هادی نیلی: سرانجام اولین مورد بیماری آنفلوآنزای خوکی در ایران تأیید شد. وزارت بهداشت و درمان ظهر روز گذشته در گفت‌وگو با خبر تأیید کرد که این مورد از آنفلوآنزا که به شکل رسمی به آنفلوآنزای نوع H1N1) A) شناخته می‌شود، در کشور ثبت شده است. این اولین ایرانی مبتلا به این بیماری پرسروصدا و معروف، یک نوجوان 16ساله مقیم آمریکاست که چهارشنبه گذشته همراه خانواده‌اش به ایران آمده و این‌روزها در تهران اقامت دارد.
دکتر عباس زارع‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت خبر داد که این نوجوان هفته گذشته هنگام ورود به کشور، علائم عفونت تنفسی داشت و به همین خاطر مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمایش ابتلای او به بیماری آنفلوآنزای خوکی قطعی شد. به گفته زارع‌نژاد، پس از تشخیص بیماری از روز پنج‌شنبه اقدامات درمانی برای بیمار و اقدامات پیشگیرانه برای اطرافیان او آغاز شده و در حال حاضر با درمان‌های صورت‌گرفته، حال عمومی این بیمار رضایت‌بخش گزارش شده است.
مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبر، اطمینان‌خاطر داد درباره حضور این بیمار مبتلا به آنفلوآنزا به همه مسافران پروازی که این نوجوان با آن به ایران آمده، خبر داده شده تا اگر نشانگان این بیماری را در خود یا اطرافیان دیدند، با دقت و حساسیت بیشتری در اولین فرصت به مراکز درمانی مراجعه کنند.
اعلام خبر به خاطر تعهدات بین‌المللی
در ابتدای شیوع این بیماری در جهان که تیتر اول همه رسانه‌های جهان را به سمت آن متوجه کرد، برخی کارشناسان در ایران معتقد بودند علت توجه بیش از حد رسانه‌های جهانی به این بیماری، منحرف‌کردن افکار عمومی از موضوعی مهم‌تر یعنی بحران مالی جهانی بوده است. اما زارع‌نژاد می‌گوید اعلام عمومی ابتلای این نوجوان 16ساله به آنفلوآنزای خوکی ربطی به وضعیت فعلی کشور ندارد. به گفته او، ایران به مراجع بین‌المللی متعهد شده موارد تأییدشده آنفلوآنزای خوکی را خبر بدهد و به‌همین‌خاطر این خبر منتشر شده است.
به گفته مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، دلیلی برای نگرانی مردم درباره این بیماری و شیوعش وجود ندارد چون این بیماری در ایران کنترل‌شده است. او البته تأکید کرد هرکدام از شهروندان که نشانگان اعلام‌شده این بیماری را که مشابه نشانگان بیماری آنفلوآنزای فصلی است در خود دیدند، با دقت و حساسیت رفتار کرده و در سریع‌ترین زمان ممکن به مراکز درمانی مراجعه کنند.
این مقام وزارت بهداشت می‌گوید این نوجوان ایرانی و خانواده‌اش علاقه‌ای به رسانه‌ای‌شدن این موضوع ندارند و به‌همین‌خاطر نمی‌توان با آنان صحبت کرد. به‌این‌ترتیب رسانه‌ها در این باره صرفاً می‌توانند به خبرهایی که وزارت بهداشت ارائه می‌کند، استناد کنند. زارع‌نژاد به خبر گفت این نوجوان قرنتینه نشده و صرفاً در منزل خودش تحت مراقبت و درمان قرار گرفته است.
حساسیت بین‌المللی نسبت به شیوع آنفلوآنزای خوکی باعث شد متعاقب انتشار این خبر روی خروجی خبرگزاری رسمی دولت، خبرگزاری رویترز که خبرهای مربوط به این بیماری را سریع‌تر و دقیق‌تر از دیگر خبرگزاری‌های معتبر جهان پوشش می‌دهد، آن را به نقل از ایرنا منتشر کند.
سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته فاز 6 بیماری آنفلوآنزای خوکی، یعنی مرحله نهایی همه‌گیری جهانی این بیماری را اعلام کرده بود که بر این اساس این بیماری ظرف شش ماه آینده در تمام قاره‌‌های جهان خود را نشان خواهد داد. در حال حاضر این بیماری در 84 کشور جهان از جمله هر 7 کشور همسایه ایران گزارش شده است. سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر شدت همه‌گیری بیماری آنفلوآنزای خوکی را «متوسط» ارزیابی کرده است.
وزارت بهداشت، با توجه به تشخیص قطعی یک مورد بیماری آنفلوآنزای نوع H1N1) A) در کشور باز هم به هم‌وطنان توصیه کرده از مسافرت‌های غیرضروری به خارج از کشور، به ویژه سفر به کشورهایی با شیوع بالای این بیماری نظیر آمریکا با 20 هزار مورد ابتلا، مکزیک، کانادا، کشورهای آسیای جنوب‌شرقی نظیر فیلیپین، تایلند و برخی از کشورهای اروپایی مانند انگلستان و آلمان، خودداری کنند.
وزارت بهداشت همچنین رعایت نکات بهداشت فردی را یادآوری کرده است؛ به ویژه خودداری از تماس نزدیک با مبتلایان، استفاده از دستمال هنگام عطسه و شست‌وشوی دست‌ها.
داروی درمان این بیماری، اسلتامی‌ویر (Oseltamivir) است که وزارت بهداشت می‌گوید متخصصان موفق به فرمولاسیون این دارو شده و در حال حاضر این دارو در داخل کشور تولید می‌شود.
تمهیدات قبلی
وزارت بهداشت و درمان از زمان شیوع جهانی آنفلوآنزای خوکی اعلام کرده بود که برای مقابله با آنفلوآنزای خوکی بخش قرنطینه در فرودگاه‌ها ایجاد کرده است.
محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت ایران، گفته بود که در این واحدهای قرنطینه علاوه بر اطلاع‌رسانی به مسافران، مراقبت‌های بهداشتی نیز ارائه می‌شود. وزارت بهداشت اعلام کرده بیمارستان‌هایی نیز به منظور بستری کردن بیماران احتمالی مبتلا به این ویروس در نظر گرفته شده و داروی مورد نیاز نیز در اختیار بیمارستان‌ها و دانشگاههای علوم پزشکی قرار داده شده است.
علاوه بر این مدیر برنامه مراقبت بیماری آنفلوآنزا و مراقبت بهداشتی مرزی وزارت بهداشت، از انتشار و توزیع 15 هزار جزوه اطلاع‌رسانی درمورد این بیماری در میان مردم سراسر کشور توسط دانشگاههای علوم پزشکی خبر داده بود.
به گفته دکتر محمود سروش، جزوه اطلاع‌رسانی یادشده توسط مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، واحد آنفلوآنزا و واحد مقررات بهداشتی مرزی و قوانین بین‌المللی بهداشت وزارت بهداشت، تهیه شده است.
دوربین‌های حرارتی نجات می‌دهند
کشورهای مختلف برای مقابله با شیوع بیماری آنفلوآنزای خوکی مبادی ورودی‌شان به‌خصوص فرودگاه‌ها، دوربین‌های حرارتی نصب کرده‌اند که می‌تواند حرارت بیش از حد در بدن افراد که یکی از نشانه‌های مهم ابتلا به این بیماری است را تشخیص دهد.
این دوربین‌های حرارتی می‌تواند وجود تب در مسافران را بدون نیاز به اتصال حرارت‌سنج به بدن شخص تعیین کند. این دوربین‌ها نسبت به حرارت بازتاب‌شده از بدن افراد حساس است. این تجهیزات بسیار حساس است و می‌تواند جزئی‌ترین تغییرات درجه حرارت را نیز تعیین کند.
کارآیی عملی این دوربین‌ها که قیمتی حدود سه هزار دلار دارند، زمان بیماری سارس به خوبی به اثبات رسیدو اکنون با آغاز بیماری آنفلوآنزای خوکی، بار دیگر از این تجهیزات در کنترل یک اپیدمی جهانی استفاده خواهند کرد.
آنفلوآنزای خوکی چیست؟
تحلیل ژنتیکی ویروس آنفلوآنزای خوکی نشان می‌دهد این ویروس حاصل ترکیب دست‌کم دو ویروس است که در طول 10 تا 20 سال گذشته به طور جداگانه در دو چرخه یکی در آمریکای شمالی و دیگری در اروپا و آسیا در بدن خوک‌ها تکامل پیدا کرده بودند. این تخمین، حاصل کار یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران است که هدایت آنها بر عهده اندرو رمبات از دانشگاه ادینبورگ انگلستان، الیور پایبوس از دانشگاه آکسفورد انگلستان، مایکل وروبی از دانشگاه آریزونا در توسکان ایالات متحده و گوین اسمیت از دانشگاه هنگ کنگ بوده است.
پایبوس می‌گوید: «این تحقیق به این نتیجه منجر می‌شود که ما با یک گونه از ویروس آنفلوآنزا مواجه هستیم که خصوصیات تهاجمی چندان شدیدی ندارد.»
اکنون دانشمندان منتظرند تا ببینند که آیا گونه H1N1 ویروس با ویروس آنفلوآنزای انسانی فصلی ترکیب می‌شود یا نه. اگر یک فرد هم به ویروس آنفلوآنزای انسانی فصلی مبتلا شود و هم مورد هجوم ویروس آنفلوآنزای خوکی مکزیکی قرار بگیرد، این دو ویروس می‌توانند در بدن او با هم ترکیب شده و گونه جدیدی به وجود بیاورند که هیچ یک از خصوصیات آن قابل پیش‌بینی نیست.
یکی از پژوهشگران ارشد سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «هنگامی که H1N1 با آنفلوآنزای فصلی ترکیب شود، تغییرات جالبی اتفاق خواهد افتاد»؛ جالب البته از نظر دانشمندان و خطرناک از دید عموم مردم. دیگر پژوهشگران حتی احتمال ترکیب گونه جدید را با آنفلوآنزای خوکی نیز مطرح کرده‌اند، این گونه همان گونه کشنده‌ای است که در سال 2003 در منطقه جنوب شرقی آسیا به وجود آمد و به نام آنفلوآنزای مرغی شناخته می‌شود.