سالها پیش هنگامی که انجمن سینمای جوان و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی دارای یک ساختار سازمانی بودند یک بار دیگر برگزاری جشنواره فیلم رضوی برعهده مرکز قرار گرفته بود. آن زمان جشنواره فیلم رضوی در مشهد برگزار میشد و انجمن سینمای جوان در آن مقطع بخش اجرایی جشنواره را به عهده داشت.
در سال جاری طی تعاملی که بین تهران و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان به نمایندگی از دبیرخانه دائمی جشنواره امام رضا(ع) انجام گرفت. با توجه به این واقعیت که مرکزیت جشنواره امام رضا(ع) بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و هیأت مؤسس و اجرایی اصلی که سیاستگذار کلان ماجرا هستند در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر هستند و شخص وزیر ارشاد به عنوان رئیس این هیأت بر ماجرا نظارت دارد. هنگامی که قرار شد جشنواره فیلم رضوی برگزار شود معاونت سینمایی وقت بنا بر مصلحتی که تشخیص دادند این وظیفه به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی محول شد. این قضیه مربوط به دو سال پیش است.
مرکز هم با شرط مهیا شدن امکان استمرار تولید فیلمهای مرتبط این مسئولیت را پذیرفت. از همه اینها گذشته این جشنواره هر کجا و توسط هر نهادی که برگزار شود موجب شأن و منزلت آن نهاد میشود. همین که امام رضا (ع) ما را برای انجام این مسئولیت بزرگ طلبیده برای ما یک مسئولیت بزرگ و خوشحالی مضاعف ایجاد میکند. اما با این همه نباید فراموش کرد که این تولید است که چراغ جشنوارهها را روشن نگاه میدارد. اگر بخواهیم یک جشنواره پر و پیمان و مطلوب داشته باشیم باید شرایط تولید فیلم در رابطه با موضوع آن جشنواره مهیا باشد.
به همین دلیل پس از پذیرفتن مسئولیت برگزاری جشنواره به فاصله کمی مقوله تولید را هم آغاز کردیم. در حال حاضر 16 فیلم با موضوعات مرتبط با جشنواره فیلم رضوی در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی کلید خورده است که امیدواریم شاهد نمایش حداقل نیمی از این فیلمها در جشنواره امسال باشیم.
اما در مورد اینکه چرا مسئولیت برگزاری جشنواره برعهده مرکز قرار گرفت، باید بگویم به لحاظ معنوی پذیرش مسئولیت برگزاری جشنواره فیلم رضوی برای مرکز یک مزیت، لطف الهی و عنایتی است که خود حضرت نسبت به مجموعه ما داشته است. از منظر اداری هم که بخش مادی ماجراست ما به هر شکل از هر فرصتی استفاده میکنیم تا بودجه و امکانات برای تولید در سینما، خصوصاً سینمای مستند مهیا کنیم.
به همین جهت از این موقعیت استفاده کردیم و تصور میکنم با این حرکت بتوانیم در آینده تا حدودی معضل تولید را هم در زمینه نقدینگی و هم در زمینه موضوعی کنترل کرده و کاهش دهیم. این البته تنها سینمای مستند و کوتاه را شامل نمیشود زیرا طیفی که جشنواره فیلم رضوی مورد توجه قرار میدهد در واقع کل سینمای ایران است. از سینمای بلند داستانی گرفته تا سینمای کوتاه، مستند و انیمیشن.
در خصوص فعالیتهای مرکز این نکته قابل ذکر است که ما دو واقعه ثابت را در دبیرخانه جشنوارهمان دنبال میکنیم. یکی از اینها جشنواره بینالمللی سینمای مستند ایران یا همان سینماحقیقت است و دیگری دوسالانه شهید آوینی که هر دو سال یک بار برگزار میشود. ما در کنار این جشنوارهها اتفاقات و رویدادهای خاصی را داریم مثل همایش انیمیشن که البته آن هم به شکل دوسالانه برگزار میشود و انشاءالله اگر شرایطش فراهم شود اسفندماه امسال دومین دورهاش را برگزار میکنیم.
اینها به عنوان وظایف دائمی برای مرکز تعریف شدهاند و بعضی مواقع اتفاقات و رویدادهای خاصی هم پیش میآید که بنا بر مقتضیات مرکز آنها را هم حمایت میکند. در مورد انتخاب داوران این مسئله را باید مورد توجه قرار دهیم که داوران جشنواره امسال جزو هنرمندانی هستند که طبعشان با قضاوت و داوری در هر جشنوارهای جور در نمیآید و شاید هر جشنواره دیگری بود دعوت به داوری آثار حاضر در بخش مسابقه آن را نمیپذیرفتند. اما بلااستثنا هر پنج داور در همان دعوت اولیه به درخواست ما لبیک گفتند.
من هم مثل شما مطمئن هستم که با یک فراخوان بسیار ساده تمام هنرمندان علاقهمند حضرت در کنار هم جمع خواهند شد. حضرت امام رضا (ع) نقطه تلاقی فرهنگ ملی و مذهبی ماست و این است که باعث همدلی ما میشود. شک نداشته باشید که ما در پی هدف اصلیمان یعنی استمرار تولید آثار مرتبط با فرهنگ رضوی توجه به سینماگران اعم از جوانان و پیشکسوتان عاشق و علاقهمند به حضرت را مدنظر قرار خواهیم داد.
من به شخصه یکی از طرفداران تکثر جشنوارهها هستم و برعکس خیلیها، تعدد و تکثر جشنوارهها و رویدادهای اینچنینی را در کل به نفع فرهنگ میدانم. اما در خصوص سینمای مذهبی و فرهنگیمان عقیده دارم هرچه این اتفاق ثابتتر و پر و پیمانتر باشد بهتر و مناسبتر است. امروز در کشور ما جشنواره فیلم «رویش» به عنوان یک جشنواره دینی مطرح است و جالب اینکه مرکز این جشنواره شهر مشهد قرار داده شده است. همین جشنواره فرهنگی امام رضا (ع) که فیلم رضوی هم یکی از زیرمجموعههای آن است از مشهد متولد شده است.
این احتمال هست که در سالهای آتی متولیان امر به این نتیجه برسند که با یکیکردن همه اینها یک جشنواره فرهنگی دینی با محوریت نام امام رضا (ع) برگزار کنند. از سوی دیگر ما امسال در را بر روی فیلمهایی که به قول شما مضامین اخلاقی و مذهبی را مدنظر خود قرار دادهاند نبستیم. حتی میتوان گفت پا را فراتر گذاشته و در بخش جنبیمان مقوله خراسان بزرگ را یکی از موضوعات جشنواره قرار دادیم و دقیقاً به همین دلیل است که مفاخر، بناها و معماری استان خراسان موضوع برخی فیلمهای حاضر در بخش جنبی را تشکیل میدهد. البته حرف شما درست است و باید بیش از این به ماجرا وسعت بدهیم.
افق نگاه و همه سعیما این است که در دوره آینده این نگاه بینالمللی را بر ماجرا حاکم کنیم، یا حداقل به عنوان یک طرح پایلوت کشورهای همسایه را در وهله اول تحت پوشش خود قرار دهیم. البته قدم اول را همین امسال برداشته و به کمک سازمان فرهنگ و تبلیغات اسلامی زمینه نمایش برخی از فیلمهای برگزیده جشنواره را در پنج کشور که با ما زمینههای مشترک فرهنگی و مذهبی دارند مهیا کردیم. این اتفاق میتواند باب مناسبی برای رسیدن به هدف اصلی که همانا بینالمللی کردن جشنواره است باشد و انتظارمان این است که در دوره بعد حداقل و در بدبینانهترین شکل ممکن جشنواره منطقهای فیلم رضوی را انشاءالله برگزار کنیم.
یکی از مهمترین وظایف جشنوارهها توجه ویژه به امر تولید است و به همین دلیل مرکز در جریان تولید از آثار مرتبط با امام رضا (ع) حمایت میکند. البته در زمینه تولید دو بحث مطرح است. یکی آثاری هستند که ما به لحاظ موضوعی علاقهمند به تولید آنها هستیم. ما اینها را مدیریت کرده و با پیدا کردن افرادی که تمایل به همراهی و همکاری با ما دارند کار را به پیش میبریم. یک بخش دیگر هم ترغیب جماعت برای پیگیری ماجرا را در بر میگیرد.
در این قسمت ما میتوانیم از امکانات و قابلیتهای صندوق فیلم رضوی بهره ببریم. ما طی فراخوانی برای صندوق فیلم رضوی اقدام به جذب علاقهمندان موضوع فوقالذکر کردیم. طی این فراخوان به افرادی که تمایل به حضور در این عرصه دارند تا پایان مهرماه فرصت دادیم تا طرحهای خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. همینطور که شما اشاره کردید ما دقیقاً از فردای جشنواره یعنی از روز چهارم آبانماه به بررسی این طرحها خواهیم پرداخت. طرحهای برگزید توسط یک هیأت انتخاب مجدداً مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته و در کوتاهترین زمان ممکن طرحهای شاخص وارد چرخه تولید خواهند شد. مطمئن باشید که ایجاد بستر مناسب برای تولید آثار مرتبط با موضوعات جشنواره فیلم رضوی یکی از اولویتهای ما در مرکز است.