هشدار برای بی‌خواب‌ها و خوش‌خواب‌ها

فرنوش صفوی‌فر: تازه‌ترین تحقیقات نشان داده خواب، در کنار سایر عوامل مربوط به سبک زندگی، مانند تغذیه و ورزش، می‌تواند بر احتمال ابتلا به دیابت نوع دو موثر باشد. به گزارش رویترز، در مطالعه تازه‌ای که محققان دانشگاه لاوال در کبک انجام داده‌اند مشخص شده خواب کمتر از 6 ساعت و بیشتر از 9 ساعت در شبانه‌روز، احتمال ابتلا به دیابت را تا 2 برابر بالا می‌برد.

این مطالعه، در یک دوره زمانی 6 ساله بر روی بیش از 270 نفر 21 تا 64 ساله، یعنی از همه سنین، انجام شده است. معیار محققان برای خواب طبیعی و کافی، به طور متوسط 7 تا 8 ساعت بوده است و احتمال ابتلا به دیابت کامل، یا اختلال در تحمل گلوکز، که مقدمه‌ای بر دیابت است، با میزان خواب بیشتر یا کمتر از این مقدار، مقایسه شده است. احتمال خطر، برای آنها که خواب کمتر از 6 ساعت داشتند، 78/2 برابر و برای آنها که بیشتر از 9 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابیدند، حدود 54/2 برابر محاسبه شد. این نتایج بعد از حذف عواملی بود که تاثیر آنها بر ابتلا به دیابت پیش از این مشخص شده بود؛ عواملی همچون سیگار و ورزش.

نکته مهم دیگری که در این مطالعه به دست آمده آن است که افراد  چاق شرکت‌کننده در آن، بیشتر از افراد با وزن طبیعی، تحت تاثیر خواب کم یا زیادشان قرار می‌گرفتند. البته مطالعات قبلی نشان داده بود که افرادی که به انواع اختلالات خواب،‌از جمله کمبود خواب، دچار هستند، بیش از دیگران احتمال دارد که چاق شوند.

این نتایج که در نشریه علمی خواب، شماره 28 مارس منتشر شده، تاکید دوباره‌ای است بر نقش عامل خواب در سلامت جسم و روان که به تازگی متخصصان بهداشتی و پزشکی، به اهمیت آن در کنار عوامل شناخته‌شده‌تری مانند تغذیه سالم و تحرک و ورزش، همچنین خودداری از مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار، پی برده‌اند. محققان دیگر باور دارند که خواب به اندازه کافی، آن هم خواب شبانه و پیوسته، یکی از مهم‌ترین رفتارهای سالمی است که فرد باید آن را در خودش نهادینه کند و بی‌توجهی به آن، نه تنها کارآیی و بهره‌وری او را در زندگی و محیط کار، به طور مستقیم کاهش می‌دهد، بلکه در درازمدت نیز، با افزایش احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های مختلف جسمی و روانی، زندگی سالم را از او خواهد گرفت.

پیش از این مطالعات نشان داده بودند که اختلالات خواب، به ویژه کمبود خواب، می‌توانند سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و مرگ زودرس ناشی از آن، افزایش احتمال بیماری‌های روان‌پزشکی مانند افسردگی و  اضطراب و نیز بیماری‌های متابولیک، مانند دیابت و چاقی شوند. البته سابق بر این، شرح‌حال بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب نشان می‌داد که این افراد به علت بیماری خود دچار کم‌خوابی یا افت کیفیت خواب می‌شوند، که با درمان بیماری اصلی، یا راه‌های درمان کمکی، مشکل خواب هم برطرف می‌شود، اما مطالعات محققان در دانشگاه کالیفرنیا، که دو ماه پیش در نشریه نیوساینتیست چاپ شد، نشان داد که ممکن است ریشه بدخوابی و این اختلالات روان‌پزشکی، احتمالا مشترک است و یا شاید بدخوابی، به نوعی در ایجاد بیماری،‌افسردگی یا اضطراب، دخالت داشته باشد.  ماه گذشته نیز محققان دانشگاه میشیگان، نشان داده بودند که میزان خودکشی در افرادی که کم‌خوابی دارند، بیش از سایر مردم است.