بالن‌های آزمایشگاهی انواع مختلفی دارند و هر کدام برای یک یا چند کاربرد خاص طراحی و تولید شده‌اند. برای آشنایی با انواع بالن آزمایشگاهی و کاربرد آنها، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بالن آزمایشگاهی چیست؟
بالن آزمایشگاهی یک ظرف شیشه ای گلابی شکل است که سطح مقطعی دایره ای شکل، مخزنی گرد و گردنی بلند و نسبتاً باریک دارد. به بالن های آزمایشگاهی اصطلاحاً فلاسک نیز گفته می‌شود. این ظروف از جنس شیشه بوروسیلیکات نشکن (پیرکس) یا پلاستیک و در انواع شفاف و رنگی ساخته می‌شوند.
بالن های آزمایشگاهی از نظر شکل ظاهری و نوع کاربردها تا حدودی با هم تفاوت دارند و از این رو در انواع مختلف تولید شده‌اند. به عنوان مثال خرید بالن حرارتی برای آزمایشگاه هایی کاربرد دارد که می‌خواهند از آن برای ساخت محلول‌ها، رقیق کردن مایعات غلیظ، عملیات تقطیر و مواردی از این دست استفاده کنند. حجم بالن های آزمایشگاهی روی بدنه آنها درج شده و یک خط نشانه برای علامت گذاری به حجم رسیدن محلول داخل بالن، روی گردن یا بدنه آنها مشخص شده است.
با انواع بالن آزمایشگاهی آشنا شوید
همان طور که پیش‌تر توضیح دادیم، بالن های آزمایشگاهی از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت دارند و همین موضوع باعث شده که کاربردهای مختلفی هم داشته باشند.
انواع رایج بالن های آزمایشگاهی عبارتند از بالن ته گرد (حرارتی)، بالن ته صاف، بالن آزمایشگاهی خلأ (بالن تقطیر)، بالن اشلنک، بالن کجلدال و بالن ژوژه. بالن ژوژه پرکاربردترین و شناخته شده‌ترین نوع بالن آزمایشگاهی است که اغلب ما از دوران دبیرستان و آزمایشگاه شیمی مدرسه با آن آشنا شده‌ایم.
مهم‌ترین کاربردهای انواع بالن های آزمایشگاهی
مهم‌ترین کاربرد انواع بالن های آزمایشگاهی ساخت محلول‌ها و حل کردن مواد در این بالن‌ها است. در ادامه ضمن معرفی هر کدام از بالن‌ها، به توضیح کاربردهای آنها می‌پردازیم:
✔ بالن ته گرد
ابتدایی ترین و رایج ترین نوع بالن آزمایشگاهی، بالن ته گرد است. این بالن‌ها چون سطح مقطع ندارند و کاملاً ته گرد هستند، برای ترکیب کردن مواد در مقابل حرارت و انتقال یکنواخت حرارت به همه نقاط ظرف، یک گزینه ایده‌آل محسوب می شوند. به علاوه، جنس آنها نشکن است و نسبت به نوسان دما و حرارت مقاوم هستند. این بالن‌ها به راحتی شکسته یا خرد نمی‌شوند!
کاربردهای بالن ته گرد:
از بالن آزمایشگاهی ته گرد برای حرارت دادن مایعات و محلول‌ها، انجام واکنش های شیمیایی که به گرما نیاز دارند و نگهداری از انواع محلول‌ها استفاده می‌شود.
✔ بالن ژوژه (بالن حجمی)
یکی از مهم‌ترین انواع بالن های آزمایشگاهی، بالن ژوژه (بالن حجمی) است. بالن حجمی برخلاف بالن ته گرد، سطح مقطعی صاف و تخت دارد و گردن آن مدرج است. قیمت بالن ژوژه با توجه به جنس آن متفاوت است و معمولاً بالن های شیشه‌ای پیرکس قیمت بالاتری دارند. از انواع بالن ژوژه برای ساخت محلول های با غلظت معین استفاده می‌شود. این بالن‌ها در مقایسه با سایر انواع بالن های آزمایشگاهی، دقت اندازه گیری بالاتری دارند.
کاربردهای بالن ژوژه:
از بالن ژوژه یا بالن حجمی برای محلول سازی با غلظت معین، رقیق کردن محلول‌ها، به حجم رساندن و نگهداری آنها در درجه حرارت خاص استفاده می‌شود.
✔ بالن ته صاف
دسته بعدی بالن های ته صاف هستند. این بالن‌ها به ندرت روی حرارت استفاده می‌شوند، چون پخش گرما در آنها یکسان نیست و پس از چند دقیقه در اثر بالا رفتن حرارت در کف ظرف دچار شکستگی می‌شوند. اما برای نگهداری و تهیه محلول‌ها در شرایط نرمال آزمایشگاهی به طور گسترده استفاده می‌شوند.
کاربردهای بالن ته صاف:
از بالن ته صاف برای ترکیب مواد با هم و انجام واکنش های شیمیایی، نگهداری محلول‌ها و رقیق کردن محلول های غلیظ استفاده می‌شود.
✔ بالن خلأ
شکل ظاهری بالن های خلأ مقداری با بالن های عادی تفاوت دارد. این بالن‌ها دارای یک لوله جانبی هستند که برای ورود گاز به داخل بالن یا خروج بخار و گاز ناشی از ترکیبات شیمیایی از داخل بالن طراحی شده‌اند. بالن خلأ برای انجام آزمایش هایی ساخته شده که نیاز به تفکیک و شناسایی گازها یا تقطیر آنها وجود دارد. بالن‌های تقطیر از جنس شیشه بروسیلیکات ساخته می‌شوند و می‌توانند دمای تا ۴۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
کاربردهای بالن خلأ:
از بالن تقطیر برای جدا کردن دو مایع با نقطه جوش متفاوت، تهیه آب مقطر، دی‌اکسید کربن، هیدروژن، کلر، اکسید گوگرد، تهیه اتیلن و تهیه گازهای استیلن استفاده می‌شود.
✔ بالن کجلدال
بالن های کجلدال مقاومت شیمیایی و گرمایی بسیار بالایی دارند و می‌توان از آنها تحت هر دمایی استفاده کرد. دیواره این بالن‌ها ضخامت یکنواختی دارد و گرما را به صورت یکسان در تمام قسمت های ظرف پخش می‌کند. جنس بالن کجلدال از شیشه بوروسیلیکات نشکن است و معمولاً در ظرفیت های 200 تا 1000 میلی‌لیتر تولید می‌شود.
کاربردهای بالن کجلدال:
از این بالن‌ها در کنار بالن های ته گرد و برای جمع‌آوری بخار یا گاز ناشی از حرارت دیدن محلول داخل بالن ته گرد، استفاده می‌شود.
✔ بالن قرع
نوع دیگری از بالن های آزمایشگاهی وجود دارند که شاید کمتر آن را دیده باشید، به این بالن‌ها «قرع» گفته می‌شود. مخزن بالن قرع شباهت زیادی به بالن ته صاف دارد، اما گردن آن به سمت پایین خمیده است و یک خروجی کوتاه با درب شیشه ای هم دارد. عملکرد این بالن‌ها شبیه به یک چگالنده یا کندانسور بخار مایع است.
کاربردهای بالن قرع:
از بالن قرع برای جدا کردن جیوه از طلا، جدا کردن بخار مس از سنگ آهن و تهیه کک از زغال سنگ استفاده می‌شود.
علاوه بر بالن هایی که نام بردیم، بالن دو دهانه، بالن چند دهانه، بالن لوشاتلیه، بالن سر سمباده‌ای و بالن پیمانه ای هم وجود دارند که در مقایسه با بالن های معرفی شده، کاربرد محدودتری دارند و فقط در موارد خاص از آنها استفاده می‌شود.
بهترین برندهای تولید کننده انواع بالن آزمایشگاهی
بالن های آزمایشگاهی جزو کاربردی ترین ظروف شیشه ای در آزمایشگاه های شیمی و بخش کنترل کیفیت کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی، غذایی و... هستند و کیفیت ساخت آنها نقش مهمی در نتیجه آزمایش‌ها و حفظ سلامتی شما در حین کار کردن با این تجهیزات دارد.
برندهای مختلفی در زمینه تولید بالن های آزمایشگاهی باکیفیت و نشکن فعالیت می‌کنند. در حال حاضر معتبرترین برندهای تولید کننده بالن آزمایشگاهی در بازار ایران عبارتند از:
ü گلسکو انگلیس (glassco)
ü بورسیل هند
ü شات ایران
ü یونی گلس ایران
برای خرید انواع بالن آزمایشگاهی از بهترین برندهای ایرانی و خارجی یا سفارش انواع لوازم شیشه ای آزمایشگاهی، پیشنهاد می‌کنیم به فروشگاه اینترنتی شیمیبیو مراجعه کنید. شما می‌توانید انواع لوازم شیشه ای و لوازم مصرفی مورد نیاز در آزمایشگاه یا پروژه های تحقیقاتی خود را در سایت شیمیبیو https://shimibio.com/product-category/glassware/ به همراه جزییات مشاهده کنید و سفارش دهید.