سوال : پیامبر (ص) در حدیثی می‌فرماید: «آنگاه که انسان بمیرد پرونده عمل صالح او بسته می‌شود جز سه چیز، نیکوکاری ماندگار، دانشی که دیگران از آن بهره برند و فرزند شایسته که در حق او دعا کند»، این روایت می رساند که رابطه انسان با عملش قطع می‌شود جز در این سه مورد و پیامبر(ص) نیز انسان است و مشمول همین گفتار خود می‌باشد، بنابراین نمی‌تواند عملی انجام دهد هر چند دعا در حق مومن باشد؟
پاسخ: حدیث یاد شده حاکی از آن است که تا انسان در این جهان هست می‌تواند برای خود کار نیک کند، ولی پس از مرگ، دیگر قادر به انجام عمل نیکی نیست که از آن در آخرت بهره ببرد، مگر سه کار که آن را در زندگی خود پایه‌گذاری کرده باشد؛ بنابراین، معنای حدیث، بسته شدن پرونده عمل صالح خود انسان است و هرگز ارتباطی به این که ارواح، نمی‌توانند در حق دیگران دعا کنند، ندارد و به عبارت روشن‌تر مقصود این است که انسان نمی‌تواند برای خویش عمل صالح انجام دهد و چیزی بر حسنات خود بیفزاید، نه اینکه نمی‌تواند در حق دیگری دعا کند یا هیچ فعل و حرکتی داشته باشد.
منبع : کتاب، تبرک، توسل، بدعت به قلم آیت الله سبحانی / 62