محمدحسین سروش

زبان رادیو، تلویزیون و مطبوعات زبانی ساده است و مردم نیز غیر از این را نمی پسندند. البته در این باره باید به سه نکته توجه کرد: اول این که بایستی بدانیم که سادگی  کلام با سطحی‌گویی و نازل حرف زدن، متفاوت است؛ نازل و سست سخن گفتن توهین به مخاطب تلقی می شود و کلام را تنزل می دهد.

سخن در عین سادگی باید زیبا باشد و مفهوم «زیبا» نیز باید در ظرف کلام زیبا قرار گیرد و این مهم از وظایف گوینده به شمار می‌رود.

دومین نکته این است که باید مراقب باشیم فاخرگویی نکنیم! مردم دوست ندارند گوینده هنگام سخن گفتن با آنها خود را دانای کل بداند و محکم و استوار و باتفاخر حرف بزند. دشواری کار این جاست که بدانیم مرز سادگی سخن با سطحی‌گویی و فاخرگویی کجاست؟

گاه گوینده به این توجیه متوسل می‌شود که مطلب علمی یا فلسفی است بنابراین باید در ظرف کلمات و جملاتی فاخر اَدا شود؛ اشتباه او این است که ظرفیت رسانه را نادیده گرفته و از توانایی زبان و قدرت آن غفلت کرده است. رادیو آمده تا مفاهیم پیچیده را روان، راحت و ساده به مردم انتقال دهد و ابزار این انتقال، گویندگان آگاه و هوشمند و رسانه‌شناس هستند.

سوم این که یادمان باشد ساده‌گویی بر خلاف پُرگویی است؛ زیاده‌گویی و حتی زیاده‌نویسی مخاطب را ملول و خسته می‌‌کند. کم‌گویی و گزیده‌گویی، گوینده را به سمت موفقیت سوق می‌دهد و اگر او می خواهد طعم موفقیت را بچشد باید از ازدحام واژه ها در گفتار خودداری کند.

گاه برخی از گویندگان در عین سادگی سخن، دست بردار پرحرفی نیستند و همین سبب خروج آنها از معیار کلام، در رسانه می‌شود! بهترین گوینده‌ها زیاد مطالعه می‌کنند، زیاد می‌دانند اما کم حرف می زنند. مطالعه زیاد باعث می شود هنگامی که گوینده متنی را در دست می گیرد با تسلط، حق آن را اَدا کند و اصطلاح « اَدا کردن حق مطلب» این است که گوینده یا مجری بتواند مفهوم مکتوب را ملفوظ و شیرین و اثرگذار بیان نماید. خوب است تا گویندگان ما به درجه و سطحی برسند که واژه‌ها را با سادگی تمام  در جای مناسب خویش و مطابق با درک و فهم مخاطب به کار برند.

اصل بعد، گفتار است؛ یعنی سخن گفتن و کاربرد واژه‌ها و جمله‌ها. گفتار خوب گفتاری است که نزدیک‌ترین واژه‌ها به درک عموم را به کار گیرد و اگر شیواترین و رساترین کلمات را در کوتاه‌ترین جمله برای انتقال مفهوم انتخاب کند بهترین اثر را در مخاطب خواهد گذاشت.

یادمان باشد که کلام برای ارتباط باید ساده و سبکبار و کم هجا باشد و از کاربرد واژه های مهجور و پیچیده پرهیز کرد. کلام ساده مانند رفتار ساده، سریع درک می‌شود. گویندگان بزرگ، نویسندگان نامدار، مدیران موفق و رهبران نافذ همگی دغدغه ساده گویی دارند. آنها راه و روش تصرف در مردم را در ساده گفتن می‌دانند؛ این گونه افراد پیچیده می اندیشند اما ساده سخن می گویند و می نویسند.

« سهل ممتنع» نوشتن شاید به همین سبب است که هنر تلقی می شود و گوینده و مجری نیز باید به این هنر، آراسته شوند. در گفتار ساده نزدیک ترین فاصله با مخاطب را داریم و زمانی که از آن دور می شویم غالبا به مشکل بر می خوریم. یکی از راه های موفقیت گویندگان بزرگ و نویسندگان شاخص و رهبران محبوب، ساده گفتن، ساده نوشتن و ساده زیستن است.

54

منبع: خبرآنلاین