سال 91 و پرونده هسته‌ای ایران: مذاکره ، مذاکره و باز هم مذاکره

سید صادق روحانی: شاید بشود سال 91 را سال پرمذاکره برای پرونده هسته‌ای ایران نامید. استانبول، بغداد، مسکو و آلماتی شهرهایی بودند که نماینده ایران و 6 قدرت جهانی چهار دور مذاکره را در آن انجام دادند. از سوی دیگر نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در چندین نوبت به تهران آمدند و با نمایندگان سازمان انرژی اتمی ایران مذاکره کردند و از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کردند. حتی اگر این تعداد بالای مذاکره بین ایران و غرب را ناشی از اراده جدی دو طرف برای حل مسئله هسته‌ای ایران بدانیم اما تا کنون هیچ نتیجه‌ عینی و ملموسی درباره حل این مسئله در رسانه‌ها منتشر نشده است.

فروردین 91 : استانبول 2
نشست استانبول 2، 26 فروردین ماه پس از گذشت سه ماه از نشست قبلی در همین شهر و در سالن «لطفی کردار» برگزار شد. طبق روال مذاکرات قبلی پیش از این نشست دو طرف نسبت به برگزاری این مذاکرات ابراز خوش بینی کردند.  مذاکرات در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد که پس از دور اول سخنگوی کاترین اشتون  بر مثبت بودن فضای حاکم بر مذاکرات تاکید کرد. اونتیجه مذاکرات را منوط به روند نشست دانست و در عین حال افزود: اگر نتیجه موفقیت‌آمیز باشد دور بعدی برگزار می‌شود. (ایــنــجــا)

در پایان این نشست نیز کاترین اشتون ضمن تاکید بر حق ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته گفت: ایران اعلام کرده است هرگز به دنبال سلاح هسته ای نیست و باید این مسئله را در آینده نشان دهد که به دنبال چنین کاری نیست. (ایــنــجــا) سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در پایان مذاکرات استانبول در کنفرانس خبری گفت که طرفین توافق کردند با دستور کار گفت و گو برای تدوین یک مدالیته جامع در بغداد مذاکره کنند.( ایــنــجــا) همچنین از طرف ایران علی باقری و از طرف 1+5 هلگا اشمیت مسئول تهیه پیش نویس مذاکرات آتی در بغداد شدند.

خرداد 91: بغداد
یازده روز مانده به مذاکرات بغداد یک بار دیگر کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به این مذاکرات ابراز خوشبینی کرد(‌ایــنــجــا). این درحالی بود که مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی با مطرح کردن تاسیسات پارچین خواهان بازدید از این مرکز شده بودند( ایــنــجــا). از همان موقعی که اعلام شد مذاکرات ایران و 5+1 در دو دور و در استانبول و بغداد برگزار خواهد شد همه می دانستند که نشست استانبول در حقیقت برای نشست اصلی یعنی نشست بغداد خواهد بود. پس از برگزاری نشست استانبول و ابراز امیدواری دو طرف از نتایج مذاکرات امیدها برای رسیدن به یک توافق در بغداد به اوج خود رسید و پیش بینی‌های متفاوتی درباره نشست بغداد می‌شد( ایــنــجــا).

نشست بغداد برگزار شد اما باز هم نتیجه ملموسی جز تداوم مذاکرات در بر نداشت .کاترین اشتون تقاضای تداوم مذاکرات را کرد و یک سری مذاکرات پیش بینی نشده برگزار شد (‌ایــنــجــا). اشتون پس از مذاکرات پیش بینی نشده دور سوم با سعید جلیلی تصریح کرد: طرفین خواستار پیشرفت مذاکرات هستند. وی  که در کاخ دارالضایفه بغداد در جمع خبرنگاران سخن می گفت افزود: گروه 1+5 به صورتی محکم و روشن متحد است تا پیگیری کند که برنامه هسته ای ایران کاملا صلح آمیز باشد و از معاهده ان پی تی و همچنین قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل خارج نشود.( ایــنــجــا)

دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در کنفرانس خبری پس از مذاکرات با اعلام این خبر که دور بعدی مذاکرات کمتر از یک ماه بعد و در مسکو برگزار خواهد شد گفت: گفت و گو ها مفصل بود و ناتمام ماند. پیشنهاداتی داشتند و ایران نیز پیشنهاداتی داشت. فضای خوبی بود که دو طرف مسائل خود را به صورت شفاف و صریح مطرح کنیم و با دیگاههای یکدیگر بهتر و بیشتر آشنا شویم.( ایــنــجــا)

خرداد 91 :مسکو
به نظر می‌رسد که نشست مسکو یکی از طولانی‌ترین و پرچالش‌ترین نشست‌های ایران و 6 قدرت جهانی بود چرا که بر خلاف برنامه‌ای که اعلام شده بود مذاکرات در مسکو به دور چهارم رسید( ایــنــجــا). با این وجود به عکس نشست‌ قبلی پس از این نشست لبخند رضایت بر لب هیچکدام از دو طرف ننشست. در این نشست مقرر شد با برگزاری جلسه کارشناسان دو طرف و معاونان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا مقدمه و دستور کار و زمان اجلاس بعدی تعیین شود. کاترین اشتون در پاسخ به پرسشی درباره دو روز گفت و گو اظهار داشت: ما امروز متوجه شدیم که فاصله زیادی با هم داریم. سعید جلیلی نیز گفت: اعضای 1+5 در معرض انتخاب هستند که بخواهند از مسیر بن‌بست گذشته خارج شوند و در مسیر همکاری با جمهوری اسلامی ایران گام بردارند.(ایــنــجــا)

پس از این نشست یک بار دیگر مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئله پارچین را به میان کشیدند. این بار یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که این‌که ایران اجازه‌ دسترسی به مجموعه‌ نظامی پارچین را بدهد برای بازرسان هسته‌ای از اولویت برخوردار است.(ایــنــجــا)

تیر و مرداد 91 : استانبول
طبق قراری که ایران و 1+5 در مسکو گذاشتند علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سرپرستی دو دور مذاکرات کارشناسی بین ایران و 6 قدرت جهانی را بر عهده داشتند. طبق برنامه این مذاکرات در تیر و مرداد 91 و در استانبول ترکیه برگزار شد. دو طرف دور اول را 13 و 14 تیرماه (ایـــنـــــجـــــا ) و دور دوم مذاکرات را سوم مرداد ماه (ایــــنـــــجـــــا‌ )برگزار کردند. به نظر می‌رسد دو طرف توافق کرده اند که این نشست‌های کارشناسی به دور از چشم رسانه ها برگزار شود چرا که نه هلگا اشمیت معاون اشتون و نه علی باقری معاون جلیلی پس از هر دو دور مذاکرات سخنی از مفاد مطرح شده در مذاکرات عنوان نکردند و فقط مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون اعلام کرد مرحله بعد مذاکرات ایران و 1+5 میان اشتون و جلیلی خواهد بود.( ایـــنــــجـــا )