هزاران مخالف سوریه، سلاح خود را به دولت تحویل داده اند

زهرا خدایی

اوضاع لبنان این روزها آشفته است. سرزمینی که زمانی تکه ای از سوریه بود، امروز متأثر از ناآرامی های همسایۀ دیوار به دیوار بار دیگر آشوب های سیاسی را تجربه می کند. بان کی مون دبیرکل سازمان ملل و کاترین آشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به اوضاع لبنان ابراز نگرانی کرده و وضعیت این کشور را بحرانی خوانده اند. واقعیت اینست که بحران سوریه در میان جریانها و احزاب سیاسی لبنان نوعی چنددستگی ایجاد کرده است که برخی از کشورهای منطقه نیز بر آتش آن دامن می زنند. اینکه لبنان تا به کجا تحت تأثیر تحولات سوریه مجبور به پرداخت هزینه بود، بسیاری از ناظران و کارشناسان با شک و تردید نسبت به آن می نگرند. خبرآنلاین در گفتگویی با حسین رویوران، کارشناس خاورمیانه آخرین تحولات لبنان و تأثیر ناآرامی های سوریه را مورد بررسی قرار داده است که در ذیل آن را می خوانید.
لبنان این روزها متأثر از تحولات سوریه فضای نا آرامی دارد، کمی درباره علل این تأثیر برایمان بگوئید.
متعاقب حوادث و تحولات سوریه یک دوستگی سیاسی در ارتباط با سوریه در لبنان صورت گرفت، حزب الله و 8 مارس از سوریه حمایت می کنند و گروه 14 مارس از قیام در سوریه و براندازی نظام اسد حمایت می کند. از این رو موضوع سوریه دستمایۀ تشدید اختلاف میان دو گروه 8 مارس و 14 مارس شده است. دوم اینکه اختلاف دیگری بین دولت و نیروهایی که سعی می کنند سلاح را به داخل سوریه منتقل کنند، وجود دارد. کشتی های زیادی به صورت کاملاً غیرقانونی در مناطق شمالی لبنان در اطراف شهر طرابلس در رفت و آمد بودند و محموله های سلاح خود را خالی می کردند و این مسئله با اعتراض شدید دولت سوریه همراه شد. ارتش لبنان قول داده است جلوی این مسئله را بگیرد. متعاقباً در اولین اقدام دولت لبنان یک کشتی پر از سلاح توقیف شد و علاوه بر آن دهها ماشین پر از اسلحه که به سمت سوریه می رفتند، توقیف و ارتش نیز به صورت جدی اعلام کرد که لبنان نباید در مسائل داخلی سوریه دخالت کند و هر کسی که خارج از این قاعده کاری انجام دهد با برخورد شدید ارتش روبرو خواهد شد.
از سوی دیگر یک روحانی به نام شادی مولوی از این قاعده تخطی کرد و دولت وی را دستگیر کردند و یک سری از افراد سنی-سلفی که از انتقال سلاح به سوریه حمایت می کردند شروع به اعتراض کردند و در نهایت ما می بینیم که یک نوع تقابل بین ارتش و سلفی ها هم در آنجا وجود دارد.
یک درگیری نیز بین منطقه علوی نشین بعل محسن و منطقه سنی نشین تبانه صورت گرفت که البته به نظر می رسد عمدتاً با این هدف بود که به جای اینکه جنگ را بین دولت و سلفی ها اعلام کنند، یک مقدار حالت مذهبی به آن بدهند تا درگیری شکل علوی-سنی به خود گیرد. لذا مجموعه ای از مسائل در لبنان اتفاق افتاد که برایند آن تحولاتی است که شاهد آنیم.
آیندۀ این روند را چگونه پیش بینی می کنید؟
لبنان به دلیل اختلاف میان 8 مارس و 14 مارس آبستن تحولات زیادی است. لذا بحث سوریه بهانه ای برای تشدید اختلافات و تعریف تقابل بین این دو مطرح شده است. به نظر می رسد وضعیت لبنان به همین شکل دوقطبی ادامه پیدا کند و تحولات آتی این کشور نیز خارج از چهارچوب دوقطبی نخواهد بود. و اما در ارتباط با سوریه باید گفت که دولت موفقیت های قابل توجهی به صورت میدانی داشته است. چند هزار نفر از افراد مسلح سلاح خود را زمین گذاشته اند و یا آن را به دولت تحویل داده اند و این نشان می دهد که دولت در این فرایند موفقیت هایی بدست آورده است. اما ورود عنصر جدید و انفجارهای بزرگی که القاعده انجام می دهد سبب وارد شدن شوک روانی به مردم شده است.
یعنی همین مسئله می تواند به ضرر دولت تمام شود.
موفقیت های دولت نشان می دهد که نیروهای ناامن کننده موفق نبوده اند اما انفجارهای بزرگ و شوک آنها این احساس را القا می کند که امنیتی وجود ندارد و مردم صد تا صدتا کشته و زخمی می شوند و این مسئلۀ جدیدی است که وارد این معادله شده است. اما من تصور می کنم که دولت همچنان در مدیریت بحران موفق تر است و نیروهای سلفی هم اکنون گرچه انفجاراتی انجام می دهند اما این انفجارها علیه مردم بی دفاع است و این نشان می دهد که آنها توان جذب این مردم را ندارد و به همین دلیل به مردم حمله می کنند. اگر آنها توان جذب مردم را داشتند و یا گفتمان آنها کشش داشت قطعا این اتفاق نمی افتاد. این نشان دهندۀ این واقعیت است که نیروهای طرفدار معارضه با مشکلات جدی روبرو هستند و با مردم مشکلاتی دارند و در نهایت ناگزیر است با خشونت و ارعاب به گونه ای آنها را نسبت به خودش بترساند.
دولت سوریه در برخورد با حملات القاعده بسیار ضعیف عمل کرده است؛ به نظر شما طرح "عراقی کردن سوریه" با این اوصاف تا چه میزان عملی است؟
به هم ریختن اوضاع سوریه یک هدف اسراییلی است. اما سوالی که مطرح می باشد اینست که آیا اسراییل به دنبال جنگ داخلی در سوریه است؟ باید گفت بله و کشورهایی که با اسراییل ارتباط دارند همین سیاست را در سوریه دنبال می کنند. اما به هم ریختن سوریه هدف مشترک همه نیست. برخی از کشورهای غربی خواهان این شرایط نیستند تا زمینه تقویت القاعده در این کشور فراهم نشود. در شرایط کنونی اگر سوریه ناامن شود، حضور القاعده در این کشور قطعی است. به دلیل بسترهایی که هم اکنون در حال پدیدار شدن است. ما در یمن شاهدیم که هم اکنون آمریکا به صورت جدی وارد جنگ شده و در کنار ارتش در حال مبارزه با ارتش است. گرچه القاعده در سوریه شاید یک سود کارکردی نسبت به آمریکا داشته باشد. اما من تصور می کنم که خوشایند غرب نیست که القاعده یک جای پایی در سوریه پیدا کند. به همین دلیل اختلاف نظر در مورد سوریه به صورت جدی به چشم می خورد و تصور نمی کنم نوعی اجماع در برهم زدن شرایط سوریه بین در کشورهای و فرامنطقه ای و غرب وجود داشته باشد.
گفتید جنگ داخلی، طرحی اسراییلی است. اما تاریخ نشان داده است که به دلایل ژئوپولیتیک بروز این جنگ چندان به نفع اسراییل نیست.
هم اکنون اسراییل از یک زاویه خاصی به سوریه می نگرد. بله. برخی بر این باورند که برهم خوردن شرایط در سوریه اسراییل را ناامن می کند به دلیل داشتن مرز با سوریه. اما هم اکنون اولویت اسراییل به هم خوردن محور مقاومت است و به هم خوردن سوریه که حلقۀ ارتباطی بین ایران و حزب الله و مقاومت در فلسطین است، این اولویت هم اکنون بر اولویت های امنیتی پیشی گرفته است و به همین دلیل اسراییل به دنبال برهم زدن شرایط در سوریه است.
نقش قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای در این فرایند چگونه است؟
به دلیل اینکه دولت لبنان تصمیم گرفته است با فرایند انتقال سلاح که عمدتاً از سوی عربستان و قطر است، برخورد کند، کشورهای منطقه دولت لبنان را تنبیه کرده اند و شهروندان خود را این کشور فراخوانده اند و از اتباع خود خواسته اند که به لبنان مسافرت نکنند و این نوعی تنبیه است. بخشی از درآمدهای لبنان از توریسم است و قطعاً این درآمدها یک امکانی را از دولت لبنان می گیرد و یک امر تنبیهی است.
اما در مورد کشورهای غربی وضعیت آنها متفاوت است. غربی ها نسبت به القاعده حساسیت دارند.هم اکنون وجود القاعده در سوریه محرز است و بان کی مون نیز اعلام کرده است که حضور القاعده در سوریه محرز است و با توجه به این وضعیت جدیدی که اتفاق افتاده است غربی ها دوست ندارند سلاح به سوریه برود و از موضع دولت لبنان حمایت می کنند. هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا نیز صراحتاً اعلام کرده است که سلاح به سوریه وارد شود در نهایت به دست القاعده خواهد رسید و این نشان می دهد که موضع غربی ها با دولتهای عربی یکی نیست.
26351