از آن سالهایی که مردم توی کافهها جمع میشدند و اولین برنامههای تنها شبکه تلویزیونی ایران را تماشا میکردند، خیلی دور نشدهایم اما انگار خیلی چیزها عوض شده و بخش قابلتوجهی از این عوض شدن زیر سر همین تلویزیون است.
زندگی امروز ما چه به لحاظ فرهنگی چه در زمینههای دیگر تحت تأثیر تلویزیون، شکل دیگری به خود گرفته در حالی که فقط 51 سال از تأسیس تلویزیون در ایران میگذرد و البته تا سالهای سال هم یک شبکه بیشتر نداشت.
دکتر الستی درباره تأثیر مثبت و منفی تلویزیون بر فرهنگ ما به خبر چنین میگوید: «از جمله تأثیرات مثبت تلویزیون میتوان به نقش آن در ایجاد همبستگی ملی اشاره کرد. تلویزیون علقههای ملی را تقویت کرده، ما را با فرهنگ اقوام مختلف آشنا کرده و نکات بسیاری درباره قومیتها، زبان، لهجه و زندگی آنها به ما آموخته است. همین ارتباط و همگرایی وحدت ملی را تقویت کرده است. همچنین تلویزیون به آگاهیهای اجتماعی و مدنی ما افزوده و سطح اطلاعات عمومی ما را هم بالا برده است.»
دکتر افخمی استاد دانشگاه علامه درباره تأثیرات فرهنگی تلویزیون به خبر میگوید: «تلویزیون به دلیل ویژگیهایی که دارد میتواند برهمه اقشار جامعه تأثیر بگذارد و با توسعه فیزیکی و پوشش بیشتر تأثیرات آن هم بیشتر و سریعتر شده است.
این رسانه میتواند به لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر مخاطبش تأثیر بگذارد و همین کار را هم کرده است اما حقیقتی درباره تلویزیون وجود دارد که باید به آن توجه شود. تلویزیون طی این سالها رشد کرده و باعث رشد مخاطب هم شده است.
اما از زمانی که رسانههای جدید وارد میدان شدهاند، نتوانسته خود را با شرایط موجود تطبیق بدهد و از این رو آرام آرام به سمت انزوا خواهد رفت. همانطور که تلویزیون در زمان جنگ با انتخاب بهترین استراتژی در تودهوار کردن مردم و ایجاد تهییج نقش مثبتی ایفا کرد باید بتواند در دوران صلح هم به چند صداییها توجه کند.»
اگر چه بسیاری از سیاسیون از تأسیس تلویزیون خصوصی خبر دادهاند و بسیاری کارشناسان هم بر آن تأکید کردهاند اما در اصل 175 قانون اساسی آمده است: «در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیسجمهور و رئیس قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) نظارت بر این سازمان خواهند داشت. خط مشی و ترتیب اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین میکند.»
البته درباره این اصل قانون اساسی تفسیرهای مختلفی هم ارائه شده و برخی کارشناسان و حقوقدانان معتقدند این به معنای غیرقانونی بودن تأسیس شبکههای خصوصی نیست.
اما برخی حقوقدانان از جمله ناصر فکوهی هم معتقدند تلویزیون خواه یا ناخواه به سمتی خواهد رفت که بخشهایی از آن در زیرمجموعه ساختار فعلی به بخش خصوصی سپرده شود.
متن کامل این گزارش تحلیلی را با عنوان سرگذشت این جعبه جادوی غیر خصوصی بخوانید.