رضا رستمی: نه از فرهاد فخرالدینی خبری هست و نه صدای سازهای ارکستری به گوش می‌رسد که روزی روزگاری تنها ارکستر ملی ایران بود.
روزه سکوت ارکستر ملی ایران ماه‌هاست ادامه دارد و رفته‌رفته این ارکستر و اجراهایش دارد به خاطره‌ای شیرین در گوشه ذهن دوستداران موسیقی ایران تبدیل می‌شود.
زمانی که فرهاد فخرالدینی تیرماه سال گذشته خبر استعفایش از ارکستر ملی موسیقی ایران را رسانه‌ای کرد، خیلی‌ها به تکاپو افتادند تا جلو این اتفاق را بگیرند.
دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیانیه‌ای صادر کرد تا خبر استعفای فخرالدینی را تکذیب کند. بعد نوبت به خانه موسیقی رسید تا شورای عالی این نهاد صنفی تشکیل جلسه بدهد و مسائل پیش‌آمده برای ارکستر ملی موسیقی ایران را بررسی کند.
گفت‌وگوها و یاد‌داشت‌ها و اظهار‌نظر‌ها پیرامون وضعیت این ارکستر و لزوم حیات آن در فضای فعلی موسیقی ایران صفحات رسانه‌های مختلف را آذین بست، اما گذر زمان کار خودش را کرد. حالا از آن روزها بیش از یکسال می‌گذرد، اما سرنوشت این ارکستر همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
ماجرای ما و موسیقی ملی
ارکستر موسیقی ملی ایران گرچه سال 1377و با رهبری فرهاد فخرالدینی راه افتاد، اما سابقه این شکل‌گیری چنین ارکستری به اوایل سده حاضر باز می‌گردد، زمانی که کلنل علینقی وزیری در سال 1302 ارکستری را با ترکیب سازهای غربی و ایرانی در مدرسه عالی موسیقی ایران راه انداخت.
چنین رویکردی به موسیقی ایرانی در دهه‌های بعد هم ادامه یافت و در نهایت منجر به شکل‌گیری ارکستر گل‌ها شد، ارکستری که سال 1338 شکل گرفت و 20 سال بعد به کارش خاتمه داد. آخرین رهبر این ارکستر هم کسی نبود جز فرهاد فخرالدینی، آهنگساز و رهبری که 19 سال پس از تعطیلی این ارکستر در سال 1377 ارکستر دیگری را با همان رویکرد راه انداخت.
شکل فعالیت‌ها
شکل‌گیری ارکستر ملی موسیقی ایران در سال‌های پایانی دهه 70 با استقبال اهالی موسیقی همراه بود. بسیاری از هنرمندان این حوزه همکاری‌هایشان را در قالب‌های مختلف با این ارکستر آغاز کردند.
فخرالدینی هم به عنوان آهنگسازی صاحب سبک کوشید تا در برنامه‌های این ارکستر نگاه ویژه‌ای به آثار آهنگسازان مختلف ایران داشته باشد و در کنار بهره‌گیری از هنر نوازندگان و خوانندگان جوان از نوازندگان و خوانندگان پیشکسوت موسیقی ایران هم بهره ببرد.
یکی از اجراهای خوب این ارکستر اتفاقا با همراهی محمدرضا شجریان رقم خورد، خواننده‌ای که خیلی زود حاضر شد تا در چند اجرا این ارکستر را همراهی کند.
طی سال‌های گذشته ارکستر ملی موسیقی ایران موفق شد صداهای جدیدی را به دوستداران هنر موسیقی ایران معرفی کند. علیرضا قربانی،سالار عقیلی، فاضل جمشیدی و... خواننده‌هایی بودند که همراهی‌شان با این ارکستر باعث شد بیش از گذشته به دوستداران این هنر در ایران معرفی شوند.
این ارکستر که فعالیت‌هایش را در تهران آغاز کرده بود رفته‌رفته به پای ثابت برنامه‌های موسیقایی کشور تبدیل شد. در جشنواره‌های موسیقی فجر ارکستر ملی حضوری همیشگی داشت و یواش‌یواش پای این ارکستر و اعضایش به شهرستان‌های دیگر هم باز شد.
درست در زمانی که همه نسبت به آینده فعالیت‌های این ارکستر امیدوار شده بودند، خبرهای نا‌امید‌کننده از راه رسید. پیش از آنکه فرهاد فخرالدینی از سمتش در این ارکستر استعفا دهد، زمزمه‌ها از واگذاری ارکستر ملی موسیقی ایران به بنیاد رودکی حکایت داشت.
تا پیش از آن انجمن موسیقی و دفتر موسیقی وزارت ارشاد عهده‌دار امور مربوط به این ارکستر بودند، اما بعد از استعفای فخرالدینی معلوم شد آن زمزمه‌ها از زمینه‌ای واقعی داشته‌اند.
در بیانیه‌ای که دفتر امور موسیقی وزارت ارشاد منتشر کرد، گرچه خبر استعفای فخرالدینی تکذیب شده بود، اما این بیانیه بر واقعیتی دیگر صحه می‌گذاشت: « ارکستر ملی موسیقی ایران به مجموعه بنیاد رودکی واگذار می‌شود.»
حکایت همچنان باقی است
در یکسال گذشته تغییرات زیادی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وقوع پیوسته است. ایمانی خوشخو در راس این معاونت جایش را به شاه‌آبادی داده و علی ترابی هم حالا به جای محمد‌علی خبری عهده دارد مسئولیت دفتر امور موسیقی وزارت ارشاد است.
با این حال هنوز هم وضعیت این ارکستر تغییری نکرده است. شاه‌آبادی که از بدو ورودش به معاونت هنری ارشاد مخالفتش را با واگذاری ارکستر ملی موسیقی ایران به بنیاد رودکی اعلام کرده بود، گرچه چند بار تلویحی و مستقیم به ضرورت وجود این ارکستر و حضور فخرالدینی در راس آن اشاره کرده، اما هنوز اقدام عملی برای آغاز فعالیت‌های این ارکستر انجام نداده است.
در این بین ساکت‌تر از همه فخرالدینی است. او در ماه‌های گذشته مثل ارکستری که سال‌ها برایش زحمت کشیده بود،به روزه سکوتش ادامه می‌دهد و انگار قرار نیست این روزه را بشکند. سکوت ارکستر سمفونیک کماکان ادامه دارد و باید منتظر ماند و دید وضعیت این ارکستر بالاخره به شکلی در‌می‌آید.
روزشمار ارکستر موسیقی ملی ایران
| اتفاق |
اظهار نظر |
| استعفای فرهاد فخرالدینی از رهبری ارکستر (تیر 88) |
فرهاد فخرالدینی: دیگر تمایلی به ادامه همکاری با ارکستر ملی و رهبری این مجموعه ندارم. در حال حاضر نیز ترجیح می دهم سکوت کنم |
| بیانیه دفتر موسیقی وزارت ارشاد (تیر 88) |
جهت حجم فعالیت‌ها و مشغله‌های انجمن موسیقی ایران در انجام امور سه مجموعه ارکستر ملی ایران، ارکستر سمفونیک و گروه کر دفتر موسیقی و ساماندهی بهتر امور اجرایی و استفاده از ظرفیت‌های مجموعه ارکستر ملی ایران و فعالیت‌های استانی ارکستر ملی به بنیاد و فرهنگی هنری رودکی واگذار شده است |
| تشکیل جلسه شورای عالی خانه موسیقی (تیر 88) |
مقرر شد خانه موسیقی طی جلسه‌ای مشترک با مسئولان دفتر موسیقی مشکلات پیش‌آمده را بررسی کند |
| واکنش بنیاد رودکی (مرداد 88) |
علی اصغر امیرنیا مدیر وقت بنیاد رودکی: امیدواریم ارکسترموسیقی ملی با شکل جدید، در تمام کشور اجرا داشته باشد |
| واکنش معاون هنری ارشاد (شهریور 89) |
حمید شاه‌آبادی: متاسفانه سازماندهی و ساختار اداری و مدیریتی این ارکستر از همان ابتدا خوب چیده نشد که کار به تعطیلی کشید. سال گذشته با واگذاری این ارکستر به بنیاد رودکی، متاسفانه عملاً به تعطیلی کشیده شد و مثل ماشینی که خاموش شده است، راه‌اندازی مجدد آن زمان می‌برد. مطالعات ما برای شروع به کار مجدد این ارکستر تمام شده و بزودی وارد مرحله اجرایی می‌شود. |
ت