نزهت بادی: فقط خدا می‌داند دیدن هر فیلم و نوشتن درباره آن چه ضیافتی برای آدم‌هایی مثل من به حساب می‌آید و چه لذتی دارد.
حالا اگر کسانی هم پیدا شوند که حال ما را بفهمند و در این لذت با آدم شریک شوند، که دیگر عیشمان کامل می شود. بنابراین از این ستون خیالباف‌ها توقع زیادی ندارم. همین که می‌بینم کسانی هستند که از فیلم‌های پیشنهادی‌ام استقبال می‌کنند و درباره‌اش نظر می‌دهند و بحث و گفت‌وگو راه می‌اندازند، برایم کافیست.
حالا اگر کسانی هم پیدا شوند که حال ما را بفهمند و در این لذت با آدم شریک شوند، که دیگر عیشمان کامل می شود. بنابراین از این ستون خیالباف‌ها توقع زیادی ندارم. همین که می‌بینم کسانی هستند که از فیلم‌های پیشنهادی‌ام استقبال می‌کنند و درباره‌اش نظر می‌دهند و بحث و گفت‌وگو راه می‌اندازند، برایم کافیست.
فیلم هفته قبل «پیشنهاد» ساخته جان هیلکات بود که از کامنت‌هایتان به نظر می‌رسد آن را دیده‌اید و نظر مثبتی درباره‌اش داشته‌اید. حتما قبول دارید چقدر فیلم نامتعارف و غریبی است و آدم بعد از دیدن آن تا مدت‌ها نمی‌داند باید چه واکنشی درباره آن بروز دهد.
اما این هفته فیلمی را انتخاب کردم که شاید ندیده باشید، البته بجز خوره‌های فیلم که از دیدن هر جور فیلمی خسته نمی‌شوند و تجربه تماشای فیلم‌های مختلف را دارند. البته کسانی که فیلم را ندیدند، تقصیری ندارند. چون فیلمساز آن با اینکه یکی از بزرگترین کمدین‌های مدرن تاریخ سینماست، اما زیاد به او و آثارش پرداخته نشده که امیدوارم اگر هنوز با او آشنا نشده‌اید، این یادداشت بتواند بهانه تماشای فیلم‌هایش را برایتان فراهم کند.
البته از همین ابتدای بحث باید بگویم منظورم از آثار کمدی وی، فیلم‌های به شدت خنده‌داری نیست که با دیدن آن از حال بروید. بیشتر یک جور هجویه بر دنیای مدرن و زندگی صنعتی انسان معاصر است که برای درک شوخی‌هایش نیاز به صبر و دقت دارد.
قهرمان ثابت این فیلم‌ها که خود فیلمساز نقش او را بازی می‌کند، فردی است که میان شخصیت ولگرد چاپلین و شخصیت جنتلمن باستر کیتن نوسان دارد. مردی با بارانی بلند و شلواری کوتاه که با سری رو به پایین، قدم‌های بلند برمی‌دارد و کمی دست‌و پاچلفتی و ساده‌لوح ولی مهربان و صادق به نظر می‌رسد و همیشه چتری در دست و پیپی بر لب دارد.
این شخصیت با وجودی که ظاهر یک روشنفکر امروزی را دارد، اما از روحیات ساده و سنتی برخوردار است که در میان پیچیدگی‌های تکنولوژیک دنیای مدرن دچار سردرگمی می‌شود و درواقع طنز جاری در این فیلم‌ها از تضاد و ناسازگاری او با تشریفات و آداب و رسوم زندگی مدرن برمی‌آید.
مثلا یکی از بهترین فصل‌های فیلم انتخابی‌مان صحنه‌هایی است که افتتاح یک رستوران مجلل و مدرن را نشان می‌دهد که آن‌قدر همه چیز در آن سرهم‌بندی‌شده که درنهایت به مکانی آشفته و پر از هرج و مرج تبدیل می‌شود.
بامزه‌ترین شوخی فیلم که به شکل بی‌نظیری عادات و تعلقات جامعه صنعتی و مدرن معاصر را دست می‌اندازد، جایی است که در شیشه‌‌ای رستوران می‌شکند و نگهبان برای اینکه آبروداری کند، دستگیره آن را در دست می‌گیرد و موقع ورود و خروج مهمانان طوری آن را باز و بسته می‌کند که انگار یک در واقعی وجود دارد و همه خیلی جدی از در خیالی رفت‌و‌آمد می‌کنند.
این فیلم که بهترین اثر فیلمساز موردنظرمان است، هرچند با هزینه و وقت زیاد ساخته شد ولی در گیشه نتوانست به مقبولیت دست یابد. هرچند اگر فیلم را ببینید، خودتان حق می‌دهید که تماشای فیلم در سال اکرانش برای مخاطبان زیادی سنگین و یکنواخت بوده است. با این وجود فیلم جزو آثار ارزشمند و ماندگار تاریخ سینما به حساب می‌آید که می‌تواند علاقمندان جدی سینما را راضی کند.
مهم‌ترین نکته‌ای که در فیلم خودنمایی می‌کند، استفاده بی‌نظیر از خطوط پیوسته یا منقطع در فرم بصری فیلم است که بطور همزمان فضای آن را به نقاشی، گرافیک و معماری نزدیک می‌کند. اساسا یکی از مولفه‌های ممتاز این فیلمساز توانایی‌اش در درک از فضا و بکارگیری جزئیات بصری در معماری است.
فکرش را بکنید که این کارگردان فرانسوی برای اینکه بتواند حس و حال ماشینی حاکم بر یک شهر مدرن را همانطور که دوست دارد القا کند، کل شهر پاریس را عینا بازسازی کرد و ساختمان‌های غول‌آسایی را طراحی کرد که به خوبی سرگشتگی قهرمان در دل آن‌ها را منتقل می‌کرد. استفاده از رنگ‌های خاکستری و مرده به شدت در خدمت فضای سرد فیلم است که بر فقدان روابط انسانی در دل جامعه صنعتی تاکید می‌کند.
البته این فیلمی است که باید حتما روی پرده بزرگ دید و برای ما که چنین تجربه‌ای ممکن نیست، لذت تماشای فیلم و درک آن ناقص خواهد بود. چون فیلم که در قطع 70 میلی متری فیلمبرداری شده، چنان از ظرفیت این قاب بهره برده که غالبا در یک قاب، چندین کنش رخ می‌دهد و گوشه و کنار قاب فیلم پر از جزئیات و عناصری است که مضمون فیلم را کامل می‌کند.
چون این بار کمی بازی را سخت کردم، منتظرم ببینم چه کسی زودتر از همه می‌تواند به اسم فیلم و کارگردانش اشاره کند. این یادداشت بهانه خوبی است تا بیشتر درباره این فیلمساز و آثارش حرف بزنیم. پس هر نکته‌ای را که درباره سینمای این کارگردان می‌دانید، با ما در میان بگذارید.
5858