اگر بگوییم طرح انتقال کارمندان از تهران به شهرستانها، که از اول تابستان امسال از سوی دولت اجرایی شد، از همان اول هم طرحی شکست خورده بود، پر بیراه نگفته ایم. مهمترین دلیلی هم می شود برای این شکست خوردن بیان کرد این است که این طرح بسیار احساسی و تبلیغاتی بود و هیچ کارشناسی ای بر روی آن انجام نشده بود. اینکه اعضای دولت بنشیند و و در بازه زمانی بسیار کمی تصمیم بگیرند که کارمندان دولت را از تهران خارج کنند و خیلی زود هم بخواهند این تصمیمشان را اجرایی کنند، کاملا اقدامی احساسی است و جز تعجب کاری از آدم بر نمی آید.
مصوبه سال 88 هیات وزیرات، حضور بسیاری از کارمندان را از تهران اجباری می داند و با دادن مشوقهای به آنها، سعی می کند حداقل 10 سال از بازگشت آنها به این کلانشهر جلوگیری کند. افزایش حقوق تا میزان دوبرابر، وام مسکن و بسیاری از تسهیلات مالی دیگر، مشوقهایی بود که دولت برای کاهش تراکم پایتخت درنظر گرفته بود، با این حال، زمانی که اعلام شد سایت رسمی انتقال داوطلبانه کارکنان دولت به راه افتاده است، تنها 17 هزار نفر برای تبعید خودخواسته از پایتخت اعلام آمادگی کردند.
اینکه جمعیت تهران بیش از حد اندازه است و روند مهاجرت به این شهر بسیار غیر اصولی و زیاد است، یک موضوع اثبات شده است و حرفی در آن نیست ولی به هرحال راه حل مقابله با آن خارج کردن کارمندان از تهران نیست. اگر موضوع مهاجرت زیاد به تهران را ریشه یابی علمی کنیم، فقط به این علت می رسیم که جاذبه های زیاد شهر تهران باعث مهاجرت زیاد شهرستانیها به تهران شده و معلول جمیعت زیاد این شهر را به وجود آورده است. موقعیت خاصی که تهران از لحاظ اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... دارد آن را به مرکز فعالیتهای آموزشی، دانشگاهی و ... تبدیل کرده است و جای تعجب نیست که چرا سالانه به تعداد زیادی مهاجر وارد این شهر می شود، چرا که همانقدر که در تهران این امکانات زیاد است، به همان میزان هم در شهرستانها این امکانات کم است.
شاید زمانی توسعه شهر تهران، وابسته به ادارات و تشکیلات دولتی آن بود، ولی اکنون این وزارتخانه های کلانشهر تهران نیستند که مردم را تشویق به مهاجرت می کنند، بلکه فرصتهای اشتغال، رفاه نسبی و جاذبه های اقتصادی تهران است که مردم را از شهرهای کوچک وادار به کوچ می کند. کسی که این بحثها را برای کاهش ترافیک تهران و بهتر شدن وضعیت آب و هوای پایتخت مطرح می کند یا متوجه نیست مردم در شهرستانهای کوچک چه می کشند و یا خود را به خواب غفلت زده است. ریشه مهاجرت در تمرکز اداری دستگاه های تهران نیست، بلکه وضعیت نابسامان زندگی در شهرهای دورافتاده و محروم است.
تنها راهکار علمی ای که برای مقابله با این مشکل به نظر می رسد، ایجاد امکانات و فرصتهای برابر در شهرستانها و مناطق دور افتاده کشور است نه انتقال مردم از تهران به شهرستانها.
از سوی دیگر باید گفت که بر اساس قانون اساسی هیچ فردی را نمی توان به سکونت در مکانی غیر از محل دلخواه خودش ملزم کرد و اگر مدیران دولتی در ماههای گذشته به اجبار کارمندانی را از تهران خارج کرده و در شهرستانهای دیگر ساکن کرده اند نه تنها اقدامشان برخلاف قانون بوده بلکه خلاف تمام شعارهای عدالت خواهی و عدالت طلبی ای است که در این سالهای اخیر از زبان دولتی ها شنیده ایم؛ کارمندان بردگان دولت نیستند که دولت هر طور که بخواهد آنها را جا به جا کند و قانون نیز این اجازه را به دولت نمی دهد. بنابراین جا دارد مرجعی این مسئله را بررسی کند و اگر اجباری برای خارح کردن کارمندان از تهران بوده است، با عاملان این مسئله برخورد لازم صورت بگیرد. در صورتی که رئیس دولت به جای سفرهای استانی ، یک ماه در یکی از شهرهای حوزه انتخابیه وی زندگی می کرد، هیچگاه برای رفاه تهرانیها، دستور اجرای طرحهایی از این دست را صادر نمی کرد.
از طرف دیگر باید به این نکته اشاره شود که بر فرض هم دولت بتواند چهار هزار کارمند را خارج کند، این مسئله واضح است که به محض رفتن آنها از تهارن، به همین اندازه مهاجر وارد این شهر می شوند و بنابراین با چنین راه حل هایی نمی شود این مشکل را حل کرد و هیچ معلوم نیست که هدف دولت از اجرا کردن چنین طرحهای شتابزده ای چیست.
مسئله فقط به اینجا ختم نمی شود، نکته دیگر این است که هزینه این جابجایی ها چقدر است؟ بودجه اش از کجا تامین می شود؟ چه کسی می خواهد پاسخگوی بحرانی باشد که در روند اداری کشور ایجاد می شود؟
نکته دیگر این است که اگر بحث کارآمد کردن ادارات مطرح است باید گفت به همان میزان که کم کاری در ادارات تهران وجود دارد در شهرستانها هم به همین نسبت است و کارمند مازادی در تهران نداریم که دولت بخواهد آنها را به شهرستانها منتقل کند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی
نظر شما