این اصطلاح ازادبیات اروپا وارد دیگر کشورها شده و برای نخستین بار در سال ۱۹۲۰ بعد از جنگ جهانی اول این قرارداد بین یک شهر انگلیس و یک شهر در فرانسه منعقد شد. مفاد این قراردادها موضوعات فرهنگی اقتصادی و بازرگانی و اخیراً ورزشی را شامل می‌شود در ادبیات اروپایی خواهرخواندگی به شهرهای دوقلو یا همسان هم گفته می‌شوند، اما در کشورهای آسیایی و آمریکایی اصطلاح خواهر خواندگی رواج بیشتر دارد. علت بکارگیری واژه خواهرخواندگی به این اعتبار است که در بیشتر زبانهای دنیا واژه شهر مؤنث است.
اگر به ۳ دهه اخیر برگردیم درمی یابیم شهر ها در آموزش و فرهنگ و هنر نقش نداشتند اما امروز شهر به محمل فرهنگ و هنر و آموزش تبدیل شده است. خیلی مردم در دنیا روسای دولت ها را نمی شناسند اما شهرداران را می شناسند . برخی از کشورها با وجود آنکه ۱۵ شهر بیشتر ندارند، بیش از ۲۰۰۰ خواهرشهر دارند و به دلیل آن است که به موضوع خواهرشهرها و امکاناتی که می‌توانند از این طریق استفاده کنند، آشنایی دارند.
کمیسیون یونسکو در کشورهای مختلف و اعضای آن، نهادهای ملی هر سرزمینی هستند . ما نیز در کمیسیون ملی یونسکو- ایران، منتخب کشور خودمان هستیم و منافع نظام را در یونسکو پیگیری می کنیم. از طریق یونسکو و شهرها، شبکه های بزرگی درست شده است. پیش تر کرسی ها این شبکه ها را ایجاد می کردند اما امروز شهرهای یادگیرنده، خلاق و دوست دارنده جز شبکه های مهم هستند.
هم اکنون ۴ شهر یادگیرنده داریم و برای ثبت ۵ شهر به عنوان شهرهای خلاق پرونده تشکیل شده است. شهر دوستدار آب، کتاب و کودک از جمله شبکه هایی است که از طریق یونسکو می‌توان تشکیل داد.
خواهرشهر در دنیا اتفاق موثری هستند و باید به سراغ شهرهای مهم که ظرفیت علمی آموزشی بازآفرینی شهری دارند برویم و خواهرخواندگی را احیا کنیم زیرا این ظرفیت شهرها و کشور مهم است. باید از ظرفیت همه شهرها استفاده کنیم و در شرایط تحریم ها و محدودیت ها استفاده از ظرفیت شهرها برای پیشبرد دیپلماسی، امری ضروری است.
شهرها و شهرداران در کشورها مستقل هستند و در منافع و چارچوب و همکاری وزارت خارجه، وزارت کشور و دستگاه ها می توان خواهرشهرها را راه انداخت .
* دبیر کمیسیون ملی یونسکو ایران
* منتشر شده در پانا ۱۳ مهر ۱۳۹۸