فرنوش صفوی‌فر: ممکن است بی‌خوابی کودکان به علت افسردگی مادران‌شان باشد؛ این نتیجه مطالعه‌ای است که محققان دانشگاه میشیگان انجام داده و در تازه‌ترین شماره نشریه علمی «خواب» منتشر کرده‌اند.
در این مطالعه، 18 شیرخوار سالم، ماهانه 7 روز پشت سرهم، و در مجموع به مدت 24 هفته بررسی شدند. میزان حرکت آنها در طول مدت خواب با روشی موسوم به اکتی‌گرافی، ثبت و ضبط شد. همچنین از مادران آنها خواسته شد ساعات خواب و بیداری آنها را در این مدت، یادداشت و گزارش کنند.
وقتی نتایج با وضعیت روانی مادران بعد از زایمان تطبیق داده شد، مشخص شد که فرزندان مادران افسرده، از لحاظ کیفیت خواب، واقعا با فرزندان سایر مادران متفاوت است. این کودکان دیرتر به خواب می‌روند؛ 80 دقیقه در مقابل 20 دقیقه و نیز دفعات بیشتری در طول شب از خواب بیدار می‌شوند؛ 4 بار در مقابل 2 بار ، که این نشان‌دهنده کیفیت پایین خواب آنهاست که در تمام طول دوره مطالعه، یعنی کل 24 هفته، به همین وضع بوده است.
البته محققان معتقدند که عوامل زیادی هستند که می‌توانند بر رفتارهای مرتبط با خواب بچه‌ها تاثیر بگذارند؛ اما نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که وضعیت روانی مادران، حداقل یکی از این عوامل تاثیرگذار است.
افسردگی تازه‌مادران به ویژه از جنبه دیگری نیز اهمیت پیدا می‌کند و آن این که اجازه نمی‌دهد این مادران بتوانند لذت مادر شدن را با تمام وجود حس کنند و همچنین بیماری روانی آنها، بر نحوه مراقبت آنها از فرزندان نوزادشان نیز تاثیر منفی می‌گذارد. چرا که در افسردگی، معمولا فرد نسبت به محیط اطراف خود، حتی وضع ظاهر خودش، بی‌علاقه و بی‌توجه می‌شود و در موارد شدید، حتی از عهده امور روزمره خود نیز برنمی‌آید.
تازه‌مادران به دلیل حجم سنگین مسئولیت‌هایی که به یک‌باره با آنها مواجه می‌شوند، و نیز افت شدید هورمونی بعد از زایمان، در معرض خطر بالای افسردگی هستند؛ چنان که آمارها نشان می‌دهد حدود 10 درصد از زنان درجاتی از افسردگی بعد از زایمان را تجربه می‌کنند که برخی از آنها نیازمند درمان‌های دارویی ضدافسردگی هستند. افسردگی، همچنین می‌تواند بی‌خوابی و بدخوابی معمول خانم‌هایی را که صاحب فرزند شده‌اند، تشدید کند.؛ چرا که این خانم‌ها به طور معمول ناچارند برای شیردهی شبانه چند بار در طول شب از خواب خود بزنند. بررسی‌ها نشان داده است که زنان بعد از مادر شدن، خواب‌های پریشان بیشتری می‌بینند. در مطالعه‌ای که نتایج آن 3 سال پیش در همین نشریه منتشر شد، مشخص شده بود که اکثر زنانی که یک نوزاد کوچولو دارند، در بیشتر شب‌ها، خواب‌های دلهره‌آور می‌بینند. زنانی که در این مطالعه، در دانشگاه کبک کانادا، شرکت کرده بودند، از دیدن خواب‌های ترسناکی درباره نوزادشان می‌گفتند؛ این که خواب می‌بینند نوزاد از تخت پایین افتاده، ملافه دور سرش پیچیده، حالش بد شده و خلاصه از این جور خواب‌های عجیب و غریب.
شاید بی‌خواب شدن شیرخواران و نوزادان هم، ریشه مشترک با بی‌خوابی مادران‌شان داشته باشد. شاید هم که مواد شیمیایی و هورمونی خاصی از طریق شیر مادر به بدن این فرزندان برسد و خواب آنها را هم پریشان کند. به هر حال، علت هرچه که باشد، بهتر است هرچه زودتر این چرخه معیوب شکسته شود؛ چون باعث فرسودگی جسم و روان مادران و بی‌بهره شدن‌شان از لذت‌های خاص این دوران و تاثیرات منفی درازمدت بر رشد و تربیت بچه‌ها خواهد شد.
نظر شما