شرق: انفجار روز گذشته دمشق که در ساختمان شورای امنیت ملی سوریه صورت گرفت و کشته شدن وزیر دفاع و رییس سازمان امنیت سوریه و زخمی شدن تعدادی از افراد کلیدی حکومت سوریه را در پی آورد، در نوع خود بی نظیر و نقطه عطفی در بحران سوریه است. به نظر می رسد که هدف اصلی این حرکت تروریستی به چالش کشیدن نقش روسیه و آمریکا در بحران سوریه باشد.
مخالفان حکومت سوریه با حرکت حساب شده خود، سعی در پیچیده کردن بحران از طریق ایجاد نگرانی از شیوع جنگ داخلی و تمرکز بحران، در کانون پایتخت سوریه را داشته اند که مقر اصلی فرماندهی حزب بعث و نقطه تمرکز قدرت سوریه به حساب می آید. هرگونه شکافی در مرکز سیاست و قدرت سوریه بر آرایش قدرت داخلی و نقش بازیگران خارجی تاثیر عمده ای بر جای خواهد داشت.
در صحنه داخلی، ارتش سوریه باوجود فشارهای زیاد همچنان بنیاد اصلی خود را در روند بحران حفظ کرده است. تحول جدید احتمالابر روحیه نیروهای ارتش تاثیر خواهد گذاشت. اما مساله مهم تر و اصلی مربوط به نقش بازیگران خارجی است و مخالفان حکومت سوریه احتمالابا این عمل سعی داشته اند تا «طرح صلح» کوفی عنان را که تلاشی برای دستیابی به یک راه حل «بینابینی» مورد قبول تمامی طرف های درگیر در بحران است، کاملاناموفق و مرده جلوه دهند و بر رفتار دو بازیگر خارجی و اصلی این بحران یعنی روسیه و آمریکا تاثیر بگذارند.
تاثیرگذاری بر روسیه از این لحاظ که مسکو یک قدم به عقب برداشته و از حمایت همه جانبه خود از حکومت بشار اسد پایان دهد. هر چند برای مسکو مساله مهم در بحران سوریه مساله «مهار» نفوذ غرب است، اما روسیه به عنوان یک بازیگر بین المللی و عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل مجبور است تا به مسایل نقض حقوق بشر و خشونت ها و احتمال شیوع جنگ داخلی در قالب حفظ صلح و امنیت بین المللی واکنش نشان دهد. مخالفان احتمالابا عملیات دمشق سعی در به چالش کشیدن نقش فعال روسیه از طریق تحت فشار قرار دادن مسکو در سطح افکار عمومی را داشته اند.
تاثیرگذاری بر آمریکا از این لحاظ که این کشور یک قدم به جلو بردارد و از سیاست منفعل خود دست برداشته و حضور فعالانه تری به نفع مخالفان حکومت اسد بردارد. هرچند آمریکا هر از گاهی با اختصاص کمک های مالی به مخالفان رژیم سوریه و موضع گیری های سیاسی علیه اسد سعی دارد نشان دهد که بازیگر مسوولی در بحران سوریه است اما آشکار است که منافع استراتژیک آمریکا در بحران سوریه در قالب حفظ «ثبات» در منطقه است. برای آمریکا بی ثباتی در سوریه به معنای بی ثباتی در کل منطقه خواهد بود و چون آمریکا همواره از زاویه امنیت رژیم اسراییل به مسایل خاورمیانه می نگرد، بحران سوریه می تواند خطری جدی باشد. ضمن اینکه «اوباما» در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حاضر به پذیرش ریسک سیاسی ناشی از به وجود آمدن مسایل غیرقابل پیش بینی در منطقه نیست که می تواند منجر به پیروزی رقیب او شود.
نهایتا اینکه از همان ابتدای بحران سوریه مشخص بود که این بحران، فراتر از پتانسیل های داخلی مربوط به اصلاحات سیاسی، معیشت اقتصادی، نقش جوانان، شبکه های مجازی و غیره، یک جنبه منطقه ای و فرامنطقه ای مربوط به نقش بازیگران خارجی هم دارد که به نوعی نادیده و دست کم گرفته شده است. انفجار دمشق مطمئنا بر پیچیدگی بحران سوریه می افزاید و همزمان ضرورت حل سریع بحران در قالب تشکیل یک کنفرانس بین المللی با شرکت تمامی طرف های درگیر داخلی و خارجی که دارای منافع در این بحران هستند را اجتناب ناپذیر می کند.
نظر شما