یک- نمی‌خواهم احساساتی شوم یک دفعه و بگویم یکی پیدا شده به اسم سامان سالور که «از کرخه تا راین» این نسل را ساخته، اما واقعا«سیزده 59» می‌تواند چنین نقشی برای مخاطبان اواخر دهه 80 سینمای جنگ ایران بازی کند.
باور کنید تحت تاثیر قرار دادن این همه مخاطب خاص سینما در سالن نمایش میلاد کار آسانی نیست و یادآور روزهای مشابهی است در سال‌های نه چندان دور نه چندان نزدیک و با «از کرخه تا راین» و «آژانس شیشه‌ای».
سال‌‌ها ما داد زدیم که بابا ما یک ژانر اختصاصی داریم در این مملکت و آن هم ژانر دفاع مقدس است. لطف کنید و ارتقا دهید نه اینکه نردبانش کنید برای گرفتن پست و وام و البته پول در آوردن شرعی و حلال! می‌پرسیدند شاهد مثالش کو؟ می‌گفتیم: ... می‌گفتند: این‌ها مال سال‌های جنگ است یا نزدیک به جنگ و فیلم‌های نسل ما این طور نیست! خدا را شکر که سالور این فیلم را ساخت که هم مخاطب عام دارد و هم مخاطب خاص و می‌تواند صدای یک نسل هم باشد.
البته در نگاهی دقیق‌تر «سالور نویسنده» موفق‌تر است از «سالور کارگردان»؛ با این همه حتی همین «سالور کارگردان» هم از خیلی از هم‌نسلی‌هایش بهتر می‌سازد و کاش کمی به جزئیات توجه بیشتری نشان دهد و خیلی سریع و تنها با اتکاء به دیالوگ، وقایع را دور نزند [یادتان هست که ایراد بزرگ «از کرخه تا راین» هم همین بود؟] ایده فیلم البته تازه نیست و متعلق به فیلمی آلمانی است، اما به شدت خوب با شرایط ما منطبق شده و فیلمی تاثیر‌گذار هم حاصل آن است فیلمی که نه تنها می‌تواند منتقدان را به ارایه نقد مثبت وا دارد که به احتمال قوی می‌تواند در اقتصاد سینمای سال 90 هم نقشی مهم ایفا کند.
سکانس آغازین غافلگیرکننده این فیلم شاید تنها بخش آن باشد که «سالور کارگردان» با «سالور فیلمنامه‌نویس» در رقابت است به هر حال «سیزده 59» فیلم فیلمنامه است نه کارگردان. [آخیش! آخرش باید می‌گفتم! خلاص شدم!]
دو- به شیوه «عجیب‌تر از بهشت» و «جکی براون» و با پایانی به شیوه نوآرهای فرانسوی کلاسیک.
به توصیه صلح‌جو که فیلم را قبلا دیده بود رفتم که «آفریقا» هومن سیدی را ببینم و فیلم خوبی هم بود گرچه وامدار جارموش و تارانتینو هم بود! اواسط فیلم کمی کشدار شده بود با این همه سیدی در فضایی محدود و با چهار بازیگر، خوب توانسته بود جذابیت و ریتم را در کنار هم حفظ کند.
مخلص کلام این که ...فیلم قابل توجهی بود واگر چه ویدیویی فیلمبرداری شده بود، اما از یک کار حرفه ای چیزی کم نداشت. [حالا هی صفحه نگذارید که «طرف» عاشق فیلم‌های آمریکایی است و البته عاشق فیلم های متمایل به این فیلم‌ها! من عاشق ژانر «نوآر» هستم، همین!]
54