به‌گزارش خبرآنلاین، ترامپ از ابتدای بازگشت به قدرت در ژانویه ۲۰۲۵، با لحنی بی‌سابقه اعلام کرده است که آمریکا دیگر نمی‌خواهد «بار دفاعی اروپا» را بر دوش بکشد. او کشورهای اروپایی را به «سواری مجانی» بر قدرت نظامی واشنگتن متهم کرده و هشدار داده است که اگر اروپا برای تأمین امنیت خود هزینه نکند، آمریکا نیز تعهدی نخواهد داشت.
به‌گزارش ایرنا، این هشدارها به سطح رئیس‌جمهور محدود نمانده و «جی‌دی ونس» معاون ترامپ، ناتو را «مایوس‌کننده» توصیف کرده است. «پیت هگست» وزیر دفاع آمریکا نیز در پیامی افشاشده، متحدان اروپایی را «وابستگان بی‌عمل» خوانده و تصریح کرده است که حضور نظامی آمریکا در اروپا «دائمی نخواهد بود».
در چنین فضایی، برگزاری رزمایش مشترک نیروهای آمریکایی، بریتانیایی و سوئدی در جزیره راهبردی گوتلند، از نظر بسیاری ناظران بیش از آن‌که نشانه تداوم اتحاد باشد، تلاشی برای حفظ ظاهر همگرایی در شرایط واگرایی است. در این تمرین نظامی، برای نخستین‌بار سامانه پرتاب موشک دوربرد متحرک آمریکا و سامانه پرتاب موشک چندگانه با برد متوسط بریتانیا به‌طور هم‌زمان در خاک سوئد شلیک شد. با این حال، رسانه‌های اروپایی تأکید دارند که این تحرکات در بستر تهدیدی بزرگ‌تر یعنی، کاهش تدریجی نقش آمریکا در امنیت اروپا رخ می‌دهد.
چندی پیش، سفیر آمریکا در ناتو از بررسی رسمی پیشنهادهای خروج نیروهای آمریکایی از اروپا در پایان سال جاری میلادی خبر داد. به‌گفته متیو ویتاکر این طرح شامل خروج ده‌ها هزار نیرو از خاک اروپا است که از اواخر سال ۲۰۲۵ مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
پیش‌تر نیز روزنامه تلگراف گزارش داده بود که ترامپ در حال بررسی گزینه خروج حدود ۳۵ هزار نظامی فعال از آلمان است؛ کشوری که هم‌اکنون میزبان بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در اروپا، از جمله پایگاه هوایی رامشتاین، است.
ریشه‌های شکاف
ترامپ در دوران نخست ریاست‌جمهوری خود نیز فرمان خروج ۱۲ هزار نظامی را از آلمان صادر کرد، اما این تصمیم با روی کار آمدن بایدن متوقف شد. اکنون با بازگشت ترامپ، مسیر خروج دوباره احیا شده و همراه با لفاظی‌های تند اعضای دولت او، به گمانه‌زنی‌ها درباره افول ناتو دامن زده است.
نشریه آتلانتیک در گزارشی اختصاصی از گفت‌وگوهای داخلی مقامات آمریکایی در این باره خبر داد و نوشت، پیت هگست در گروه پیام‌رسانی محرمانه، از مفت‌خوری اروپایی‌ها ابراز انزجار کرده و تاکید داشته که ایالات متحده نمی‌تواند همچنان اولویت خود را امنیت اروپا بداند.
در مقابل این روند، اروپا نیز نشانه‌هایی از تغییر رفتار نشان داده است. هفته گذشته، اتحادیه اروپا با توافق بر سر تأسیس یک صندوق دفاعی به ارزش اولیه ۱۵۰ میلیارد یورو، گامی بی‌سابقه در مسیر تأمین مستقل نیازهای نظامی خود برداشت.
اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا اعلام کرد که این صندوق برای تأمین تجهیزات دفاعی شامل پدافند هوایی، توپخانه، پهپاد و جنگ‌افزار سایبری طراحی شده و در صورت حمایت بخش خصوصی، می‌تواند تا ۸۰۰ میلیارد یورو تجهیز منابع شود.
این تحول با مجوز جدید کمیسیون اروپا برای استثناکردن هزینه‌های دفاعی از قواعد کسری بودجه همراه شده؛ امکانی که پیش‌تر برای اعضا فراهم نبود و اکنون به‌عنوان چراغ سبز رسمی برای نظامی‌سازی تدریجی اروپا تعبیر می‌شود.
جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در موضعی صریح و کم‌سابقه، با اشاره به تهدیدهای ترامپ، آمریکا را متحدی غیرقابل‌اعتماد خواند و پیشنهاد تشکیل یک ائتلاف جایگزین به‌نام «گروه ۶» بدون واشنگتن را مطرح کرد.
او تصریح کرد: «ترامپ فقط نمی‌خواهد اوکراین را به روسیه واگذار کند؛ بلکه در پی تخریب بنیان‌های اجتماعی، اقتصادی و دموکراتیک اروپاست. این تهدید صرفاً نظامی نیست، بلکه تمدنی است.» بورل گفت که مدت‌ها پیش از انتخاب دوباره ترامپ، به این نتیجه رسیده بود که جو بایدن، احتمالاً آخرین رئیس‌جمهور طرفدار روابط فراآتلانتیک خواهد بود، چراکه برای بسیاری از آمریکایی‌ها، ناتو به یادگاری از گذشته تبدیل شده است.
از این رو، اگرچه رزمایش مشترک اخیر میان آمریکا و متحدان اروپایی در ظاهر تصویری از تداوم انسجام دفاعی ارائه می‌دهد، اما واقعیت راهبردی چیز دیگری است. تصمیمات کاخ سفید و لحن تهاجمی مقامات ارشد آمریکایی، از تغییری ساختاری در رابطه واشنگتن با ناتو خبر می‌دهد و اکنون این پرسش بیش از هر زمان مطرح شده که آیا مأموریت تاریخی ناتو در حال رسیدن به پایان راه است؟
310310