سید صادق روحانی: وی که متولد 1338 و دارای مدرک دکترای الهیات است رییس فراکسیون حمایت از نخبگان و مخترعان، رییس فراکسیون قرآن و عترت و نیز عضو فراکسیون زنان مجلس است.
افتخاری در آستانه دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی مهمان کافه خبر بود و به سوالاتی درباره این انتخابات پاسخ داد. وی در این گفت و گو تاکید کرد که مجلس آینده باید مستقل باشد و نباید جایگاه وکیل الدوله‌ها باشد. مشروح این گفت وگو در ادامه می‌آید:
کارنامه مجلس هشتم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
البته باید مردم به ما نمره بدهند اما متاسفانه بعضی مردم خیلی در جریان واقعیات نیستند. هرچند که همه مباحثات مجلس به طور زنده پخش می‌شود ولی غالبا مردم ما اطلاعاتشان را از منابع مختلف می‌گیرند که گاهی آن منابع هم به طور دقیق اطلاعات را منتقل نمی کنند.
مجلس هشتم قوانین مختلفی در عرصه‌های مختلفی داشته است. این قوانین هم زمان می‌خواهد و هم اجرای دقیق. هم در راستای تحقق شعار امسال که شعاری محوری و زیربنایی است و هم در راستا استقلال مملکت و خودکفایی و الهام بخشی ما، هم استقلال امنیتی و سیاسی ما موثر است. با توجه به بازار تشنه‌ای که در دنیا برای کالاهای ما وجود دارد ما بسیار می توانیم تاثیر گذار باشیم. در این موارد ما قوانین خوبی را در مجلس تصویب کردیم. یکی از آنها قانون حمایت از تاسیس شرکت‌های دانش بنیان بود. این قانون بسیار کمک می‌کند در این که دغدغه مهم و به حق مقام معظم رهبری درباره اینکه دانش و اندیشه خلاق در خدمت بازار و مصرف کننده باشد جامه عمل بپوشاند. این طرح هم موجب اشتغالزایی است و هم باعث حمایت از سرمایه نیروی انسانی می‌شود. اگر ما از نیروهای متخصص کشورمان حمایت نکنیم این باعث دلسری آنها خواهد شد و ممکن است به کشور‌های دیگر پناه ببرند. کشور‌های دیگر الآن تشنه هستند. کشور‌های اروپایی و آمریکایی طالب اندیشه خلاق جوانان ما هستند. من این موضوع را به عنوان رییس فراکسیون حمایت از نخبگان و مخترعان عرض می‌کنم. بنابراین باید به این امر توجه شود. البته دولت باید به روند اجرایی شدن این قانون سرعت بخشد.
این درحالی است که ما انتظار داشتیم دولت اقدامات ضربتی و جهادی در این زمینه انجام بدهد. سال نود گذشت و 1000 میلیارد تومان بودجه ای که برای این سال گذاشته بودیم بلاتکلیف ماند. مخترعین ما هم بلاتکلیف ماندند.
یکی از مسایل دیگری که مجلس هشتم بویژه فراکسیون حمایت از مخترعان و نخبگان به آن ورود پیدا کرد، مساله استاندارد بود. این طرحی که برای استاندارد آماده شده، طرح واقعا ارزشمندی است. امیدواریم با همکاری دولت و مجلس این طرح عملی بشود.
در بخش پژوهش هم که باز از دغدغه‌های مقام معظم رهبری است مجلس اقدامات خوبی داشته و بودجه‌های خوبی را برای آن تصویب کرده است تا بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی و غیر اقتصادی پژوهش محور بشود. از سوی مصوبات مجلس باعث خواهد شد که پایان نامه‌ها به سمت کاربردی شدن سوق پیدا کند.
در بحث قرآن، مجلس مصوبات و بودجه های قابل توجهی داشته است که از جمله نتایج آن، زمینه سازی تربیت ده میلیون حافظ قرآن است.
مجلس آینده باید چگونه باشد و نمایندگانش باید چه فاکتورهایی داشته باشند؟
مجلس آینده باید مجلس مستقلی باشد. مجلسی که متشکل افراد متخصص، صاحب نظر و متعهد باشد. همچنین مجلس آینده نیازمند افرادی است که مستقل باشند و به اصطلاح وکیل الدوله نباشند. همچنین باید در انتخابات از دولت و قوه مجریه مستقل باشند. افتخار ما در دنیا این است که سه قوه کاملا مستقل داریم و قوای ما کاملا استقلال دارند. ما به کشور‌های دیگر هم می گوییم که در کشور ما هر سه قوه کاملا از هم مستقل هستند. اگر قرار باشد که نمایندگان در ظاهر مستقل از دولت باشند، اما در عمل کاملا تابع دولت باشند در حقیقت در حق خود دولت هم خیانت شده است. ما در حدیث هم داریم که "انصر اخاک ظالما او مظلوما" ( برادرت را یاری کن چه ظالم باشد و چه مظلوم). بعد پرسیده می‌شود که اگر ظالم باشد چگونه حمایت کنیم؟ که پاسخ داده می‌شود با منع او از ظلم. ما نمی‌خواهیم بگوییم که دولت ظلم می‌کند. دولت می‌خواهد خدمت کند. ممکن است نگاه دولت در برخی مسایل اگرچه نگاه کارشناسی است، اما از دیدگاه ما خلاف مصلحت مردم است. اینجا مجلس مستقل به گونه‌ای قانون را تصویب می‌کند که تشخیص می‌دهد به مصلحت مردم است و خیر مردم در این است. مجلس فرمایشات رهبری و قوانین بالادستی را در نظر می‌گیرد و آن را تصویب می‌کند که گاه ممکن است با رویه دولت تفاوت داشته باشد. نمونه این موضوع قانون هدفمندی یارانه‌ها بود. وقتی مجلس جلوی اجرای سریع آن را می‌گیرد و جلوی فاز دوم آن را گرفت، این سودی برای مجلس نداشت. این مساله در نزدیکی انتخابات حتی ممکن است اثر منفی هم داشته باشد. منتها ما سوگند یاد کرده‌ایم که بر اساس منافع مردم و مصالح آنها تصمیم بگیریم. نماینده‌ای که وارد مجلس می شود اگر وابسته به دولت باشد، قطعا تصمیمی که می‌گیرد بجای آنکه به نیاز و مصلحت مردم نگاه کند، نظر دولت را اجرا خواهد کرد.
بحث مهم دیگری که هست این است که اگر قرار است فراکسیون اصولگرایانی تشکیل بشود این فراکسیون محکم بایستد. که نمایندگان اصولگرا بتوانند خواسته‌های خود را در آنجا بیان کنند.
ما در دور اول شاهد وزن کشی‌هایی در جبهه متحد اصولگرایان بودیم. این موضوع در دور دوم هم اتفاق افتاد؟
در دور دوم نامزد‌ها تقریبا مشخص بودند. در دور اول به نحوی (حالا اگر اسمش را سهم‌خواهی یا هرچیز دیگری بگذاریم) آن سه شاخه اصلی اصولگرایان می خواستند که نامزد مورد نظر خود را در لیست بگذارند. همچنین تشکل‌های قدر و قوی و ریشه دار اصولگرایان که در آن سازوکار 8+7 حضور نداشتند، نامزد‌هایی داشتند. از آنجایی که جبهه متحد می‌خواست وحدت را ایجاد کند، این بود که نامزد‌های آنها را در لیست خود گنجاند. برای همین هم ما یک مقدار تنوع نامزد‌ها را در لیست جبهه متحد می‌بینیم. اما در مرحله دوم این موضوع تفاوت دارد. یعنی 23 نفر از جبهه متحد به مرحله دوم راه پیدا کردند و الآن می توانست تنها یک لیست 23 نفره بدهند. اما جبهه متحد حسن نیت خود را نشان داد و گفت که ما از اول چتری را بالا گرفتیم و گفتیم که هرکسی که می‌خواهد زیر این چتر بیاید و حتی دو صندلی هم برای حامیان دولت در نظر گرفتیم . امروز نیز برای اینکه بگوید ما همچنان در پی وحدت هستیم، باز هم با وجود آنکه می توانست لیست کمتری بدهد باز هم افراد کسری خود را از جبهه پایداری گزینش کرد. قطعا فردی که نامش در دو لیست قرار می‌گیرد شانس رای آوری اش بسیار بالاست. اما جبهه متحد از این گذشت .
چرا با حضور اسامی افرادی نظیر آقای مطهری در لیست جبهه متحد مخالفت شد؟
گفت‌وگوهایی که داشتند یا به ایشان نسبت دادند باعث شد تا بسیاری از اصولگرایان نسبت به موضع گیری‌ها و گفت‌وگو‌های ایشان نقد داشته باشند.
هرچند که برخی از این موضع گیری‌هایشان به حق بوده است و برخی دیگر جای نقد و تامل داشته است. لیست جبهه متحد هم نمی‌خواست که به هر حال هزینه مصاحبه ها و دیدگاه‌های ایشان را بدهد. برای همین بود که ایشان را در لیست قرار ندادند. اما به هرحال آقای مطهری از اصولگرایان هستند.
پیش بینی می‌کنید کدام لیست در تهران رای بیاورد؟
فکرمی کنم تعدادی از هر دو لیست رای بیاورند اما تمایل به سمت جبهه متحد بیشتر است.
ترکیب فراکسیون‌های سیاسی مجلس آینده چگونه خواهد بود؟
یک فراکسیون اصولگرای قوی خواهیم داشت اما در کنار آن فراکسیون های مختلف دیگری از شعبه‌های مختلف اصولگرایی و دیگر گرایشات سیاسی خواهند بود.
فراکسیون زنان مجلس تا چه حد تاثیر گذاربوده و چه کارهایی در حوزه بانوان انجام داده است؟
ما درمورد زنان یک سری مصوبات داشتیم و نیز یک سری نظارت‌های ویژه داشتیم که برخی از آنان در حقیقت به نوعی تقویت ارتباطات بود. ما از اول انقلاب تا کنون نماینده زن در کمیسیون مقام زن در نیویورک نداشتیم و همیشه جای ما خالی بود.
یعنی از تمامی دنیا نمایندگان زن پارلمانها جمع می شدند، اما ما نماینده‌ای نداشتیم. ما در طول این دو، سه سال از طرف فراکسیون زنان تلاش کردیم تا در آنجا حضور داشته باشیم. این اقدام بسیار خوبی بود و بازخورد چشمگیری داشت که در حقیقت به نوعی انعکاس نظرات اسلام و جمهوری اسلامی در دنیا بود.
دعوت از هیات‌های نمایندگی و نیز اعزام هیات‌های نمایندگی باعث شد تا یک نوع اعتمادسازی نسبت به احکام اسلامی در دنیا داشته باشیم و نیز غنای فرهنگ اسلامی را به جهان نشان دهیم.
همچنین قوانین حمایتی خوبی در حوزه زنان داشتیم. یکی ماده 230 برنامه‌ی پنجم توسعه بود که ماده بسیار جامع و کاملی است. ما از طرف دیگر تعاملات خوبی با دولت و مرکز امور زنان ریاست جمهوری داشتیم و توانستیم در جهت اجرایی شدن آن گام برداریم.
از سویی دیگر در بودجه‌های سالیانه نیزموفق شدیم بودجه های مناسبی را در حوزه های مربوط به زنان به تصویب برسانیم. لایحه حمایت از خانواده که در حقیقت بخش قابل توجهی از آن حمایت از زنان است که پس از چند سال در مجلس هشتم به تصویب رسید. در مجموع اگر بخواهم بگویم هفت مجلس گذشته هرکدام بیست و دو یا سه مورد مصوبه در حیطه‌ی بانوان داشتند اما در مجلس هشتم تا پایان سال سوم ما حدود 40 مورد بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مصوبه داشته‌ایم. این نشان دهنده آن است که نمایندگان زن مجلس هشتم اگرچه تعدادشان کم بود اما تلاششان بر این بوده که از حقوق زنان دفاع شود.
آیا در مجلس آینده فراکسیون زنان به خاطر تعداد کم زنان نماینده ضعیف تر خواهد بود؟
تعدادی از خانم‌ها تازه آمده اند و هنوز هم معلوم نیست در مرحله دوم چه کسانی خواهند آمد. بنابراین مجلس آینده کار فراکسیون زنان سخت تر است. درحال حاضر تنها سه نماینده زن در مرحله اول به مجلس راه پیدا کرده اند که تنها یک نفرشان سابقه نمایندگی دارد. قطعا این تاثیر گذار است. البته ما چه در مجلس حضور داشته باشیم و چه نداشته باشیم، قطعاً به آنها کمک خواهیم کرد. علیرغم همه اینها اگر همه خانم‌هایی که به مرحله دوم راه یافته اند وارد مجلس بشوند نهایتا تعدادشان بیشتر از 13 نفر نخواهد بود. این تعداد کم خانم‌ها در اثرگذاری فراکسیون زنان تاثیرگذار خواهد بود.
اولویت های مجلس آینده را در چه چیزهایی می‌دانید؟
اولین اولویت، اشتغال و اصلاح مسایل اقتصادی مملکت است. مردم ما تحت فشار هستند. مجلس، قانون هدفمندی یارانه‌ها را تصویب کرد و الان باید به دقت روی آن نظارت کند. باید یک گروه خاصی در مجلس نهم فقط برای نظارت بر این موضوع باشند.
مساله ازدواج جوانان باید اولویت دیگر مجلس آینده باید باشد. توجه به طرح مسکن مهر و رفع مشکلات آن که از اقدامات قابل تحسین دولت است و بسیار حائز اهمیت است. اولویت دیگر بحث زنان وحضورشان در اجتماع است که این هم از سفارشات مقام معظم رهبری در سومین نشست راهبردی باموضوع زنان و خانواده بوده است. ما در این موضوع باید ببینیم که خلاها کجاست و چه پیشنهاداتی وجود دارد و از نگاه کارشناسان استفاده کنیم.
اولویت دیگر مجلس مسایل فرهنگی است. بنظر می آید در کشور ما درحوزه فرهنگ بسیار ضعیف عمل شده است. به عنوان مثال سینمای ما، سینمایی نیست که با شاخص‌های جمهوری اسلامی همخوانی داشته باشد. ما هنرمندان و کارگردانان بسیار متعهدی داریم که در حق آنان جفا می‌شود. باید یک بازنگری جدی صورت بگیرد. مجلس باید یک کارگروه قوی فرهنگی داشته باشد. حمایت از فعالیت های فرهنگی باید با دقت بیشتری صورت بگیرد. ما شاهد یک لیبرالیسم فرهنگی دربخش‌هایی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستیم که باید اصلاح بشود. ما بازخورد آن را در خطبه های نمازجمعه‌ها می‌بینیم که در حقیقت شکایت مردم است. ما نیز نسبت به فیلم‌هایی که روی پرده سینما می‌رود اعتراض جدی داریم، بنده در این مورد از وزیر سوال داشتم. وضعیت حجاب و عفاف چیزی نیست که تنها متدینین نسبت به آن اعتراض داشته باشند، بلکه غیر متدینین هم که می‌خواهند در یک فضای سالم فعالیت داشته باشند به وضع موجود اعتراض دارند.
دربحث حجاب و عفاف، شورایی که مسئول پیگیری آن بود چه اقداماتی انجام داد؟
دستگاه‌های اجرایی مذکور در مصوبه عفاف و حجاب شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدامات اندکی داشته اند. یک سری زمینه سازی‌ها انجام شده است. ولی مشکلی که ما داریم و در بحث سوال از رئیس جمهور هم مطرح شده، این است که هر زمانی هرکدام از دستگاه‌ها می‌خواهند وظیفه خود را انجام دهند، رئیس جمهور و یا نزدیکانشان مصاحبه‌ای می‌کنند و این اقدامات زیر سوال می‌رود.
گاهی ما در مجلس هشتم شاهد برخی اقدامات بودیم که در نهایت به نفع مجلس هم نبود. نمونه آخر آن بحث استیضاح آقای شیخ الاسلامی بود که بحث حکمیت مطرح شد. چه ساز وکار و یا اقداماتی باید انجام داد تا بعد نظارتی مجلس نهم تقویت بشود و جلوی این سیاسی کاری ها گرفته شود؟
بخشی از اینها باز می‌گردد به آیین نامه که باید اصلاح گردد. ضعف آیین نامه در بحث سوال از رئیس جمهور مشخص شد. مجلس هم آن را اصلاح کرد و البته باید اصلاحات دیگری صورت بگیرد. مجلس در عین حالی که نباید چرخ خدمت رسانی دولت را قفل کند، اما باید استقلال خود را برای منافع مردم حفظ کند. متاسفانه ما می‌دیدیم که گاهی اوقات مسائلی پیش می‌آید. باید این آیین نامه به گونه‌ای اصلاح بشود که وزرا و یا رئیس جمهور سوالات نمایندگان را جدی بگیرند و پاسخ های قانع کننده بدهند. یکی از عواملی که به اقتدار مجلس باز می‌گردد به این است که مردم به چه کسی رای بدهند. ما در بحث سوال از رئیس جمهور این را دیدیم. ما امضا کننده سوال نبودیم اما مواردی که مطرح شد موارد به حقی بود. اما رئیس جمهور پاسخ قانع کننده ای ندادند. بعضی از دوستان هم به جواب نداده رئیس جمهور احسنت گفتند! معلوم نشد که به چه چیزی احسنت گفتند، به عدم پاسخگویی احسنت گفتند و یا به بی توجهی به مجلس؟
29219