منابع دینی و متون اسلامی بر ضرورت تدقیق در نحوه سلوک پیشنیان و پندگیری از تاریخ تاکید کردهاند به ترتیبی که حضرت علی (ع) این مساله را بارها مورد اشاره قرار دادند و تصریح نمودند که «در زندگی گذشتگان پندهایی است که باید مورد توجه قرار گیرد و از ان درس گرفت».
توجه به تاریخ ما را متوجه سنتهای الهی میکند. این سنتها در تاریخ همواره وجود داشته و خواهد داشت، این سنت الهی میتواند ما را از بسیاری آزمون و خطاها در امان نگه دارد. بنابراین بررسی تاریخ میتواند واجد چنین دستاوردهایی باشد که باید نسبت به آن اهتمام ورزید.
این سنتهای الهی همواره ثابت بوده و هست. همچنانکه در سنت الهی ظلم هیچگاه پایدار نبوده و نابودی سرنوشت محتوم ظالمان است. توجه به این نکته تاریخی میتواند زنگ هشداری برای بسیاری از حاکمان محسوب شود که خود را همواره حاکم بر سرنوشت مردم میدانند. اندک توجهی به تاریخ گذشتگان این افراد را متوجه این اشتباه میکند که امپراطوریهای بزرگ نیز سرنوشتی به جز اضمحلال نیافتند.
بسیاری از مردان سیاست به این نکته مهم بیتوجهی میکنند. اما امام خمینی (ره) از معدود سیاست مردانی بود که تاریخ را سرلوحه اقدامات خود قرار میداد به ترتیبی که در بسیاری موارد به مسولان توصیه مینمودند که از انقلاب مشروطه درس بگیرند. امام خود با بهرهگیری از تجربیات تاریخی و اتکا به خدا و اعتماد به نفس و اعتقاد به مردم توانست انقلاب اسلامی ایران را به پیروزی برساند. بنابراین اتکا به خدا و وحدت کلمه را رمز پیروزی نامیدند. تا زمانی که این مساله، سرمشق ایرانیان قرار بگیرد پیروزی حتمی است. در غیر اینصورت فراموشی و آثار منفی تکرار تجربیات تاریخی، دوباره دامان ما را خواهد گرفت و هزینههای زیادی را بر ما تحمیل میکند.
*استادیار علوم سیاسی دانشگاه امام حسین (ع)
/29118