رسول جعفریان در مقاله جدید خود دیدگاه علمای عصر صفوی درباره دانش نجوم و مخالفت ها و موافقت ها در این باره را بر پایه یک نسخه خطی با ارزش بیان کرده است.
به گفته وی نسخه‌ای که در اینجا معرفی شده، به شماره 5183 در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. نویسنده این نسخه میر محمد صالح خاتون آبادی (1058 - 1126) فرزند عبدالواسع بن محمدصالح بن اسماعیل، داماد علامه مجلسی و شاگرد نزدیک اوست. در چند جای این رساله از جمله آخرین صفحه، تاریخ تألیف این رساله سال 1109 یاد شده و این سالی پیش از درگذشت علامه مجلسی، استاد مؤلف است که با احترام شایسته از او یاد کرده است.
جعفریان درباره این بخش از کتاب خاتون آبادی که به نظرات علمای عصر خود پرداخته نوشته است :
به طور کلی تصوری که از برخی از موارد این کتاب به دست می‌آید بر این پایه است که گویا علمای شیعه قائل به احکام نجومی هستند و سنیان مخالف. البته این تصور به صورت یک رویه درست نیست و شاهد آن همین است که در میان بزرگان شیعه، مخالفان جدی برای این قبیل احکام نجومی وجود دارد.
وی در ادامه نوشته های مولف درباره نظرات میرداماد و آقا حسین خوانساری، شیخ بهایی، محقق سبزواری و فیض کاشانی که از تایید کنندگان احکام نجوم بودند و علامه مجلسی را در این باره آورده است.
جعفریان در بخشی از مطلب خود درباره انکار احکام نجوم توسط ملاخلیل قزوینی روایت جالبی به این شرح نقل کرده است:
ملاخلیل قزوینی نهایت انکار در باب علم نجوم داشته و به ساعات نجومی اعتنا نمی‌نموده است. و از باب مطایبه می‌فرموده است که کاش قمر در برج عقرب و اسد هر دو با هم جمع می‌شد و هر لباس تازه که می‌داشتم در آن ساعت می‌پوشیدم چون منجمان این هر دو را بد می‌دانند و می‌گفته است که من اغلب اوقات لباس جدید را در ساعت عقرب می‌پوشم و هرگز به این سبب آفتی به من نرسیده است. گویند که شخصی به او گفت که منجمان عصر شما می‌گویند که آفتی که به چشم شما رسیده است، چون نور باصر او مدتی در اواخر عمر کم شده بود، به سبب عدم مراعات ساعت عقرب است. در جواب این سخن گفتند که اگر سبب این حالت این معنا می‌بود می‌بایست که رأس و رئیس منجمان این عصر که میرزا محمد تقی منجم است نابینا نشود و به سخط پادشاهی گرفتار نگردد.
متن کامل مطلب وی را اینجا بخوانید.
نظر شما