قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره در ایران، مصوب سال 1373 است که طی اجرایی شدن آن، نیروی انتظامی در سراسر کشور موظف به برخوردی قاطع و جدی با استفاده کنندگان بود. در سالهای گذشته اگرچه در چند برهه زمانی این اتفاق افتاد اما به دلیل عدم حمایتها و همچنین عدم روحیه کافی در ناجا برای اجرای این قانون، مصوبه فوق تا به امروز مسکوت مانده است.
اما در سال 81 بار دیگر موضوع ممنوعیت به‌کارگیری گیرنده‌های ماهواره‌ای مورد توجه نمایندگان مجلس قرار گرفت و در هفتم آذر همان سال مجلس شورای اسلامی اقدام به اصلاح بخش‌هایی از طرح قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره کرد که این طرح پس از بررسی از تصویب گذشت. این قانون همچنان درحال اجرا بود که سرانجام یک بار دیگر نمایندگان مجلس هفتم با ارایه طرح یازده ماده‌ای "استفاده‌مدیریت شده از ماهواره" خواستار ایجاد تغییراتی در قوانین قبلی شدند.
البته در مجلس هفتم طرح دیگری برای استفاده مدیریت شده از ماهواره مطرح شد که در مرحله نخست به دلیل مخالفت شورای نگهبان به مجلس شورای اسلامی بازگشت و در نهایت نمایندگان مجلس هفتم طرح مذکور را از دستور کار خود خارج کردند. چون در بخشهای حساس و امور مهمی چون استفاده از ماهواره قانون وجوددارد و خیلی ها احساس می کنند نیاز به قانون مجدد نیست و اگر قانون فعلی درست اجرا شود کار اساساً صورت می گیرد و با مصوبه جدید تنها موازی کاری با دیگر نهادها انجام می شود.
اما با گذشت بیش از15 سال، از تصویب قوانین ممنوعیت استفاده از ماهواره و اجرای چند مرحله ای این طرح در مقاطع مختلف زمانی، نتیجه ی مطلوب و مقبولی حاصل نشده است.
به هر حال کمیسیون آمادگی آن را دارد که استفاده از ماهواره را به سمت و سوی قانون جدیدی هدایت کند. اما در عین حال در وضع کردن قانون استفاده از ماهواره بهتر است از شتاب زدگی دوری شود و طوری قانون گذاری کنیم که در نهایت اجرایی شود. البته راهکار دیگری می‌گوید ماهواره باید آزاد شود که این با روح انقلاب اسلامی ایران که ذات فرهنگی دارد تناسبی ندارد.
راهکار سوم، استفاده مدیریت شده از ماهواره است. باید آثار ضدفرهنگی و بدی‌های ماهواره گرفته شده و برنامه‌های مناسب آن برای مردم پخش شود. درهیچ کجای دنیا ماهواره کاملا آزاد و یا کاملا ممنوع نیست و حتی در کشورهای توسعه یافته نیز ممنوعیت هایی برای بهره برداری از ماهواره وجود دارد که سیاست کلی در اغلب کشورها بهره گیری از شبکه های کابلی کنترل شده است.
در عین حال مجلس نمی خواهد که قانون و مصوبه ماهواره فقط روی کاغذ بماند. راه هایی که برای استفاده از ماهواره وجود دارد پیچیدگی دارد. مصوبه مجلس که روی کاغذ می رود باید طوری کارشناسی شود که قابل اجرا بوده و خروجی داشته باشد. چون نباید به دلیل وجود برخی کانال‌هایی که از نظر فرهنگی با بافت فرهنگی کشور ما سازگار نیست، خود را از جامعه اطلاعاتی ماهواره‌ها و اینترنتی محروم کنیم.
البته این قانون باید توسط کارشناسان ماهر نوشته و سپس در کمیسیون فرهنگی مجلس به آن رسیدگی شود. اگر کارشناسان در این زمینه با توجه به واقعیات و استفاده هایی که از ماهوراه ها می شود طرحی را به کمیسیون فرهنگی ارائه دهند کمیسیون آمادگی آن را دارد که استفاده از ماهواره را به سمت و سوی قانون جدیدی هدایت کند.
این حق باید به مجلس داده شود که مصوبه در خصوص ماهواره نباید کار سرسری باشد.مجلس نه باید دست روی دست بگذارد و نه قانونی را ارائه دهد که خاصیتی نداشته باشد.در رابطه با استفاده از ماهواره نیاز به قانون گذاری در مجلس است. در عین حال در وضع کردن قانون استفاده از ماهواره بهتر است از شتاب زدگی دوری شود و طوری قانون گذاری کنیم که در نهایت اجرایی شود.
البته در حال حاضر در این ارتباط قانون استفاده از ماهواره را ممنوع کرده است و تا زمانی که قانون جدیدی وضع نشود، این ممنوعیت ادامه دارد. صداوسیما براساس برنامه چهارم توسعه، مکلف بود که برخی برنامه‌های مناسب ماهواره را برای عموم مردم پخش کند، اما این اتفاق نیفتاد و خود صدا و سیما هم در جهت بهتر کردن برنامه ها گامی بر نداشت.
به نظر من فله ای برخورد کردن با کسانی که از دیش ماهواره استفاده می کنندضمن ورود به منازل افراد با یک حکم کلی و جمع آوری آنتن ها، هزینه اجتماعی بالایی در پی دارد. اگر این نوع برخوردها در سال های گذشته مفید بود، نتیجه معکوس نداشت و امروز شاهد افزایش آمار مخاطبان شبکه های ماهواره ای نبودیم.
آخرین پژوهش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در آبان 85 حکایت از استفاده بیش از 70 درصد مردم تهران از ماهواره دارد. ضمن اینکه بیش از 80 درصد دارندگان ماهواره معتقدند ماهواره وسیله مناسبی است و از آن استفاده مناسب می کنند. آمار استفاده از آنتن های ماهواره ای در مناطق مرزی که تحت پوشش شبکه های صدا و سیما نیستند بیشتر و حدود 90 درصد است. بنابراین باید با دقت جوانب این موضوع را در نظر گرفت و قانونی تصویب کرد که به نفع همه باشد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
47232