همه را صاحبخانه می‌کنیم» این وعده‌ای است که اخیراً وزیر مسکن و شهرسازی داده است که براساس اظهارات کارشناسان در صورتی این شعار تحقق خواهد یافت که این وزارتخانه در سالجاری، تنها برای رفع کمبود 2 میلیون و 800 هزار واحد که البته در حالت خوشبینانه این آمار برای کمبود ناشی از رکود مسکن در دو سال گذشته و نیاز سالجاری مطرح می‌شود و با احتساب متوسط متراژ هر واحد 122 متر و هزینه ساخت هر متر مربع 300 هزار تومان، حدود 102 هزار و 480 میلیارد تومان هزینه کند.
اگرچه باید تأکید داشت این رقم در حالت خوشبینانه محاسبه شده و اگر بخواهیم نظر برخی از کارشناسان را مبنی بر کمبود سه میلیون واحد مسکونی ناشی از رکود ساخت و ساز در دو سال گذشته و اضافه شدن 800 هزار تقاضا در سالجاری به آن را مبنای محاسبه قرار دهیم بودجه مورد نیاز وزارت مسکن برای تحقق این شعار فقط در سالجاری را باید 139 هزار و 80 میلیارد تومان در نظر بگیریم.
اگرچه باید تأکید کرد احتساب هزینه 300 هزار تومان برای ساخت هر متر مربع نظری است که از سوی وزیر مسکن اعلام شده در حالی که کارشناسان در گفت وگو با خبر، هزینه ساخت هر متر مربع را بالای 400 هزار تومان و در برخی از موارد 600 هزار تومان اعلام می‌کنند. در عین حال، کارشناسان معتقدند تحقق این اهداف با توجه به کمبود بودجه این وزارتخانه امری محال خواهد بود مگر آنکه دولت بودجه‌ای جداگانه برای تحقق این شعار تخصیص دهد.
البته علی نیکزاد معتقد است مهمترین برنامه محوری رئیس‌جمهور حل مشکل مسکن و اشتغال مردم به ویژه جوانان کشور است و در این راستا نیز عزم دولت و مجلس خانه‌دار کردن همه کسانی است که بدون مسکن هستند زیرا وزارت مسکن مسئول افراد بدون خانه است و تصمیم دارد آنها را با کمترین آورده صاحبخانه کند.
وعده‌هایی که رنگ شعار گرفته است
اگرچه در این میان کارشناسان مسکن این وعده وزیر را به شعار نزدیکتر می‌دانند به‌گونه‌ای باقر میلانی کارشناس این حوزه در گفت وگو با خبر تأکید دارد این اظهارات به شعار نزدیکتر است مگر آنکه وزارت مسکن برای تحقق وعده‌های مطرح شده برنامه‌ای جامع و مدون ارائه دهد. براساس اظهارات وی، اولین ابهامی که در خصوص وعده‌های وزیر مطرح می‌شود تأمین بودجه این وعده‌هاست که با توجه به بودجه وزارت مسکن باید دید این بودجه قرار است از چه محلی تأمین شود.
میلانی به ذکر مثالی برای تأیید اظهاراتش اشاره می‌کند: مالزی از جمله کشورهایی که وضعیت نسبتاً خوبی را از لحاظ مسکن دارد با این حال براساس برنامه قرار بود که طی سال‌های 2001 تا 2005، 350 هزار واحد مسکونی بسازد که فقط 72 هزار و 600 واحد آن محقق شد چه برسد به وضعیت فعلی مسکن و برنامه‌ریزی‌ها در ایران!
این کارشناس مسکن معتقد است هزینه ساخت هر متر مربع در کشور بالاتر از 400 هزار تومان است و افزود: در حال حاضر قراراست وزارت مسکن 450 هزار واحد مسکونی انبوه‌سازان را بخرد و در قالب مسکن مهر در اختیار مردم قرار دهد اگرچه این تصمیم بسیار مفید است اما باید دید بودجه خرید این واحدها از کجا قرار است تأمین شود.
میلانی اظهارات خود را با مطرح کردن سؤالی از وزیر مسکن به اتمام رساند: آقای وزیر در خوشبینانه‌ترین حالت باید برای خرید هر واحد انبوه‌سازان حدود 40 میلیون تومان پرداخت کنید این مبلغ را از کجا خواهید آورد؟ این در حالی است که تنها برنامه ارائه شده از سوی نیکزاد مربوط به واجدین شرایط برای خانه‌دار شدن توسط وزارت مسکن است.
براساس گفته‌های وی، چهار شرط تأهل، نداشتن خانه، سکونت پنج ساله در محل تقاضا و عدم دریافت زمین و مسکن از دولت شرایط برخورداری از طرح مسکن مهر است که با پرداخت 15 میلیون تومان تسهیلات بانکی دولت و تأمین بیش از 50 درصد هزینه‌ها افراد فاقد مسکن می‌توانند با پرداخت حداقل چهار میلیون و حداکثر 12 میلیون تومان در سه مرحله صاحبخانه شوند.
نیکزاد معتقد است: با بسیج همه امکانات و همکاری دستگاه‌های اجرایی شرایط خانه‌دار شدن برای همه افراد واجد شرایط بدون خانه فراهم شده است. وی مردم را به امید به خانه‌دار شدن تشویق می‌کند و وعده می‌دهد: انتظار داریم مردم هم با امید به خانه‌دار شدن و تأمین حداقل آورده باور کنند که می‌توانند در دولت فعلی صاحبخانه شوند.
انبوه سازان و طرح جدید مسکنی ها
علی نیکزاد همچنین در اظهارات اخیر خود به خرید 450 هزار واحد مسکونی انبوه سازان برای واگذاری در قالب مسکن مهر نیز اشاره می‌کند که براساس اظهارات نایب رئیس انجمن انبوه سازان مسکن، این طرح هنوز به مرحله مذاکره جدی هم نرسیده است و در صورتی که این طرح به اجرا برسد وزارت مسکن باید درازای هر متر مربع بین 500 تا 550 هزار تومان پرداخت کند که با احتساب خرید 450 هزار واحد مسکونی این وزارتخانه باید حدود 30 هزار و 150میلیارد تومان هزینه کند.
احمد علی ربانی در گفت وگو با خبر، از اعلام زودهنگام این خبر توسط وزیر ابراز گلایه کرد و افزود: ما هنوز پای میز مذاکره نشستیم و اعلام زودهنگام این امر توسط وزیر قبل از به نتیجه رسیدن آن کاری اشتباه به نظر می‌رسد.براساس گفته‌های وی، تاکنون فقط مذاکرات کلی صورت گرفته و هنوز بر سر جزییات توافقی نشده است.به گفته نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن، واحدهایی که قرار است در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات با وزارت مسکن به این وزارتخانه واگذار شود همه در خارج از تهران و بالاخص در پردیسان قم قرار دارند.
ربانی تصریح کرد: در شرایط فعلی خرید هر واحد برای وزارت مسکن بالای 60 میلیون تومان در خواهد آمد. نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن همچنین معتقد است هزینه ساخت هر متر مربع برای انبوه سازان حدود 350 هزار تومان در می‌آید که متأسفانه به دلیل مشکلات موجود چون گرفتن تسهیلات از بانک و مواردی دیگر هیچ هزینه‌ها افزایش می‌یابد. در این میان گفته می‌شود در حال حاضر حدود 400 هزار واحد لوکس به دلیل بالا بودن هزینه خرید این واحدها طی دو سال گذشته خالی مانده‌اند و باید برای این واحدها نیز فکری شود.
واقعیت‌های آماری
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در نه ماهه منتهی به آذر ماه سال 87 متراژ هر واحد مسکونی ساخته شده در کشور به رقم 122متر رسیده است که نسبت به سال‌های 86 و85 نشان‌دهنده کاهش 2 متری در متراژ هر واحد بوده است که البته با در نظر گرفتن رشد شدید ارزش هر متر زمین استفاده شده برای احداث ساختمان این کاهش اندک قابل توجیه است.
رشد قیمت ساخت مسکن در کشور برمبنای متوسط کشوری استخراج شده از آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد قیمت هر واحد مسکونی 5/36 میلیون تومان درسال 85 به رقم85/71 میلیون تومان در آذر ماه سال 87 رسیده است که نشان‌دهنده رشد 7/96درصدی هزینه ساخت مسکن در طی تنها دو سال و نه ماه است. قابل ذکر است در شرایطی ارزش هر متر زمین در سال 87 معادل 85 درصد طی نه ماه رشد کرده که دولت تلاش داشته است با اجرای طرح مسکن مهر قیمت زمین را از بورس بازی مسکن حذف کند در حالی که به نظر می‌رسد اقدامات دولت حداقل در نه ماهه اول سال 87 تأثیر معکوس در بازار داشته است.
از سوی دیگر آمارهای کلان ساخت و ساز نشان می‌دهد طی سال‌های مورد اشاره براساس آمارهای بانک مرکزی بالغ بر یک میلیون و383هزار واحد مسکونی در کشور احداث شده است در حالی که بر اساس خوشبینانه‌ترین برآورد‌ها نیاز سالانه کشور به مسکن معادل 600 هزار تا 800 هزار واحد مسکونی است که این میزان در حالی که رشد قیمت‌ها و نوسانات بازار طی دو سال 85 و86 باید به رشد ساخت و ساز منتهی می‌شد در عمل تعداد واحدهای به اتمام رسیده در این سال‌ها با نیاز کشور تفاوت‌های فاحشی دارد.
قابل ذکر است بر اساس همین آمار طی سال‌های 85 تا پایان آذر ماه سال 87 برای احداث معادل 383/1میلیون واحد مسکونی در کشور توسط بخش خصوصی بالغ بر 56 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است و اگر دولت قصد داشته باشد تمام مردم را خانه‌دار کند باید در همین حد بر توان بخش خصوصی در ساخت و ساز متمرکز شود و این به معنی آن است که دولت برای تحقق وعده وزیر مسکن بخش عمده‌ای از منابع لازم جهت تولید مسکن را از محل بودجه خود تأمین کند در حالی که به نظر نمی‌رسد منابع مالی کافی برای این اقدام در اختیار داشته باشد.
نظر شما