علی پاکزاد: سالهاست که شرایط اقتصادی ایران به زیان تولیدکنندگان بوده است و به همین دلیل همواره شاهد فرار سرمایه‌ها از فضاهای تولیدی و ورود سرمایه‌ها به بخش دلالی بوده ایم.
سرمایه‌گذاری در مبادلات کالایی باعث شده است کالاهایی که در بازار با مازاد تقاضا مواجه هستند در عمل مورد استقبال دارندگان سرمایه‌های سرگردان باشند.
در کنار بازارهای کالایی که معمولاً به تبع آشنایی با بازارهای آنها مورد استفاده دارندگان نقدینگی به عنوان بستر سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند کالاهای سرمایه‌ای و بورس عمومی وجود دارند که بخش عمده‌ای از سرمایه‌ها را به خود جذب می‌کنند.
کالاهایی مانند خودرو که تقریباً نیم دهه‌ای هست که از این گردونه خارج شده است ولی همچنان بازار مسکن به عنوان بدون ریسک‌ترین بخش برای صاحبان نقدینگی محسوب می‌شود.
در کنار بازار مسکن که از حدود یک سال گذشته با توقف تسهیلات بانکی برای بسیاری از متقاضیان خارج از دسترس قرار گرفته و رکود بر آن حاکم شده است بازارهای ارز وطلا به نظر هنوز جذاب هستند که این بازارها برای دارندگان نقدینگی اندک هم قابل دسترسی است و حتی برای بسیاری از افرادی که نرخ سود سپرده‌های بانکی را به عنوان سرمایه‌گذاری مناسب نمی‌بینند تبدیل پس انداز به طلا و ارز را بهترین راه برای حفظ ارزش پول خود می‌دانند.
نگاهی به بازار ارز وطلا نشان می‌دهد که در واقعیت هم این بازارها نرخ بازدهی بهتری برای صاحبان نقدینگی‌های کوچک دارد.
مقایسه قیمت سه ارز اصلی بازار در فروردین ماه با مردادماه نشان می‌دهد ارزش دلار در برابر با ریال 47/2درصد، پوند 22درصد ویورو معادل 38/12درصد رشد را نشان می‌دهد.
در حالی که اگر نقدینگی به صورت سپرده به بانک واگذار می‌شد با در نظر گرفتن متوسط نرخ سود 15 درصد برای سپرده‌های کوتاه مدت در این دوره زمانی معادل حدود 6 درصد سود آوری داشت.
البته در مقایسه با این بازار نگاهی به نرخ رشد اجاره بهای مسکن در آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که صاحبخانه‌ها هنوز بهترین میزان سود سرمایه را نصیب خود می‌کنند.
متوسط نرخ رشد شاخص اجاره بهای مسکن طی سه ماهه اول سال جاری در مقایسه با سه ماهه اول سال گذشته معادل 22 درصد بوده است که با رشد نرخ پوند طی پنج ماهه اول سال برابری می‌کند ولی باید توجه داشت برای حضور در بازار ارز با حداقل نقدینگی هم می‌توان اقدام کرد در حالی که برای خرید مسکن و اجاره دادن آن نیاز به میلیونها تومان نقدینگی است.
نگاهی به بازار بورس
یکی دیگر از فضاهای سرمایه‌گذاری در اقتصاد مولد بورس اوراق بهادار است که در واقع راهی برای ورود نقدینگی‌های اندک به فضای مولد اقتصاد محسوب می‌شود و بررسی این بازار به عنوان بازدهی فضای سرمایه‌گذاری مولد کشور به عنوان یک شاخص نشان می‌دهد آیا انگیزش برای جذب نقدینگی به این بازار وجود دارد؟
متوسط بازدهی هشت ساله بورس ایران طی سال‌های 80 تا 87 بیش از 25 درصد است. بازدهی بورس در سال‌های 80 تا 87 به ترتیب 43، 50، 138، 9/12، 8/12، 6/14، 6/16 و 5/11 درصد برآورد شده است. با این اوصاف متوسط بازدهی بورس طی هفت سال 12/25 درصد بوده است.
بازدهی سه ماهه سال‌جاری برمبنای شاخص بورس 25/9 درصد است. به طوری که در فروردین ماه بازده بورس تهران 8/5 درصد و در اردیبهشت و خرداد ماه به ترتیب 8/6 و 8/2 درصد بوده است. طی معاملات تیرماه نیز بازده بورس تهران 8/2درصد گزارش شده است. این در شرایطی است که کارشناسان این سطح از بازدهی ماهانه بورس تهران تهران را با توجه به تأثیر ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک بازار سهام در مقایسه با سود کم ریسک بازار ارز و طلا ناچیز ارزیابی می‌کنند. بر این اساس تحت تأثیر رونق پایین بازار سهام همچنان سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی با بازار سرمایه جذاب‌تر ارزیابی می‌شود.
این میزان سود در مقایسه با ریسک بازار و شرایط حساس بازار بورس به عوامل سیاسی و اقتصادی به تبع باعث می‌شود که صاحبان نقدینگی اندک که توان ریسک‌پذیری کمی دارند و معمولاً تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار به صورت میان‌مدت را دارند حاضر به ورود به این بازار نشوند.
البته در کنار این عوامل برشمرده شده نقد‌پذیری پایین‌تر در بازار سهام نسبت به بازار ارز و طلا که در هرلحظه امکان تبدیل به ریال را دارند باعث می‌شود صاحبان سرمایه‌های اندک نسبت به بورس اوراق بهادار بدبین شوند و سرمایه‌های خود را به جای دیگری که با فضای مولد اقتصاد ملی فاصله زیادی دارند منتقل کنند.
طی سال گذشته نظام بانکی سیستم بانکی با نرخ کاهنده سپرده‌گذاری مواجه بوده است واین روند در سال جاری نیز ادامه پیدا کرده است بطوریکه سیستم بانکی در زمینه ارائه تسهیلات با کمبود منابع مواجه است و از سوی دیگر رکود حاکم بر اقتصاد میزان مطالبات معوق بانکها را بالا برده است که این مسئله هم باعث می‌شود نظام بانکی در پرداخت سود سپرده‌ها دچار مشکل شود و در این سیکل بسته یکی دیگر از کانا‌ل‌های هدایت سرمایه به فضای تولیدی و مولد اقتصاد کشور کم رنگ و ناتوان می‌شود.
حال با توجه به این شرایط می‌توان انتظار افزایش مشکلات اقتصاد کشور در اثر حرکتهای نقدینگی سرگردانی باشیم که منتظر کوچکترین منفذ جهت کسب سود است.
نظر شما