نیلوفر مولایی: در شرایطی که پیش بینی‌ها برای سرنوشت مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا سخت شده است، فعالیت برخی از مخالفان مذاکره و تندروها برای مقابله با رویکرد دیپلماسی دولت، دوباره از سرگرفته شده است. همچنین تحرکات اخیر صدا و سیما نیز از همراهی این رسانه با جناح مخالف دولت و مذاکرات روایت می‌کند.
علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم، در گفت و گویی با خبرگزاری خبرآنلاین، با اشاره به فعالیت‌های اخیر تندروها بیان کرد: «واقعیت این است که گردانندگان این جریان افراطی یا منافع ملی کشور را درک نمی‌کنند و یا می‌فهمند و در عین حال در بازی‌های سیاسی و جناحی منافع ملی را فدای منافع شخصی خودشان می‌کنند و یا جزء کاسبان تحریم هستند که از این رهگذر منافع سرشاری عایدشان می‌شود.»
عضو حزب اعتدال و توسعه، تاکید کرد: «جریان افراطی با شعارهای فریبنده سعی دارند در جامعه یارگیری کنند. چون اهداف انتخاباتی دارند و به دور بعدی مجلس نگاه می‌کنند و شعارهای تند می‌دهند.»
سفیر پیشین ایران در کویت با اشاره به اختلافات میان ایران و آمریکا گفت: «من شخصاً خوشبین به توافق با آمریکا نیستم، به دلیل گروه‌های فشاری که اطراف ترامپ را گرفته‌اند؛ به ویژه لابی صهیونیست‌ها و سناتورهای جمهوری‌خواه مانع هرگونه توافق هستند و می‌خواهند تحریم‌های بیشتری را بر ایران تحمیل کنند.»
مشروح گفت و گوی علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم و سفیر پیشین ایران در کویت را در خبرگزاری خبرآنلاین می‌خوانید؛
**********
* آقای جنتی! اخیراً تندروها و مخالفان برجام علیه دیپلماسی دولت فعال شده‌اند. از نظر شما علت این فعالیت چیست و هم‌زمانی فعال شدن تندروها با عملکرد ضدبرجامی صداوسیما را چگونه تحلیل می‌کنید؟
این جماعت از دیرباز اصولاً با هر نوع مذاکره‌ای با غرب مخالف بودند. در سال‌های ۸۳–۸۲ که در مورد مسائل هسته‌ای با سه کشور اروپایی مذاکره می‌شد، مخالفت می‌کردند که چرا وزرای خارجه سه کشور اروپائی به سعدآباد آمده‌اند. آن هم در مذاکراتی که مانع رفتن ایران به شورای امنیت شد. به دلیل آنکه بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای‌مان برای مدتی تعلیق شد و در نتیجه پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت نرفت و قطعنامه‌ای هم نگرفتیم. اینان از همان زمان با هرگونه مذاکره برای حل و فصل مسائل هسته‌ای مخالف بودند.
در دوره‌های بعدی هم عناصری که خودشان مسئول پرونده بودند، مثل آقای سعید جلیلی، وقتی برای مذاکره می‌رفت، مذاکره برای حل مشکل نبود؛ در جلسات مذاکره سخنرانی می‌کردند یا درباره مدیریت جهان حرف می‌زدند و دنبال حل مسئله نبودند. این جریان همچنان تا امروز ادامه دارد. در طول چند سال اخیر فرصت‌های زیادی بود که مسئله هسته‌ای حل و فصل و تحریم‌ها برداشته شود اما مخالفت‌ها اجازه نداد.
مخالفت تندروها با مذاکره تأثیر زیادی در طرف مقابل ندارد
در سال ۹۹ بعد از احیای مذاکرات برجام مسئله در آستانه امضای توافق بود که ناگهان قانونی را در مجلس تصویب کردند که مانع توافق شود و در نتیجه تلاش ها به ثمر نرسید آنهم در شرایطی که ایران بعد از خروج آمریکا با ۵ کشور مذاکره می‌کرد. روند کارشکنی برای عناصر تندرو و کاسبان تحریم همچنان ادامه دارد. واقعیت این است که گردانندگان این جریان افراطی یا منافع ملی کشور را درک نمی‌کنند و یا می‌فهمند و در عین حال در بازی‌های سیاسی و جناحی منافع ملی را فدای منافع شخصی خودشان می‌کنند و یا جزء کاسبان تحریم هستند که از این رهگذر منافع سرشاری عایدشان می‌شود.
به نظر من، مخالفت آنان با مذاکره تأثیر زیادی در طرف مقابل ندارد، چون طرف آمریکایی خودش سیاستی را دنبال می‌کند که ایران را تا آن‌جا که می‌تواند تسلیم دیدگاه‌های خود کند. آمریکایی‌ها به دنبال این هستند که ایران غنی‌سازی را تعطیل کند. چه تندروها مخالفت کنند چه نه. باید با مذاکره این مسئله را به نحوی حل و فصل کرد که منافع کشور تأمین شود، تحریم‌ها برداشته شود و بتوانیم در روابط‌مان با غرب تنش‌زدایی کنیم.
جریان افراطی با شعارهای فریبنده سعی دارند در جامعه یارگیری کنند
* گفته می شد تندروها با آغاز مذاکره ایران و آمریکا تذکری گرفتند و مدتی در سکوت بودند. آیا فعال شدن آنان به معنی بهره‌برداری‌شان از اختلافات میان ایران و آمریکا است؟
جریان افراطی با شعارهای فریبنده سعی دارند در جامعه یارگیری کنند. چون اهداف انتخاباتی دارند و به دور بعدی مجلس نگاه می‌کنند و شعارهای تند می‌دهند. ممکن است تذکر هم گرفته باشند و مدتی سکوت کنند، اما دوباره به صحنه می‌آیند و تقید و تعهدی نسبت به تذکراتی که حتی از سوی مقام معظم رهبری داده شود ندارند و به دنبال منافع خاص گروهی خودشان هستند.
* برخی‌ها معتقدند که حضور تندروها در مذاکرات باعث گرفتن امتیاز بیشتر از طرف مقابل می‌شود. آیا این دیدگاه درست است؟
این توجیهی است که از سوی عناصر تندرو مطرح می‌شود که ما مخالفت می‌کنیم تا هیات مذاکره کننده ایرانی بتواند امتیازات بیشتری بگیرد. در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد مگر آقای جلیلی مسئول مذاکرات نبود؟ با همه تندروی‌ها مگر توانست مسئله‌ای را حل کند؟ لذا بسیارساده انگارانه است که بگوییم اگر از سوی این‌ها مخالفت صورت گیرد طرف مقابل امتیاز بیشتری خواهد داد .
من شخصاً خوشبین به توافق با آمریکا نیستم
* اختلافات میان ایران و آمریکا چقدر جدی است و پیش‌بینی شما از سرنوشت مذاکرات غیرمستقیم چیست؟
صاحب‌نظران این حوزه در کشور که موضوع مذاکره ما با آمریکا را دنبال می‌کنند، دو گروه هستند. یک گروه معتقد است که ایران تلاش می‌کند با این مذاکرات تحریم‌ها را بردارد و شرایط بهتری را برای کشور تأمین کند. بنابراین، حاضر است که امتیازاتی را به طرف مقابل بدهد تا مذاکرات به نتیجه برسد چون گزینه دیگری ندارد. از سوی دیگر آمریکایی‌ها نیز می‌کوشند در مذاکره حداکثر امتیازات را بگیرند، چون فکر می‌کنند ایران در نتیجه حوادث یک سال گذشته و از دست دادن نیروهای مقاومت باید امتیاز بیشتری بگیرند. لذا بیشتر به دنبال توافق هستند و کمتر به سراغ گزینه‌هایی مثل تشدید تحریم‌ها یا حملات نظامی می‌روند. این گروه نسبت به مذاکرات خوشبین هستند.
گروه دیگر معتقدند که آمریکا، با توجه به لابی گسترده صهیونیست‌ها و جریان طرفدار اسرائیل در آن کشور به ویژه تیم نزدیک به ترامپ، از رئیس CIA گرفته تا دبیر شورای امنیت ملی و وزیر خارجه آمریکا و مجموعه‌ای از سناتورهای جمهوری‌خواه که اخیراً در نامه مفصلی به ترامپ خواستار تشدید تحریم‌ها شده‌اند، مایل نیستند که مذاکرات به نتیجه برسد. زیرا ایران یک خط قرمز مشخص کرده که غنی‌سازی را حداقل در حد ۳.۶۷ درصد نگه دارد که با NPT و پادمان های آژانس منطبق است. طرف مقابل هم می‌گوید شما باید غنی‌سازی را به صفر برسانید.
البته ممکن است فکر کنیم آمریکایی‌ها می خواهند به مرگ بگیرند تا به تب راضی شویم، اما اگر بر دیدگاه خود پافشاری کنند، معلوم است که مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد. البته من شخصاً خوشبین به توافق با آمریکا نیستم، به دلیل گروه‌های فشاری که اطراف ترامپ را گرفته‌اند؛ به ویژه لابی صهیونیست‌ها و سناتورهای جمهوری‌خواه مانع هرگونه توافق هستند و می‌خواهند تحریم‌های بیشتری را بر ایران تحمیل کنند.
در طول این مذاکرات تناقض‌های زیادی در گفتارها و نوشتارهای ترامپ دیده‌ایم. یک روز از ملت ایران تعریف می‌کند و می‌گوید علاقه‌مند است با ایران تفاهم کند و روز دیگر می‌گوید ایران باید غنی‌سازی را به‌کلی متوقف کند وگرنه با بمباران و شرایط سخت مواجه خواهد شد. با این شرایط نمی‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد که چه اتفاقی خواهد افتاد و پیش‌بینی کردن در حال حاضر برای هر دو گروه مشکل است، چون مذاکرات بسیار دشوار و سختی است. امیدواریم به نحوی به نفع ایران به نتیجه برسد و کشور بتواند از تحریم‌های فاجعه‌باری که بر ما تحمیل شده است نجات یابد.
۲۷۲۱۵