مینا علی اسلام: متکی از معدود شرکت کنندگان ایرانی در نشست امسال داووس بود؛ رایزنی متکی با برخی مقام‌های حاضر در این نشست بویژه در موضوع هسته‌ای کشورمان، مهمترین بخش برنامه کاری وزیر خارجه در داووس سوئیس بود.
ظاهرا تهران در قالب این رایزنی‌ها تلاش دارد که بار دیگر طرح تبادل سوخت را به عنوان مبنایی برای همکاری هسته‌ای ایران و غرب مطرح کند اما آنچه متکی در داووس پیرامون این موضوع بیان کرد صرفا اشاره او به ایده‌های جدیدی بود که ایران درباره تامین سوخت رآکتور تهران دارد.
او به تشریح جزییات این ایده‌های جدید نپرداخت اما گفت که پیرامون آخرین تحولات مربوط به پیشنهاد مبادله سوخت با مقامات فرانسوی و برزیلی تبادل نظر کرده است. نکته جالب توجه این است که تقریبا همزمان با تاکید آقای متکی مبنی بر این که پیشنهاد معاوضه سوخت که فرصتی برای اعتمادسازی طرف مقابل ایجاد کرده، همچنان روی میز است، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز اعلام کردند که بحث و بررسی در مورد تبادل اورانیوم و سوخت ادامه دارد و این پیشنهاد همچنان پابرجاست.
حالا این سوال مطرح است که آیا تاکید غرب و اشاره تهران به ایده‌های جدید در زمینه تبادل سوخت نشانه‌ای از بررسی مجدد تهران بروی پیشنهاد اولیه آژانس یعنی ارسال اورانیوم کمتر غنی شده ایران به خارج و در مقابل،دریافت سوخت مورد نیاز راکتور تهران است؟ آیا ایده‌های جدید متوجه محل تبادل است یا این که تهران در حال نزدیک شدن به پذیرش پیشنهاد اولیه آژانس بدون هرگونه تغییر است؟
برخی باور دارند که شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین المللی ایران به شکلی در حال گذر است که تهران را در مقابل پیشنهاد اولیه آژانس- که مبنای مذاکرات ژنو و وین در سال 2009 قرار گرفت- ناچار به پذیرش می‌کند.
شاید تاکید آژانس و امریکا بر باز بودن این پیشنهاد بروی میز مذاکره با همین هدف است که ایران را در شرایط امروز کشور مجبور به بررسی مجدد و در نهایت پذیرش پیشنهاد مبادله اورانیوم و سوخت به عنوان راهکاری حل و فصل کننده کند.
این احتمال در حالی مطرح می‌شود که تهران پس از چند بار اظهار نظر در مورد پیشنهاد آژانس از تغییرات اساسی در این پیشنهاد سخن گفت و در نهایت موافقت خود را با مبادله همزمان سوخت و اورانیوم در داخل خاک کشور اعلام کرد که مورد پذیرش کشورهای طرف مذاکره قرار نگرفت.
با این حال رییس دستگاه دیپلماسی ایران در مصاحبه خود در واووس یادآور شد که ابهامات بین ایران و آژانس در چارچوب مدالیته رفع شده است و موضوع هسته‌ای ایران روند طبیعی خودش را طی می‌کند.
متکی در دومین روز از حضورش در داووس در دیدار با نیشلین کالمی ری همپای سوئیسی خود آمادگی ایران را برای تعامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشورهای صاحب سوخت مورد نیاز رآکتور اتمی تهران اعلام کرد و این اعلام آمادگی را نشانه حسن نیت کشورمان و ایجاد فرصتی برای اعتمادسازی طرف مقابل در خصوص همکاری‌های مربوط به تبادل سوخت دانست. در حالی که پیشتر تهران برای غرب تا پایان ژانویه به عنوان یک ضرب العجل فرصت داده بود تا تکلیف تامین سوخت هسته‌ای مورد نیاز راکتور تهران را مشخص کند.
به نظر می‌رسد که ضرورت توجه به تبعات ادامه بن بست هسته‌ای ایران، کلیه طرف‌ها از جمله تهران را بیش از بیش به لزوم دست یابی به تفاهم و تحقق همکاری واقف ساخته است.
در شرایطی که چین از جانب امریکا روز به روز بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد تا همراه با جریان تحریم‌ها علیه ایران شود، روسیه دلسردی خود را از واکنش ایران نسبت به مبادله سوخت به وضوح نشان می‌دهد، اروپا بیش از گذشته اتحاد و همسویی در مورد ایران را به نمایش گذاشته است و در واشنگتن حتی باراک اوباما هم بیانی متفاوت در مورد ایران به کار می‌گیرد و در سخنانی تند و صریح از اقداماتی تعیین کننده حرف می‌زند؛ همگی گواه آن است که ضرورت بازبینی در فرایندهای گذشته و پاسخ به پیشنهادهای باز مانده بروی میز مذاکره برای تهران دارای اهمیت و سرنوشت ساز است.
نظر شما