مهنازشوقی: مسکن گران‌ترین و استراتژیکی‌ترین محصول در سبد خرید خانوار است به طوری که هر رئیس‌جمهور قبل از انتخابات نیز حل معضل مسکن را به عنوان مهم‌ترین شعار انتخاباتی مطرح می‌کند.
در حالی که بازار مسکن این روزها در شرایط بدی به سر می‌برد و این بازار همچون فنر فشرده شده‌ای است که به زودی با افزایش شدید قیمت خود را رها خواهد کرد.
علی نیکزاد وزیر مسکن و شهرسازی که پیش از به دست گرفتن سکان وزارت مسکن و شهرسازی خروج بازار مسکن از وضعیت رکود و به پایان رساندن طرح مسکن مهر تا پایان سال‌جاری را از رئوس برنامه‌های چهارساله خود عنوان کرده بود. اما به نظر می‌رسد برخی زیرمجموعه‌های سیاست‌گزار در حوزه مسکن یا علاقه‌ای به حل مشکلات ندارند یا اینکه توان قانونی برای حذف برخی سرعت‌گیرها در اختیارشان نیست.
از سوی دیگر باید توجه داشت طی سال‌های گذشته فقدان برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب و مشکل تأمین منابع مالی باعث بروز مشکل در بخش مسکن شده است و رکودی را ایجاد کرده که به نفع مصرف کنندگان نیست اما نکته مهم این است که هیچ راه حل یک شبه‌ای برای حل مشکل مسکن وجود ندارد. چرا که برخورد شتاب زده با معضل نا بسامانی مسکن که سال‌های اخیر تشدید پیدا کرده منجر به تدوین و اجرای ناقص طرح‌های متعدد شده و عملاً ارائه طرح‌ها تأثیری بر بازار نداشته است.
هرچند دولت سعی می‌کند کاستی‌ها، موانع و ناهماهنگی‌ها در طرح مسکن مهر و بازار را تا حد ممکن مسکوت بگذارد، اما صدای هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده بلند شده که این نشان می‌دهد عزم دولت برای تأمین مسکن چه برای گروه‌های کم‌درآمد در قالب مسکن مهر و هم دیگر اقشار جامعه هنوز به نتیجه نرسیده است چرا که شواهد موجود و جهت‌گیری سیاست کلان اقتصادی برای سال ۸۸ حکایت از حرکت بازار به سمت وخامت هرچه بیشتر دارد. یکی از جهت‌گیری‌های عمده که در سال آتی به این جریان شدت می‌بخشد احتمال افزایش شدید قیمت حامل‌های انرژی و همچنین تسهیلاتی مانند آب و برق است. با توجه به آثار فزاینده تورمی در اقتصاد انتظار می‌رود که اجرای این سیاست منجر به کاهش شدید توان اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد جهت استفاده از مسکن شود. همچنین رشد محتمل قیمت حامل‌های انرژی در سال آتی، هزینه تولید مصالح ساختمانی و به تبع آن قیمت تمام‌شده ساخت مسکن را به‌شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.
کارشناسان و فعالان بخش مسکن معتقدند رکود حاکم بر این بازار به ضرر بخش مسکن بوده و با کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری و افزایش میزان تقاضا نسبت به عرضه آن، در آینده افزایش شدید قیمت‌ها را منجر خواهد شد که باید مسئولان هرچه زودتر با تشویق سرمایه‌گذاران تحرک را در این زمینه ایجاد کنند تا در سایه رونق این بخش دیگر صنایع مرتبط که گفته می‌شود 1200 گروه کالایی را نیز در بر‌گیرد.
سونامی قیمت مسکن پس از رکود
مجتبی بیگدلی، رئیس انجمن انبوه‌سازان کشور در خصوص وضعیت بازار مسکن به خبر می‌گوید: رکود یک منحنی سینوسی مشخص دارد و هیچ ارتباطی با اتفاقاتی که در بدنه دولت یا بخش‌خصوصی می‌افتد یا بحران جهانی نداشته و ندارد. ما در یک پریود زمانی، هر سه چهار سال یک‌بار با رکود در بخش صنعت ساختمان مواجه هستیم. همواره در دوره رکود قیمت‌ها با یک افتی مواجه شده و در پی آن رکود نسبی در تولید مسکن را شاهد بوده ایم.
وی بابیان اینکه همواره پس از رکود شاهد یک سونامی افزایش قیمت در بازار مسکن مواجه خواهیم شد می‌افزاید: باید توجه داشت که همواره در دوره رکود دولت‌ها، بانک‌ها و سیستم حاکمیتی به کمک بخش‌خصوصی می‌آیند، چون اگر رکود را کنترل نکنیم با یک کاهش تولید شدید مواجه می‌شویم و تجربه نشان داده همواره پس از رکود یک سونامی افزایش قیمت رخ داده است و این سونامی که در بخش مسکن در آینده در پیش داریم، خیلی بدتر است، البته ما از این افزایش قیمت‌ها استقبال نمی‌کنیم، اگر نسبت به سونامی افزایش قیمت هشدار می‌دهیم آرزویمان افزایش قیمت نیست، چون ضربه‌ای که از محل افزایش شدید قیمت‌ها پیش می‌آید متوجه تولیدکننده می‌شود. به عبارتی هشدار ما همانند پیش‌بینی سازمان هواشناسی است که وقوع توفان و سیل را هشدار می‌دهد.
رئیس انجمن انبوه‌سازان کشور در ادامه با تأکید بر اینکه متأسفانه بدنه دولت‌ها همیشه از یک کارشناسی غلط رنج بردند در بحث مسکن هم همین‌طور بود، تصریح کرد: در ارتباط با تقاضای مسکن نهادهای اقتصادی و آکادمیک و مراکز آماری ما پیش‌بینی کرده‌اند که از سال 1385 تا 1395 پیک نیاز مسکن است و اگر به این تقاضا توجه نشود با افزایش قیمت‌ها مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه با اجرای طرح مسکن مهر باید سالانه 5/1میلیون واحد مسکونی تولید می‌شد و فقط حدود 500 واحد مسکونی احداث شده است و اکنون با توجه به محقق نشدن این انتظار به تعبیری طرح مسکن مهر شکست خورده است، می‌افزاید: به رغم آنکه بی‌سابقه‌ترین وام‌های تولید مسکن به پروژه مهر اختصاص داده شد و با توجه به واگذاری زمین‌های 99 ساله به متقاضیان در اسرع وقت و همچنین مهیا بودن سایر شرایط لازم نظیر تزریق به موقع سهم آورده نقدی اعضا به این پروژه، در نتیجه قوی‌ترین دلیل شکست این پروژه ملی، کم کاری بدنه مدیریتی طرح مسکن مهر بوده است.
رئیس انجمن انبوه‌سازان کشور با اشاره به اینکه باید از بخش خصوصی در اجرای طرح مسکن مهر کمک گرفته شود، خاطرنشان می‌کند: کوتاه‌کردن دست بخش‌خصوصی به جرم اینکه به دنبال سود است، اشتباهی استراتژیک در طرح مسکن مهر بود.
ادامه رکود مسکن تا اوایل سال89
بیت الله ستاریان کارشناس مسکن نیز در خصوص بازار مسکن به خبرنگار ما می‌افزاید: بازار مسکن در حال حاضر در رکود شدید به سر می‌بردو تا پایان سال جاری و اوایل سال 89 بخش مسکن با رونق مواجه نخواهد شد و رجحان نقدینگی در بین مردم و عدم بسته سیاستی مناسب از سوی دولت عامل اصلی تداوم رکود در بخش مسکن است.
وی در ادامه می‌گوید: پیامد رکود کنونی بازار مسکن کاهش تولید مسکن، ورشکستگی سازندگان و احتمال رشد قیمت‌ها در آینده است ومطمئناً در زمانی که رکود وارد بازار مسکن می‌شود باید منتظر پیامدهای ناگوار آن نیز باشیم چرا که سابقه نشان داده زمانی که بازار مسکن دچار رکود می‌شود و خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد، سرمایه‌ها از این بخش خارج و به سوی سایر حوزه‌ها هدایت می‌شود در نتیجه تولید مسکن کاهش می‌یابد.
این کارشناس حوزه مسکن مشکل اساسی بخش مسکن را فاصله زیاد بین عرضه و تقاضا می‌داند و تأکید می‌کند: چنانچه بخواهیم عرضه و تولید مسکن را افزایش دهیم تا این نیاز جبران شود، باید کل نقدینگی کشور را به کار گرفته شود و برای کنترل نقدینگی باید سیستم بانکی را متحول و روند سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را تغییر دهیم.
ستاریان در ادامه در خصوص طرح مسکن مهر نیز خاطرنشان کرد: مکان‌یابی مسکن مهر باید با سیاست دقیق انجام شود و تأکید بیش از حد بر طرح مسکن مهر علاوه بر اینکه مانع توجه به سایر طرح‌ها می‌شود، ایجاد امید کاذب در بدنه جامعه و در نتیجه بروز سکون در تولید مسکن را در پی دارد زیرا متقاضیان را با وعده تحویل مسکن از بازار خارج می‌کند در حالی که امکان واگذاری مسکن تا سال‌های آینده وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه برای تأمین مسکن معادل تقاضای پیش‌بینی‌شده در سال 91 باید سالی 150هزار‌میلیارد تومان نقدینگی در چرخه ساخت‌وساز سرازیر شود، می‌گوید: اقتصاد کشور توان تأمین این میزان نقدینگی را ندارد.
سیاست منسجمی درباره مسکن نداشته‌ایم
علیرضا قهاری دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران نیز بروز رکود را در بازار مسکن را طبیعی می‌داند و می‌گوید: می‌توانستیم با راهکارها و سیاست‌های مختلف در زمان مناسب از بروز رکود جلوگیری کنیم. ولی متأسفانه نتوانستیم برای بزرگترین بخش اقتصادی کشور به درستی برنامه‌ریزی کنیم و این امر باعث شد علاوه بر اینکه تعداد زیادی از متخصصان کشور در این بخش فعالیت می‌کنند، 35 درصد صنایع و بخش اعظمی از مشاغل به صورت مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با بخش مسکن هستند که با بروز رکود دچار مشکل شوند.
وی در ادامه در گفت‌وگو با «خبر» با بیان اینکه رکود ساخت‌وساز با رکود بازار مسکن متفاوت است، می‌افزاید: انباشت تقاضای ایجاد شده به دلیل رشد و فقدان برنامه‌ریزی برای نیازهای اقشار جامعه از جمله مسکن، از دیگر عواملی است که باعث بروز مشکل شده است.
قهاری با بیان اینکه فشار تقاضا از هم اکنون بازار مسکن را تحت تأثیر قرار داده است، می‌افزاید: چون قدرت خرید مردم کم است و به احتمال زیاد تا چند سال آینده نیز تغییر نمی‌کند. رکود رد بازار ادامه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه هیچ وقت سیاست منسجمی درباره مسکن نداشته ایم، درباره طرح مسکن مهر خاطرنشان کرد: این طرح در بخشی از عملکرد خود شجاعانه و مبتکرانه بوده است اما درباره این طرح، از سوی دولت شتابزده عمل شده است.
دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران با بیان اینکه شتاب در اجرای طرح مسکن مهر باعث رونق ساخت‌وساز می‌شود، تصریح کرد: باید دقت کرد، شتاب در طرح مسکن مهر مانع توجه به کیفیت نشود بنابراین انتظار می‌رود دستگاه‌های نظارتی به کیفیت ساخت‌وساز در طرح مسکن مهر توجه کنند
رؤیایی به نام مسکن مهر
با وجود تأکید مکرر دولت بر اجرای طرح‌های مختلف برای حل معضل مسکن، پس از رکود در ارائه در اعطای تسهیلات ساخت‌وساز واحد‌های مسکونی از ابتدای سال گذشته به دلیل اعمال سیاست‌های انقباضی و توقف پرداخت برخی از تسهیلات برای برخی از طرح‌ها از جمله نوسازی بافت‌های فرسوده به دلیل در اولویت قرارگرفتن مسکن مهر، اما متأسفانه طرح ایجاد مسکن ارزان قیمت برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه اکنون رؤیایی برای همه مردم تبدیل شده است و با وجود اینکه مسئولان کشور از پیشرفت این طرح خبر می‌دهند اما شنیده‌ها حاکی از آن است که طرح مسکن مهر هم نتواند به اهداف مورد نظر یعنی خانه دار کردن افراد کم درآمد است، دست یابد.
نظر شما