نوسانات شدید مواجه می‌سازد.

سابقه تاریخی حرکتهای این نقدینگی سرگردان در دو دهه گذشته به خوبی در بازار خودرو، ارز، مسکن، بورس کالا و اوراق بهادار و در نهایت سکه و طلا قابل مشاهده است.

در سال‌های 86 و 87 این نقدینگی به سمت بازار مسکن روان شد و در مدت کوتاهی رشد قیمت در این بازار را به حدی رساند که باعث افت توان متقاضیان در بازاری و در نهایت رکودی را در این بازار ایجاد کرد که طی یک سال گذشته برای نخستین بار در تاریخ بازار مسکن کشور طی دو دهه گذشته باعث شد قیمت‌ها در این بازار روند کاهشی پیدا کند.

از سوی دیگر بازارهایی که به صورت سنتی نقدینگی سرگردان به آنها جلب می‌شده که در بالا نیز به آنها اشاره شد در اثر رکود اقتصاد داخلی و بحران اقتصاد جهانی شرایط مناسبی برای کسب سود در اختیار صاحبان نقدینگی سرگردان قرار نمی‌دهند بنابراین به نظر می‌رسد در شرایط کنونی که بازار جهانی نیز شاهد رشد قیمت طلا است بازار داخلی طلا نیز زمینه‌ای مناسب جهت کسب سود در اختیار صاحبان نقدینگی سرگردان قرار می‌دهد و به نوعی می‌توان گفت بازار طلا در حال حاضر بهترین گزینه برای جانشینی بازارهای مسکن و ارز جهت حفظ ارزش دارایی‌ها و کسب سود به شمار می‌رود.

بررسی روند تغییرات قیمت دلار به عنوان ارز مرجع بازار مبادلات و نرخ‌های بازار مسکن در تهران به عنوان مرجع تحولات بازار نشان می‌دهد تغییرات حداقل در چهار ماهه گذشته کاهنده بوده است و همین مسئله به خروج نقدینگی از این بازارها منجر شده است.

اما در بازار سکه همواره بحث دخالت بانک مرکزی و دلالی سکه به نفع دولت مطرح بوده است که البته ناشی از بازار داغ شایعات در این نوع بازارهاست و اخبار مربوط به کسر بودجه دولت نیز به این بحث دامن زده که دلیل رشد قیمت سکه در بازار داخلی که از بازارهای جهانی پیش افتاده است دخالت بانک مرکزی بوده است

اما رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر در تحلیل شرایط بازار و دلیل افزایش بی‌رویه نرخ طلا در ایران را مربوط به نرخ جهانی می‌داند و تأکید می‌کند: «این افزایش ربطی به نرخ داخلی یا نرخ‌گذار داخلی ندارد».

محمد کشتی‌آرای در بیان دلیل افزایش قیمت سکه در بازار داخلی می‌گوید: این افزایش قیمت به دلیل افزایش قیمت جهانی طلا است و دلیل داخلی بر آن مترتب نیست.

وی معتقد است: «وقتی قیمت انس طلا در بورس تغییر می‌کند، طبیعتاًً قیمت‌ها در کل کشورها نیز متغیر می‌شود».

 کشتی‌آرای با رد متفاوت بودن شرایط بازار داخلی با بازار جهانی طلا گفت: بین بازار داخلی و بازار جهانی طلا در جهان رابطه مستقیمی وجود دارد و اگر قیمت طلا در جهان بالا رود، در داخل نیز قیمت طلا و سکه افزایش پیدا می‌کند.

 رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر به رصد بازار جهانی طلا در اتحادیه اشاره کرد و گفت: ما در اتحادیه قیمت‌های جهانی را کنترل می‌کنیم و تغییرات فاحشی را بین قیمت داخلی طلا با بازار جهانی مشاهده نکرده ایم، به همین دلیل هم قیمت‌های طلا که از سوی اتحادیه طلا و جواهر اعلام می‌شود، قیمت‌های بازار جهانی نیست و در واقع مرجع اصلی تعیین قیمت، بازار جهانی طلا و سکه است.

بر اساس اظهارات رئیس اتحادیه طلا و جواهر می‌توان گفت رشد قیمت داخلی به نوعی زمینه را برای جذب نقدینگی در این بازار فراهم ساخته است ولی در توضیح دلایل رشد قیمت سکه بیش از قیمت‌های جهانی باید گفت همانطور که بحران اقتصاد جهانی به دلیل نوع ارتباط اقتصاد ایران و بازارهای جهانی با تأخیر وارد ایران شده است به تبع واکنش‌های بازار داخلی نیز نسبت به تحولات ناشی از این بحران‌ها با تأخیر همراه است و البته با توجه به اینکه به نظر می‌رسد ماندگاری بحران در ایران بیش از اقتصاد کشورهای توسعه یافته باشد بنابراین میزان تقاضای ایجاد شده و ماندگاری آن در بازاری مانند طلا نسبت به بازارهای جهانی متفاوت خواهد بود واین مسئله در چشم‌انداز بازار داخلی می‌تواند به ادامه رشد قیمت سکه به مرزها بیش از قیمت‌های جهانی بینجامد.