زینب کاظمخواه: هر کالایی برای دیده شدن به ویترین احتیاج دارد، ویترین که نباشد،کالا به چشم خریدار نمیآید و می‌ماند توی انبار و خاک می‌خورد، حالا فکر کنید اگر این کالا کتاب باشد چه اتفاقی میافتد.
کمبود ویترین برای دیده شدن کالای فرهنگی به نام کتاب در ایران موضوع تازهای نیست،سالهای سال است که کارشناسان این حوزه در مورد آن صحبت میکنند و میگویند در کشور ما تعداد ناشران بیشتر از کتابفروشی هاست و همین مساله باعث میشود تا کتابها به راحتی و سهولت در دسترس مردم قرار نگیرند. این بحث کهنه چند هفته پیش دوباره مطرح شد،بهانه هم خبر احتمال تعطیلی برخی از کتابفروشیهای راسته خیابان کریمخان زند بود.
بهمن دری معاون فرهنگی وزارت ارشاد هم چند روز پس از مطرح شدن این خبر اول گفت که بعضی از کتابفروشیها به دنبال کارهای سودآورتر هستند و می خواهند کتابفروشی‌شان را تعطیل کنند. او در ادامه بحث تصویب لایحه کاربری فرهنگی را پیش کسیدو گفت:«در آیندهای نزدیک تعداد کتابفروشیهای کشور از2 هزار به 400هزار کتابفروشی خواهد رسید.»
این در حالی است که طبق آخرین آمار سایت خانه کتاب 4249 ناشر و 3715 کتابفروشی در کشور ما وجود دارد. این آمار کتاب مرجع نشر ایران است که در سال جاری از سوی خانه کتاب منتشر شده است. این موضوع نشان دهنده این است که تعداد کتابفروشیهای ما از ناشران‌مان کمتر است و فاصله بین کتابفروشی های موجود تا تعداد کتابفروشیهایی که قرار است در آیندهای نزدیک راه بیفتند بسیار زیاد است.
در عین حال هیچ مرجع مشخصی وجود ندارد تا بشود فهمید که از بین کتابفروشیهایی که در حال حاضر اسمشان در کتاب مرجع نشر ایران آمده فعال هستند و کارشان فروش کتاب درسی یا لوازم التحریر نیست. با این حال اگر با خوش‌خیالی تمام فکر کنیم که همه این کتابفروشیها فعال هستند،طبق آمار موجود هم تعداد آن‌ها از ناشران کمتر است.
معمولا در کشورهایی که صنعت نشرشان رونق دارد، تعداد کتابفروشیها خیلی بیشتر از ناشران است. به عنوان مثال در کشور امریکا 2831 ناشر و 29169 کتابفروشی دارد، در واقع طبق این آمار تعداد کتابفروشیهای این کشور 10 برابر ناشران آن است.
به هر حال گفته میشود که با تصویب لایحه کاربری فرهنگی، راه اندازی کتابفروشی سهلتر میشود و کسی چه می داند شاید تعداد کتابفروشیها هم به 400 هزار کتابفروشی برسد. آن‌وقت میشود گفت تعداد کتابفروشیهای ما صد برابر ناشران ماست.
تعداد کتابفروشیها و ناشران در شهرهای مختلف ایران
| نام استان |
تعداد ناشر |
تعداد کتابفروشی |
جمعیت |
تعداد کتابفروشی برای هر ده هزار نفر |
| آذربایجان شرقی |
74 |
182 |
۳٬۶۹۱٬۲۷۰ |
2 |
| آذربایجان غربی |
18 |
208 |
۳٬۰۱۶٬۳۰۱ |
1 |
| اردبیل |
12 |
61 |
۱٬۲۴۲٬۹۵۶ |
2 |
| اصفهان |
157 |
403 |
۴٬۸۰۴٬۴۵۷ |
1 |
| البرز |
34 |
61 |
۲٬۲۸۹٬۳۷۵ |
3 |
| ایلام |
4 |
19 |
۵۶۶٬۳۳۲ |
2 |
| بوشهر |
11 |
14 |
۹۴۳٬۵۳۵ |
6 |
| تهران |
2737 |
940 |
۱۲٬۵۰۵٬۷۴۱ |
1 |
| چهارمحال و بختیاری |
5 |
39 |
۸۹۲٬۹۰۹ |
2 |
| خراسان جنوبی |
3 |
21 |
۶۷۶٬۷۹۴ |
3 |
| خراسان رضوی |
257 |
266 |
۵٬۹۴۰٬۷۶۶ |
2 |
| خراسان شمالی |
4 |
14 |
۸۳۸٬۷۸۰ |
5 |
| خوزستان |
22 |
98 |
۴٬۴۷۱٬۴۸۷ |
4 |
| زنجان |
15 |
38 |
۹۸۳٬۳۶۹ |
2 |
| سمنان |
11 |
39 |
۶۲۴٬۴۸۲ |
1 |
| سیستان و بلوچستان |
7 |
29 |
۲٬۷۳۳٬۲۰۵ |
9 |
| فارس |
67 |
107 |
۴٬۵۲۸٬۵۱۳ |
4 |
| قزوین |
12 |
33 |
۱٬۲۱۲٬۴۶۳ |
3 |
| قم |
584 |
117 |
۱٬۱۲۷٬۷۱۲ |
0.96 |
| کردستان |
12 |
60 |
۱٬۴۶۷٬۵۸۵ |
2 |
| کرمان |
19 |
67 |
۲٬۹۴۷٬۳۴۵ |
4 |
| کرمانشاه |
11 |
74 |
۱٬۹۰۵٬۷۹۲ |
2 |
| کهگیلویه و بویراحمد |
2 |
21 |
۶۶۹٬۱۳۹ |
3 |
| گلستان |
12 |
35 |
۱٬۶۸۷٬۰۸۶ |
4 |
| گیلان |
33 |
115 |
۲٬۴۵۳٬۴۶۸ |
2 |
| لرستان |
6 |
66 |
۱٬۷۵۸٬۲۲۶ |
2 |
| مازندران |
55 |
272 |
۳٬۰۳۷٬۳۳۵ |
1 |
| مرکزی |
13 |
72 |
۱٬۳۹۲٬۴۳۴ |
1 |
| هرمزگان |
4 |
42 |
۱٬۵۵۸٬۸۷۸ |
3 |
| همدان |
35 |
119 |
۱٬۶۹۹٬۵۸۸ |
1 |
| یزد |
13 |
83 |
۱٬۰۶۵٬۸۹۳ |
1 |
| جمع کل |
4249 |
3715 |
|
|
تعداد کتابفروشیهای امریکا بر اساس ادبی‌ترین شهرهای این کشور
| رتبه |
نام شهر |
تعداد کتاب فروشی |
جمعیت |
تعداد کتاب فروشی برای هر 10 هزار نفر |
| 1 |
سیاتل |
134 |
617000 |
2 |
| 2 |
سنت‌لویی |
342 |
356000 |
9.5 |
| 3 |
مینه‌آپولیس |
115 |
385000 |
3 |
| 4 |
سین‌سیناتی |
368 |
333000 |
11 |
| 5 |
پورتلند |
552 |
582000 |
9.5 |
| 6 |
سنت‌پال |
200 |
287000 |
7 |
| 7 |
پیتزبورگ |
155 |
311000 |
5 |
| 8 |
آتلانتا |
216 |
540000 |
4 |
| 9 |
دنور |
484 |
610000 |
8 |
| 10 |
آلبوکرک |
2322 |
541000 |
43 |
منبع: دانشگاه کانه‌تیکات
ضروریات و اهداف طرح اعطای کاربری فرهنگی به کتابفروش‌ها
| حوزه |
ضرورت‌ها و اهداف |
| توزیع |
توزیع کتاب و دسترسی آسان مردم به کتاب فراگیر شدن شبکه نمایش و پخش کتاب به صورت مویرگی در سراسر کشور نداشتن بار مالی توزیع کتاب برای دولت یکسان سازی سوابق قانونی توزیع و رفع مشابهت‌های موجود در این حوزه درتمام گستره جغرافیایی کشور شامل شهرهای کوچک و بزرگ، امکان راه‌اندازی مراکز پخش کتاب را خواهند یافت |
| تولید کتاب |
ضرورت یکپارچگی شبکه نشر کشور(نشر، توزیع و فروش) تغییر رویکرد یارانه‌های نشر و حذف کمک‌های مستقیم به نشر |
| فروش کتاب |
کمک به افزایش اشتغال در کشور بدون انجام هر گونه سرمایه‌گذاری دولتی ترویج نهضت کتابخوانی و افزایش میزان مطالعه در میان آحاد جامعه به دلیل تسهیل دسترسی مردم تشویق کتابفروشان برای شرکت در فعالیت‌های فرهنگی و شفافیت در حمایت‌ها و پایدار بودن آن هدفمند کردن یارانه‌ها برای ایجاد بستر فروش کتاب |
52