تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۳۸۸ - ۱۵:۲۸

آمریکای جنوبی شاهد برگزاری کارگاهی در پرو برای به واقعیت پیوستن ایده‌های جادویی افراد عادی بود

بهنوش خرم‌روز: جادو فقط به حقه‌های مهمانی‌های کودکانه محدود نمی‌شود. بلکه هر پدیده‌ای که نتوان به سادگی آن را توضیح داد،‌ از خطاهای شناختی گرفته تا افسونگری فناوری‌های پیشرفته، همه را می‌توان به نوعی جادو دانست. اوایل بهار امسال در شهر لیما در کشور پرو،‌ چنین حس وسیعی از جادو همه جا دیده می‌شد. زمانی که مهندسان و هنرمندان گرد هم آمده بودند تا به کاوش در فصل مشترک جادو و فناوری بپردازند و به نتایج حیرت‌آوری هم رسیدند.

جولیان اولیور،‌ هنرمندی از نیوزلند است که به برگزاری کارگاهی برای مدیالب‌پرادو از مادرید اسپانیا کمک کرده است. وی در گفتگو با نیچر می‌گوید:‌ » این کار دیوانگی است. خیلی خیلی جاه‌طلبانه است. مردم طرح اولیه‌ای از ایده‌هایشان می‌آوردند و در عرض تنها دو هفته آن‌ها را می‌ساختند.»

این کارگاه با یک حرکت دیجیتالی به نشانه احترام به تغییرات پیشین در بازی کارت و سکه آغاز شد. چمدانی باز شد و تبدیل به یک پروژکتور سقفی شد. یک جادوگر اسپانیایی با استفاده از یک مشت کفش بی‌سیم،‌ نمایشی زنده از حقه‌هایش به راه انداخت.

هنرمندان دیگر هم توانستند با استفاده از نیروهای فرازمینی، ‌توجه تماشاچیان را به خود جلب کنند. یک هنرمند برزیلی به تماشاگرانش چوبی جادویی می‌داد که با آن می‌توانستند شکل سایه‌هایشان را تغییر دهند. یک مبتکر مکزیکی با استفاده از یک ترمین (نوعی ابزار موسیقی که به میدان‌های الکتریکی بدن پاسخ می‌دهد) آهن‌ربایی را فعال می‌کرد که باعث می‌شد با نزدیک شدن افراد،‌ یک دست قاشق نقره‌ای روح مانند به عقب بپرند. اولیور می‌افزاید:‌ « ما مجبور شدیم برخی طرح‌ها را رد کنیم، مانند طرحی که در آن فرد از طریق تزریق گاز می‌توانست با دستش شعله‌ها را کنترل کند».

معنا و مفهوم جادو در پرو همیشه مانند غرب، هنر حیله‌های بصری نبوده است. الیور در این باره می‌گوید:‌ « مردم آن‌جا در عوض خرافاتی و متافیزیکی هستند. آیین‌های خاص،‌ احضار ارواح و پیشگویی.»

ابراکادابرا پاتا،‌ جعبه‌ای بود که افراد دستشان را در آن فرو می‌بردند و آن را به شکل دست حشرات یا گربه‌سانان می‌دیدند. این جعبه حس جادویی داشت. همچنین می‌شد حس معجزه‌گری را در وسیله‌ای لمس کرد که از عابرین می‌خواست با تنظیم ضربان قلبشان به تصویری از یک فرد مرده که روی زمین افتاده بود، ‌حیات دوباره بدهند. این، نوعی از تشریفات شفابخشی جادوگرانه است که با الهام از اشعار ‌سزار والجو (شاعر پرویی) به یک بازی تصویری تبدیل شده بود.

جادو را می‌توان این طور تعریف کرد:‌ آن‌چه هنوز علم روشنش نکرده است. اما به گفته مایارگا،‌ مهندس و هنرمند پرویی،‌ حتی اگر علم بتواند همه چیز را توضیح دهد، ‌هنوز جایی برای جادو باقی خواهد ماند: «جادو به غافل‌گیر کردن و شگفت‌زده کردن مربوط می‌شود. هیچ‌وقت توجه فرد نمی‌تواند همه چیز را در نظر داشته باشد.»

حتی اختراعاتی که ما را گیج می‌کنند،‌ تا زمانی که آن‌ها را نفهمیده‌ایم،‌ می‌توانند جادو به حساب بیایند. اما یک نکته بسیار مهم را نباید از یاد برد:‌ بهترین این خطاها بر پایه فناوری پیشرفته نیستند،‌ بلکه بر اساس واقعیت‌های ثابت روان‌شناختی شکل می‌گیرند. اولیور در این باره توضیح می‌دهد: «جادو ‌به معنای سنتی،‌ در دنیای واقعی اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه درون آدم‌ها اتفاق می‌افتد. جادوگر تنها با افراد کمک می‌کند تا خودشان را فریب بدهند.»

منبع: بدون منبع