حجتالاسلام علی جعفری، عضو دفتر فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس که در همایش «یک ریال در مقابل میلیونها تومان» حاضر شده بود، در سخنانی تحت عنوان «دگردیسی معنایی برخی مفاهیم در تلویزیون»، عنوان کرد: «تماشای تلویزیون کار عوام و مصرفکنندگان است، اما کسانی که دغدغه فرهنگی دارند باید یاد بگیرند آن را بخوانند و به تماشا اکتفا نکنند، چون تلویزیون متن پیچیدهای است و خواندن آن نیز کار پیچیدهای است که به تفکیک سطوح متنی و مدیریت آنها برای القای پیام نیاز دارد.»
وی ادامه داد: «کسانی که بدون تسلط به این دانشها وارد برنامهریزی و یا نقد میشوند، تلویزیون را به نوعی به جدول کلمات متقاطع تقلیل میدهند. فرمهای ارزیابی برنامههای تلویزیون جمهوری اسلامی نیز با چنین تلقی تقلیل یافتهای از تلویزیون مواجه هستند و بدون آن که رابطه بینمتنی را تحلیل کنند فقط کدهایی را وارد میکنند. این نوع نگاه، نگاه درستی به تلویزیون نیست بلکه تقلیل دادن آن به چیز دیگر است. چنین آسیبی در تلویزیون ما وجود دارد. حتی برنامهسازان و منتقدان ما هم با این مسئله مواجه هستند. این بصیرت در بسیاری از برنامههای تلویزیونی ما نیست.»
عضو دفتر فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس افزود: «در نتیجه چنین امری سیاستگزار با مواردی مثل حجاب کاراکترها و ... مطالبهی پیام ارزشی میکند و دستورهای هنجاری به برنامهساز میدهد. او هم مجبور میشود بدون اینکه ارتباطی با معنای متن برقرار کند این موارد را وارد متن کند و طوری میشود که بعد از 10 سال از سیاست ترویج حجاب در تلویزیون، چادر به شنل تبدیل میشود و روحانی به یک مددکار اجتماعی تقلیل پیدا میکند. چنین مواردی است که منجر به آن میشود تا معنای روحانی عوض شده و برای مثال یک خانم چادری هر کاری که نباید، انجام دهد اما برای جذابیت چادر داشته باشد. »
جعفری با نقد خلق شخصیتهای مذهبی در برنامههای تلویزیون، افزود: «در تلویزیون آدم مذهبی متعادلی که آدم خوبی باشد اما گاهی دچار اشتباه شود، نداریم؛ چون در سیاستگذاری صداوسیما گفته شده حتما در سریالها باید یک شخصیت مذهبی وجود داشته باشد، اما برنامهسازها خلق این شخصیتها را بلد نیستند. از این نوع تقلیلگراییها در تلویزیون زیاد است؛ مثلا عموپورنگ به یک همبازی با امیرمحمد تقلیل پیدا کرده است و دیگر ویژگیهای عمو را ندارد. »
وی تاکید کرد: «در این شرایط نابههنجار، هر چقدر تماشاچیهای تلویزیون بیشتر شوند باید بیشتر عزا گرفت چون تماشاگر ملاک نیست بلکه مفاهیم برنامهها مهمتر است. اگر در آینده در روند تولید، تغییر عمدهای رخ ندهد و دانشکده صداوسیما تفریحگاه، مدیران باشد و ملاکهای مدیران همامنگ چیزی باشد که تا به حال بوده است و صداوسیما همین چیزی بشد، که هست، تغییرات مفاهیم زیادی در آینده در تلویزیون خواهیم دید. این امر نیاز به ارتقای مهارتها و دانش رسانه دارد. اگر این تغییرات رخ ندهد صدا و سیمایی خواهیم داشت به اندازه فیل اما با مغز مورچه! »
جعفری با اشاره به برنامه «90» گفت: «گل سر سبد برنامهسازی برنامه «90 » است. چه طور یک برنامه ورزشی خوب که در زمان خودش میتوانست امیدی برای ارتقای ورزش کشور باشد به کانون هفتگی تحقیر فرهنگ ایرانی بدل شده است. یعنی هرگاه مجری بخواهد بگوید کاری بد است میگوید این را هیچ جای دنیا ندیده بودیم؛ یعنی همه جای دنیا خوب است، ایران بد است. باید تعداد تکرار این گزاره را در هر برنامه شمارش کنیم. حتی اگر 100 میلیون اساماس هم به این برنامه فرستاده شود ما باید عزا بگیریم. چرا نهضت تحریم «90» راه نمیافتد؟ چرا کسی که در هر برنامهاش به بهانه فوتبال، مردم ایران را نقد میکند گل سر سبد تلویزیون است؟ »
این عضو دفتر فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه با بیان این که صدا و سیمایی که در حال حاضر موجود است، کاری بیشتر از این نمیتواند انجام دهد، عنوان کرد: «فضاهای جدیدی باید گشوده شود. در هیچ جای دنیا این همه امکانات در اختیار یک نفر قرار نمیگیرد. ضرغامی یکی از قدرتمندترین شخصیتهای رسانهای است و در حدود 100 کانال را هدایت میکند. او آدم خوب، دلسوز و انقلابی است اما هیچ یک از اینها جای دانش رسانهیی را نمیگیرد. »
5858