یاسرفاتحی: بعد از سفری که محمود احمدی نژاد رییس جمهور کشورمان اواخر مهر امسال به لبنان داشت، سعد حریری نخست وزیر این کشور غربی خاورمیانه، امروز عازم تهران شده و رایزنی های جدیدی در خصوص روابط و مناسبات دو کشور و همچنین مسایل داخلی لبنان با مقامات ایرانی خواهد داشت.
محمد رضا رئوف شیبانی که حدود یک سال پیش سفارت ایران در لبنان را به مقصد وزارت خارجه ترک کرد، یکی از چهره های آشنا به مسایل لبنان است. معاون خاورمیانه و مشترک المنافع وزارت امور خارجه کشورمان در گفت و گو با خبرآنلاین شرایط لبنان را حساس و پیچیده خواند و در خصوص ضرورت سفر حریری به تهران به لزوم رایزنی مقامات سیاسی لبنان با کشورهای تاثیرگذار بر تحولات منطقه اشاره کرد.
وی از «رفیق حریری»، نخست وزیر سابق لبنان و همچنین پدر مقتول «سعد» به عنوان «شهید» یاد می کند و می گوید برخی جریان ها و گروه های داخلی لبنان در خصوص دادگاه بین المللی رفیق حریری دغدغه دارند. چرا که این گروه ها نسبت به سوء استفاده جریان های ضد مقاومت منطقه و بین الملل از ابزارهای شناسایی قاتلین وی نگران اند.
گفت و گوی خبرآنلاین با معاون وزیر خارجه کشورمان را در ادامه می خوانید:
آقای شیبانی! شنیده شد آقای سعد حریری نخست‌وزیر لبنان عازم تهران است. با توجه به اینکه این سفر اندکی پس از سفر رئیس‌جمهور به این کشور انجام می‌شود، محور این سفر چیست و قرار است حریری در تهران با چه شخصیت‌هایی دیدار و گفت و گو کند؟
سعد حریری نخست‌وزیر لبنان بنا به دعوت مقامات جمهوری اسلامی ایران، سفر خود را در رأس یک هیأت بلند پایه به ایران انجام خواهد داد. در این سفر نخست‌وزیر لبنان را پنج وزیر از کابینه وحدت ملی لبنان همراهی خواهند کرد.
سفر آقای حریری در پی سفر تاریخی جناب دکتر احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور اسلامی ایران به لبنان صورت می‌گیرد. سفر آقای احمدی‌نژاد به لبنان از دستاوردهای قابل توجه‌ای برخوردار بود. یکی حمایت کامل و همه جانبه از لبنان و مقاومت این کشور است و دوم شکل دهی به دور جدیدی از روابط دو جانبه که در قالب امضای شانزده سند همکاری تجلی پیدا کرد.
در خصوص شرایط سفر همچنین باید گفت که این سفر در شرایطی انجام می‌گیرد که جریان ضد مقاومت و حامیان رژیم صهیونیستی به ویژه آمریکا طراحی بزرگی علیه مقاومت اسلامی در دست اقدام دارند. در این راستا اظهارات اخیر معاون وزیر خارجه آمریکا که اعلام کرده بود از دادگاه بین‌المللی و شورای امنیت حداکثر استفاده را خواهند کرد، نکته قابل توجهی است.
شرایط بسیار حساس و پیچیده‌ای که لبنان در آن به سر می‌برد. مسائل مرتبط با تحولات دادگاه حریری به شدت در وضعیت گروه‌ها و شرایط سیاسی و اجتماعی لبنان تأثیر گذاشته استاز سوی دیگر لبنان همچنان مورد تعرضات و تهدیدات مکرر رژیم صهیونیستی است. این سفر در فضایی انجام می‌گیرد که لبنان شرایطش متاثر از فضای دادگاه رفیق حریری و احتمالات و سناریوهای پیش روی این دادگاه است. چرا که سناریویی مبنی بر سیاسی و یا ابزاری شدن این دادگاه در محافل مختلف مطرح است
دستور کار سفر حریری چیست؟
در این سفر آخرین وضعیت روابط و راه‌های گسترش و تعمیق همکاری‌های دو جانبه به ویژه شیوه‌های اجرایی کردن توافقات امضاء شده بین دو طرف مورد بررسی و توافق خواهد گرفت. همچنین در سطح دیگر آخرین وضعیت منطقه و شرایط سیاسی امنیتی حاکم بر لبنان که ناشی از تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه این کشور و مقاومت ملی لبنان است مورد بررسی و مشورت مقامات دو کشور قرار خواهد گرفت
چه عاملی باعث شد آقای حریری بلافاصله بعد از سفر آقای احمدی نژاد به لبنان، عازم تهران شود؟
به اعتقاد من جناب آقای سعد حریری با دو انگیزه این سفر را انجام می دهد. در درجه اول همان طور که پیش از این نیز اشاره کردم ضرورت اجرایی شدن اسناد شانزده گانه ای که بین دو طرف به امضاء رسید، احساس می شد. ایشان برای توافق بر سر شیوه های اجرای این سند ها که زمینه های حساس و استراتژیکی را نیز در بر می گیرد به تهران سفر می کند. این توافقات به ویژه همکاری دو کشور در زمینه برق، سد سازی، آب و همچنین همکاری های نفتی، نکات قابل توجه و مهمی است که بایستی راه های اجرایی شدن توافقات امضاء شده در سفر آقای احمدی نژاد به این لبنان، توسط مقامات اجرایی دو کشور مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین یکی از اهداف سفر نخست وزیر لبنان به ایران این مسئله است. ایشان به عنوان محور اجرایی دولت لبنان مسئولیت و رهبری این هیات را بر عهده دارد و این مذاکرات را در تهران انجام خواهد داد.
محور دوم سفر آقای حریری به تهران شرایط حساس و پیچیده منطقه به ویژه لبنان است. به اعتقاد من لبنان در آستانه شرایط خاصی قرار دارد که رایزنی های فشرده بین مقامات سیاسی داخل لبنان از یک طرف و مقامات سیاسی لبنان با کشورهای تاثیر گذار بر تحولات منطقه ای از سوی دیگر ضرورت این سفر را تفسیر می کند.
با توجه به حضور قبلی شما در لبنان در کسوت سفیر جمهوری اسلامی ایران و آشنایی شما با روابط دو کشور، مناسبات بین تهران و بیروت را در چه سطحی می بینید؟ برای توسعه روابط دو کشور باید چه کار کرد؟
شرایط فعلی حاکم بر روابط دو کشور شرایط جدیدی است. طی سال های اخیر روابط و سطح مناسبات دو کشوربی نظیر بود. با همکاری های رسمی بین مقامات دو کشور در شرایط فعلی، روابط دو کشور نسبت به گذشته بسیار محکم و موثر تر در حال ادامه است. برای اولین بار در سطح روابط رسمی دو کشور شاهد امضاء رسمی همکاری ها و توافقات در این سطح بودیم. به اعتقاد من در حال حاضر افق جدیدی در مناسبات و روابط دو کشور قابل ملاحظه و مشاهده است.
سفر مقامات دو کشور چقدر به ارتقاء سطح همکاری ها و کمک به افق پیش روی روابط دو کشور تاثیر می گذارد؟
قطعا تاثیر بالایی خواهد داشت. مشروط بر این که در وهله اول راه های اجرایی شدن اسناد همکاری به طور دقیق بررسی و توافق شود و از سوی دیگر لبنان آسوده از تهدیدات رژیم صهیونیستی بتواند به بازسازی و پیشرفت خود برسد. در شرایط فعلی عامل بازدارنده برای پیشرفت صنعتی و تکنولوژی لبنان تهدیدات رژیم صهیونیستی است که همکاری های بین جمهوری اسلامی ایران و لبنان می تواند عامل موثر کاهش هر چه بیشتر این تهدیدات باشد.
توسعه روابط ایران و لبنان به نفع چه کشورهایی از منطقه است؟
توسعه روابط و مناسبات بین جمهوری اسلامی ایران و لبنان علاوه بر اینکه منافع و مصالح مشترک دو کشور را تامین می کند قطعا باعث تقویت جریان مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان دایه دار کمک به مستضعفین و مردم تحت اشغال منطقه آمادگی خود را برای ارائه هر گونه مساعدت و کمک در مواجه با تهدیداتی که این کشورها از سوی رژیم صهیونیستی مواجه هستند را اعلام کرده و اعلام خواهد کرد.
اخیر شما سفری به عربستان داشته و با مقامات سعودی دیدار و مذاکراتی داشتید. ارتقاء روابط ایران و عربستان چه تاثیری در منقطه خواهد داشت؟
طبیعی است نوع همکاری های دو کشور بزرگ جهان اسلام، جمهوری اسلامی ایران و عربستان صعودی علاوه بر نیاز دو کشور، یک نیاز منقطه ای و نیاز جهان اسلام است. جهان اسلام قطعا ضرورت شکل گیری و تقویت رایزنی بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان را طلبیده و درخواست دارد. ما نیز در این سفر که به عربستان انجام شد و با مسئولان سعودی دیدار و مذاکره داشتیم، علاوه بر راه های تقویت و گسترش همکاری های دو جانبه موضوعات مهم منطقه ای از جمله تحولات لبنان، عراق و فلسطین را با مقامات عربستان بحث و تبادل نظر کردیم . دو طرف بر ضرورت استمرار رایزنی های گذشته و شکل گیری رایزنی های جدی بین دو کشور پیرامون مسایل دو جانبه و منقطه ای تاکید و اتفاق نظر داشتند. در این سفر زمینه های این نوع رایزنی ها و همکاری ها بحث و مورد اتفاق نظر قرار گرفت.
آقای شیبانی! رییس جمهور نیز قبل و حتی بعد از سفر به لبنان با ریاض تماس تلفنی داشت. سفر شما نیز به دنبال این مذاکرات تلفنی صورت گرفت. در این مذاکرات راجع به چه مسایلی بحث شد؟
ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران معتقدیم تنها راه حل مسایل، مشکلات و بحران های منطقه ای و خارج شدن از این بحران ها همکاری های منقطه ای است. به اعتقاد جمهوری اسلامی ایران راه حل بحران های منقطه ای در داخل منقطه پیدا می شود و بایستی راه حل های بحران ها را در منطقه یافت. بر این اساس با توجه به اینکه لبنان در شرایط حساسی به سر می برد و همچنین صحنه فلسطین و وضعیت غزه و تحولاتی که در فلسطین در حال وقوع است و تهدیداتی که از سوی رژیم صهیونیستی صورت می گیرد، این ضرورت را ایجاب می کند که مقامات رسمی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از یک طرف و همچنین مسئولان و مقامات کشورهای موثر در تحولات منطقه ای از جمله سوریه، ترکیه و قطر رایزنی ها و مشورت های خود را پیرامون این تحولات داشته باشند.
در این زمینه جناب دکتر احمدی نژاد قبل از سفر به لبنان طی تماس تلفنی با آقای ملک عبدالله پادشاه عربستان و همینطور آقای بشار اسد رییس جمهور سوریه مراتب سفر خود به لبنان را به اطلاع مسئولان این دو کشور رساندند و همینطور در پایان سفر نتایج و دستاوردهای حاصله از این سفر را به اطلاع مقامات سعودی و سوری رساندند. در این چهارچوب، سفر بنده هم به دنبال این تحولات در قالب رایزنی های نزدیک تر با مقامات سعودی صورت گرفت. در سفر من به عربستان هم مسایل دو جانبه و هم مسایل منطقه و لبنان مورد بحث و گفت وگو با مقامات سعودی قرار گرفت. به هر حال در بخش های قابل توجهی از تحولات، دو کشور دارای نقطه نظرات مشترکی هستیم. به ویژه در ضرورت حفظ ثبات، تقویت وحدت ملی در لبنان، حفظ موسسات دولتی لبنان و حفظ و تقویت مقاومت به عنوان محورهای مشترک و مورد توافق دو طرف مورد تاکید قرار گرفت.
با توجه به تاثیر روابط ایران و عربستان در حل مسایل منقطه، چه میزان تقویت این روابط مد نظر سیاست خارجی کشورمان است؟
جمهوری اسلامی ایران معتقد است که باید راه حل های بحران های منقطه ای را درون منطقه یافت. همکاری های منقطه ای می تواند نسبت به حل بحران ها و حتی جلوگیری از وقوع بحران ها کمک کند.
در رابطه با همین مسئله لبنان، در شرایطی که این کشور در وضعیت سیاسی - اجتماعی و همین طور امنیتی بسیار خطرناکی به سر می برد شاهد نشست دوحه بودیم که با همکاری مشترک قطر، جمهوری اسلامی ایران، سوریه و عربستان شکل گرفت و باعث یافتن راه حل و راه خروج از بحران برای جامعه لبنان شد که گروه های سیاسی با توافق صورت گرفته از اجتماع دوحه، از این نشست خارج شدند و باعث شد دولت وحدت ملی شکل بگیرد، رییس جمهور و مجلس انتخاب شود و کل پروسه سیاسی و روند سیاسی در لبنان به شکل طبیعی خود باز گردد. در شرایط حساس فعلی که بدون تردید متاثر از توطئه های رژیم صهیونیستی و آمریکا است، لازم است همکاری ها و رایزنی های فشرده بین مقامات کشورهای موثر و ذی نفوذ در تحولات منطقه ای مانع از تحقق این توطئه ها و اجرایی شدن طرح های آمریکایی - صهیونیستی شود. در حال حاضر همان طور که خود مقامات آمریکایی نیز اخیرا در خصوص دادگاه بین المللی رفیق حریری تصریح داشتند، این احتمال و خطر که این دادگاه به ابزار یا «سیاسی شدن» تبدیل شود از سوی برخی جریانات داخلی لبنان احساس خطر اعلام شد. گروه های داخلی لبنان احساس خطر کردند که این دادگاه به عنوان یک ابزار در دست آمریکا علیه مقاومت، مردم لبنان و وحدت لبنان تبدیل شود. قاعدتا در شرایط حساس فعلی هیچ کس مانع یا مخالف اجرای عدالت و همچنین یافتن قاتلین حقیقی شهید رفیق حریری نیست. همه متفق القول معتقد هستند که بایستی قاتلین شهید رفیق حریری مشخص شده و به مجازات برسند ولی در شرایط حاضر اینکه آیا ابزارهایی که برای شناسایی قاتلین مورد استفاده قرار می گیرد مورد سوء استفاده جریان های ضد مقاومت منطقه و سطح بین المللی قرار خواهد گرفت یا خیر سوالی است که باید به آن پاسخ داده شود.
آیا روابط ایران و لبنان می تواند الگوی مناسبی برای توسعه روابط کشورمان با سایر کشورهای عربی منطقه باشد؟
البته در روابط جمهوری اسلامی ایران با جهان عرب، نمونه های متعددی در نوع روابط مان با این کشورها داریم که لبنان هم به عنوان یکی از نمونه های روابط ما با جهان عرب می تواند مورد استفاده قرار گیرد. رابطه ویژه جمهوری اسلامی ایران با جمهوری عربی سوریه به عنوان گل سرسبد ایرانی - عربی همواره مورد نظر و تاکید بود که قاعدتا هم مورد رضایت علاقمندان روابط دو کشور و هم مورد حسادت بدخواهان ایرانی عربی بود. در کنار سوریه، روابط خاص و ویژه ای که جمهوری اسلامی ایران با قطر، عمان و برخی از کشورهای عربی خلیج فارس دارد نمونه هایی از روابط ایرانی - عربی است. نوع رابطه ایران با لبنان طبیعتا ابعاد ویژه ای به خود می گیرد. رابطه جمهوری اسلامی ایران و لبنان علاوه بر روابط رسمی، حمایت مشترک از مقاومت ملی و اسلامی در برابر توطئه های رژیم صهیونیستی را متجلی می کند که می تواند به عنوان الگوی مناسب برای همکاری های منطقه ای بین کشورهای منطقه در مواجه به تهدیدات رژیم صهیونیستی و احقاق حقوق از دست رفته مردم منطقه باشد.
بنابراین از این بعد می توانیم روابط ایرانی و لبنانی را به عنوان یک رابطه ویژه تعریف کنیم.
توسعه روابط تهران - ریاض به جز مسئله لبنان به حل چه مسایل دیگر منقطه کمک خواهد کرد؟
روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دامنه بسیار گسترده ای را در بر دارد که علاوه بر موضوعات دو جانبه می توان شاهد موضوعات مختلف بین المللی باشیم. به عبارت دیگر گستره وسیعی از موضوعات بین المللی را به صورت فاکتورهای روابط دو جانبه ای در روابط دو کشور ملاحظه کنیم. به همین ترتیب اگر روابط دو کشور شکل جدی و رو به پیشرفت به خود بگیرد ما نه تنها مسایل مشترک دو طرف و دو جانبه ای را می توانیم تامین کنیم بلکه موضوعات مهم منطقه ای و موثر بین المللی را با تشریک مساعی یکدیگر به نفع جامعه جهانی و جهان اسلام پیش ببریم. موضوعات متعددی را داریم. جهان اسلام پهنه گسترده ای از کشورهای اسلامی را در بر می گیرد که موضوعات مختلف و متعددی را در بر می گیرد. جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به عنوان محور اصلی جهان اسلام می توانند در حل و فصل بسیاری از مشکلات که مبتلا به جهان اسلام است و تهدیداتی که به طور جدی جهان اسلام از سوی برخی جهات غربی مواجه است، تدبیر کرده و در خنثی سازی این تهدیدات که ابعاد مختلف را در بر می گیرد، اعم از تهدیدات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... تدبیر و مدیریت کنیم. این روابط چیزی است که جهان اسلام بر ما فرض و تحمیل می کند. حتی اگر دو کشور و مسئولان دو کشور به روابط احساس نیاز نکنند ولی منطقه و جهان اسلام این روابط را بر دو کشور و ضرورت رایزنی بین دو کشور تحمیل و فرض می کند.
با توجه به تحریم های یک جانبه غرب علیه کشورمان، برای توسعه روابط خود با کشورهای منطقه باید چه ابتکار عملی را در پیش بگیریم تا فشارهای آمریکا و لابی های صهیونیستی تاثیری بر روابط دو کشور نگذارد؟
تصور من این است که این تحریم ها قبل از اینکه بخواهد جمهوری اسلامی ایران را متاثر کند کشورهای تحریم کننده را متاثر می کند. همینطور متاثر نیز کرده است. یعنی کشورهایی که قطع نامه تحریم را طراحی و پیگیری کرده اند در واقع خود را تحریم کردند.
با توجه به گستره روابط جمهوری اسلامی ایران و چند بعدی بودن روابط ما با کشورهای منطقه و صحنه بین المللی شیوه های تحریم ابتر بوده و تاثیر مورد نظر کشورهای غربی را ندارد. ضمن اینکه توانمندی ذاتی جمهوری اسلامی ایران به حدی رسیده که زمان تاثیر گذاری این تحریم ها را پشت سر گذاشتیم. همان طور حضرت امام خمینی(ره) در اوایل انقلاب اشاره کردند که این تحریم ها برای ما نعمت است، در حقیقت نسل جدید به خوبی این مفهوم را درک می کند که اگر آن تحریم ها نبود توانمندی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر به این سطح نمی رسید که بتواند مقابل شدید ترین فشارهای بین المللی ایستادگی کرده و علاوه بر تولید نیازمندی های داخلی، امکان تامین نیازهای دیگران را نیز در خود ایجاد کند و فضای مصرف کنندگی کشور را به یک فضای تولید کننده و تامین کننده نیاز کشورهای دیگر تبدیل کند و خدا را از بابت این فضا و وضعیت که در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران با آن مقابل است شاکریم.
نظر شما