2 بیمار از بیمارستان دولتی در بیابان رها شدند. خبر هر چند قدیمی است اما این سوال همچنان مطرح است که آیا وضعیت بیمارستان‌های دولتی در کشور مطلوب است و بیماران از آن رضایت دارند یا به‌‌رغم صرف بودجه زیاد کماکان افراد از سر ناچاری به بیمارستان دولتی مراجعه می‌کنند. این وضعیت به اندازه‌ای نامطلوب است که حتی وزیر بهداشت در مصاحبه خود اعلام می‌کند: بیمارستان‌های دولتی هم‌اکنون وضعیت آبرومندی ندارند و بیمارانی به آنجا مراجعه می‌کنند که دیگر امکان مراجعه به جاهای دیگر را ندارند.
بیمه نصف و نیمه
براساس اصل ۲۹ قانون اساسی برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و... حقی است همگانی و بر همین اساس نیز دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک‌یک افراد کشور تامین کند.
این در حالی است که پس از گذشت ربع قرن هنوز بسیاری از افراد جامعه فاقد بیمه درمان هستند. تازه آن افرادی هم که دفترچه بیمه دارند عملا آن را بی‌استفاده می‌دانند و در بسیاری از موارد باید از جیب، هزینه‌های درمان را بپردازند. اگرچه بیمارستان دولتی بیمه را می‌پذیرد، اما در عمل در بسیاری از موارد خرید اقلام یا انجام آزمایشات را بر عهده بیمار می‌گذارد که اغلب آنها نیز بدون بیمه یا با مشارکت ناچیز بیمه انجام می‌شود.
خودگردانی
خودگردانی عنوان طرحی است که موافقان و بیشتر مخالفان زیادی دارد. در اجرای این طرح رعایت ۸ مورد الزامی بود که متاسفانه چنین نشد. بسیاری معتقدند با سیستم موجود بحث خودگردانی بیمارستان‌ها به هیچ وجه معنایی ندارد به دلیل این که درصد عمده‌ای از بیماران پول ندارند که هزینه درمان خود را بدهند و از لحاظ قانونی نیز پشتیبانی برای بیمارستان‌ها وجود ندارد.
به موجب طرح خودگردانی باید حقوق پرسنل، هزینه تجهیزات و بخش آموزش توسط دولت تامین می‌شد که در این صورت اجرای این طرح در بیمارستان‌ها موفق‌تر می‌شد. اگر به کلیه مفاد این طرح عمل می‌شد پرت هزینه کمتر و کنترل کمی و کیفی بیشتری روی بیمارستان‌ها اعمال می‌شد.
از موارد تاکید شده در طرح خودگردانی تعهد دولت به پوشش کامل بیمه‌ای است در حالی که بیمه‌ها توان پرداخت به روز را ندارند و اکثر بیمارستان‌ها به صورت قسطی خرید می‌کنند لذا اگر سازمان‌های بیمه‌گر ظرف ۲ تا ۳ ماه مطالبات بیمارستانی را پرداخت می‌کردند قطعا طرح خودگردانی طرح موفقی بود. به گفته کارشناسان اجرای ناقص طرح خودگردانی به عنوان یک عامل در بروز مشکلات مالی بیمارستان‌ها مطرح است چراکه اکثر بیمارستان‌ها بیمه و افراد بی‌بضاعتی که توان پرداخت هزینه بیمارستانی را ندارند تحت پوشش قرار می‌دهد.
خودگردانی بیمارستان در موقعیتی معنا پیدا می‌کند که هزینه درمان بیماران پرداخته شود و تعرفه‌ها واقعی و درست باشد در این شرایط این سیاست کمک می‌کند بیمارستان در کنترل هزینه‌های خود تلاش بیشتری کند، اما در محیط اجتماعی و اقتصادی که تعداد قابل توجهی از بیماران توانایی پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند چطور می‌توان با سیستم خودگردانی، حقوق کارگر، کارمند و پرسنل را پرداخت کرد.
امکانات بدون کارایی
به طور متوسط ساخت هر تخت بیمارستانی حدود 80 تا 120 میلیون تومان هزینه به دنبال دارد. همچنین با توجه به نوع تخت و نوع بیمارستان به طور متوسط بین 10 تا 40 میلیون تومان نیز صرف تجهیز یک تخت بیمارستانی می‌شود و تقریبا به ازای هر تخت بیمارستانی بین 80 تا 110 متر مربع بنا احداث می‌شود.
وجود بیش از 60 هزار تخت فعال، اختصاص بیش از 50 درصد کل اعتبارات سلامت و اشتغال بیش از 130 هزار نفر در بیمارستان‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی بیانگر منابع عظیم موجود در این قسمت است. با این وجود کیفیت پایین خدمات در مراکز بهداشتی درمانی دولتی همواره مورد اعتراض جامعه بوده است. بیمارستان‌های دولتی که غالبا با هزینه‌های بالایی اداره می‌شوند در جلب رضایتمندی مردم موفق نبوده‌اند. صاحب‌نظران معتقدند روش غلط اداره بیمارستان‌های دولتی مهم‌ترین علت ناکارآمدی آنان است. از سوی دیگر، طرح‌های گوناگونی که برای بهبود وضع اداره این بیمارستان‌ها ارائه شده در عمل موفقیتی را به همراه نداشته است.
بسیاری از کارشناسان مدیریت نادرست مراکز درمانی را علت اصلی بسیاری از این مشکلات می‌دانند. بیش از 90 درصد بیمارستان‌های کشور، دولتی هستند و نبود انگیزه لازم در ارائه خدمت بهینه و محاسبه قیمت واقعی موجب پایین آمدن سطح کارایی آنها شده و درصد قابل توجهی از تخت‌های بیمارستان‌های دولتی کشور عملا غیرفعال هستند
آن روی سکه
یک طرفه نیز نباید به قاضی رفت. بیمارستان‌های دولتی نیز مشکلات خاص خود را دارند. عدم اختیارات و پیچ و خم‌های اداری غیرمتناسب با محیط‌های درمانی یکی از مشکلات اصلی بیمارستان‌های دولتی است. از مدیری که نتواند درخصوص کارکنان خود تصمیم بگیرد و در بسیاری دیگر از تصمیمات تابع دانشگاه باشد نباید انتظار زیادی داشت.
مشکل دیگر بیمارستان‌ها این است که بیمه‌ها سلیقه‌ای عمل می‌کنند و در بسیاری از امور مانند اعمال کسورات، نحوه و زمان پرداخت و تفسیر قانون همه چیز یکطرفه است و عملا در قرارداد با بیمارستان‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی با بهره‌گیری بعضی از فرصت‌های قانونی و با کمترین توجه به کیفیت ارائه خدمات بیماران، بیمه‌ها تصمیم‌گیرنده هستند و این مساله به بیماران و بیمارستان‌ها بسیار صدمه می‌زند.
مشکل دیگر بیمه نبودن افراد و نداشتن پول است. هر روز نامه‌های زیادی از افراد مختلف به دست مدیران بیمارستان‌های دولتی می‌رسد که خواهان رایگان شدن درمان یک فرد هستند البته بدون تامین اعتبار لازم از طرف دولت.
کارتن‌خواب‌ها در بیمارستان بستری می‌شوند و وقتی کار درمانی تمام می‌شود از بیمارستان نمی‌روند، تخت بیمارستان‌ها را اشغال می‌کنند و هیچ مرکزی پذیرای این افراد نبوده و مشخص نیست بیمارستان در قبال این افراد و هزینه‌های آنها باید چه برخوردی انجام دهد.
30145