باز کردن درهای شورای همکاری خلیج فارس بر روی اعضای جدید، اردن و مراکش آن هم در حالی که طبق اساسنامه این شورا غیرممکن است تنها می تواند یک دلیل باشد و آن پروژه ایران هراسی و ترس از نفوذ این کشور در میان کشورهای همسایه است.
از سویی دو کشوری که قصد الحاق به شورای همکاری را دارند هیچ یک، شرایط الحاق به این ساختار را ندارند.همگرایی در یک مجموعه و یا ساختار زمانی تحقق می یابد که دلایل کافی برای وحدت میان اعضاء وجود داشته باشد؛ دلایلی از جمله همجواری جغرافیایی، زبان و دین مشترک، منافع اقتصادی و.. . این دلایل باید آنقدر محکم و قوی باشد که بتواند اعضاء را منتفع و آنها را حول یک وحدت گرد آورد.
در میان پارامترهای همگرایی،موقعیت جغرافیایی از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما به نظر می رسد این بار جدای از اردن، الحاق مراکش هدفی فرامنطقه را دنبال می کند آن هم در حالی که وارد کردن این عضو آفریقایی فقیر به جز هزینه، دستاورد دیگری نمی تواند برای پادشاهی های خلیج فارس داشته باشد.
اردن و مراکش نه تنها شرایط الحاق به این مجموعه را ندارند بلکه با مخالفت تعدادی از اعضای مهم این نهاد از جمله عمان و کویت نیز روبرو هستند و از همه مهمتر آنکه دو عضو کاندید، در عرصۀ داخلی نیز با اعتراضات مردمی و بحران داخلی روبرو هستند.
لازم به یادآوری است که چند سال پیش نیز موضوع الحاق مصر به شورای همکاری خلیج فارس نیز مطرح بود اما در نهایت به نتیجه ای نرسید.
همانطور که می دانیم شورای همکاری خلیج فارس در زمان جنگ ایران و عراق و برای مقابله با تهدیدات احتمالی ایران شکل گرفت. تبلیغات منفی علیه ایران در آن مقطع آن قدر شدید بود که برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس تصمیم گرفتند با ایجاد نهادی مقتدر، ایران و اندیشه های انقلابی کشورمان را مهار کنند.
محبوبیت ایران درمیان شیعیان بحرین نیز از سوی دیگر این ترس و واهمه را در میان اعضاء ایجاد کرد که مبادا بحرین در دامن ایران بیفتد. لذا پادشاهی های خلیج فارس را دور هم جمع کرد و همگی آنها پشت صدام قرار گرفتند و وی را در جنگ با ایران یاری رساندند.اما دیری نپائید که توهم شوم اعراب، دامن خود آنها را نیز گرفت و بعد از اشغال کویت از سوی صدام در سال 1991 اوضاع به طور کلی تغییر کرد و صدام به دشمن و تهدید اعراب تبدیل شد.
ایران نیز توانست با استفاده صحیح و درست از موقعیت، زمینه های بهره برداری از تعاملات میان خود و کشورهای حوزه خلیج فارس را فراهم آورد به گونه ای که در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و همچنین خاتمی روابط آرام و نسبتا معتدلی میان ایران و اعضای شورای همکاری برقرار شد.
اما هم اکنون به دلیل تحولات خاورمیانه، اوضاع به دوران جنگ ایران و عراق باز گشته و عربستان بیش از هر زمان دیگری خود را در رویارویی با ایران می بیند.
ادعای حمایت ایران از شیعیان الحوثی در یمن و همچنین ادعای دخالت ایران در بحرین سبب شده که اعراب در مقام رویارویی با ایران، این کشور را تهدیدی برای خود بدانند.لذا جای تعجب ندارد اگر این نهاد درصدد الحاق دو کشوری باشد که نه شرایط وحدت و همگرایی را دارند و نه اقتصاد شکوفایی دارند که بتوانند سایر اعضاء را منتفع کنند.
نظر شما