اتصال خطوط ریلی کشور به بندر چابهار یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های ملی است و احداث کامل آن نیازمند زمان می‌باشد. خوشبختانه امسال ریاست جمهور طی مراسمی کلنگ احداث راه‌آهن چابهار- زاهدان- مشهد را به زمین زدند. امید می‌رود در صورت تأمین منابع و همت ملی این طرح در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسد. با توجه به اهمیت طرح برای کشور به ویژه در زمینه توسعه ترانزیت منطقه و توسعه شرق کشور، هم مسئولان تراز اول کشور و هم مسئولان در سطوح پایین‌تر و در استان‌های شرقی به شدت پیگیر امر هستند.
مسیر استراتژیک
منطقه آزاد چابهار تنها منطقه آزاد کشور در کنار آب‌های اقیانوسی و خارج از تنگه هرمز است و علاوه بر آن در یک مسیر استراتژیک به لحاظ اقتصادی در زمینه ترانزیت کالا و انرژی قرار گرفته است. آنچه که هم اکنون مانع اصلی بالفعل شدن پتانسیل‌های منطقه آزاد چابهار است. فقدان برخی زیرساخت‌های اساسی است که اصولاً سرمایه‌گذاران اعم از داخلی و خارجی به دیده حساسیت به آن می‌نگرند. این حساسیت به این علت است که سرمایه‌گذاران امکانات را شرط اول سرمایه‌گذاری می‌دانند حتی باید گفت اهمیت امکانات بیشتر از تسهیلاتی مثل معافیت‌های مالیاتی است زیرا هزینه ناشی از نبود امکانات به مراتب بر هزینه‌های مالیاتی می‌چربد. اگر امکانات زیرساختی مثل اسکله، راه‌آهن و فرودگاه در کنار زیرساخت‌هایی مثل امکانات پیشرفته پشتیبانی در منطقه آزاد چابهار شکل بگیرد مطمئناً خواهیم توانست در کنار مشوق‌های قانونی مثل معافیت‌های مالیاتی و سایر تسهیلاتی قانونی به رتبه‌ای در خور سطح ایران و حتی منطقه دست پیدا کنیم و از این طریق فرصت‌های شغلی گسترده‌ای در کل نیمه شرقی کشور به وجود خواهد آمد و خواهیم دید که چگونه سایر صنایع و معادن در استان‌های شرقی کشور از سرخس گرفته تا چابهار فعال خواهند شد و چگونه شرکت‌های بازرگانی از کشورهای آسیای میانه و افغانستان در چابهار حضور خواهند یافت.
در نهایت خواهیم دید که توسعه شرق کشور چه اثر شگرفی بر اقتصاد و موقعیت جهانی و منطقه‌ای کشور خواهد گذاشت. به نظر می‌رسد نقش ایجاد زیرساخت‌ها در منطقه آزاد چابهار در صورت وقوع در زمان مناسب در تحقق چشم‌انداز 20 ساله نقش مهمی خواهد داشت.
فقدان اسکله اختصاصی
در حال حاضر منطقه آزاد چابهار فاقد اسکله اختصاصی است اما خوشبختانه قوانین منطقه آزاد بر اسکله‌های موجود یعنی شهید بهشتی و شهید کلانتری تسری یافته است، اسکله‌های مذکور در حال طی کردن یک طرح توسعه‌ای عظیم هستند و هدف از آن نیز فراهم کردن زمینه پهلوگیری کشتی‌ها تا 100 هزار تن و به بالاست و امید می‌رود ما شاهد این امر باشیم. باید خاطر نشان ساخت ظرفیت اسکله‌ها باید گسترش یابد اما ضرورت و پیش نیاز آن توسعه امکانات زیربنایی پس‌کرانه‌ای و به ویژه راه‌آهن می‌باشد. دولت و وزارت راه و ترابری نیز به جد پیگیر موضوع ایجاد امکانات همه جانبه هستند.
بنادر گوادر رقیب نیست
بندر گوادر به این لحاظ شاخص‌های توسعه انسانی و میزان سود و حتی امکانات زیربنایی در سطح بسیار پایین‌تری از چابهار قرار دارد و وضعیت امنیتی نیز در آن به اندازه چابهار نیست با این وجود نباید این مسئله را در نظر نگرفت که سرمایه‌گذاری‌های کلانی توسط چینی‌ها در ایجاد بندر گوادر صورت گرفته و علاوه بر آن، این بندر هم اکنون توسط یک اپراتور بندری مشهور مثل PSA اداره می‌شود که جایگاه بالایی در اداره بنادر دارد و هم‌اکنون بنادر زیادی در اروپا و آسیا توسط این اپراتور اداره می‌شوند. طرح‌هایی مثل ایجاد شهرک نفتی در بندر گوادر مطرح است.
ایجاد خط راه‌آهن چابهار- زاهدان- مشهد و بهسازی راه‌های ارتباطی، تسهیل ورود و خروج سرمایه‌گذاران خارجی و سایر امکانات مثل فرودگاه، ایجاد شهرک لجستیک در منطقه آزاد با همکاری اپراتورهای بندری ایران از طرح‌هایی هستند که در آینده برای رقابت با بندر گوادر ضروری است.
چشم‌انداز توسعه چابهار
چشم‌انداز منطقه آزاد چابهار روشن است زیرا موقعیت و جایگاه آن ایجاب می‌کند چه دولت و چه بخش‌خصوصی جهت کسب منافع بیشتر اقتصادی در آن سرمایه‌گذاری کنند. ما روز به روز افزایش تمایل بخش‌خصوصی و دولت را در این امر شاهد هستیم و امید داریم با ایجاد امکانات توسط دولت و نیز سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی داخلی و خارجی آینده خوبی را برای منطقه آزاد چابهار رقم بزنیم.
*مدیرعامل منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار
/36