علیرضا نجمی: در روزهای اخیر فضای سیاسی کشور بار دیگر شاهد تنش و جدل‌های تازه‌ای بوده است؛ این بار میان سعید جلیلی و حسن روحانی. ماجرا از آن‌جا آغاز شد که دو طرف در واکنش به سخنان و نقدهای یکدیگر، موضوع مناظره‌ای رو مطرح کردند تا به‌طور مستقیم درباره برجام و پیامدهایش سخن بگویند. روحانی همچنان بر این باور است که برجام تنها راه‌حل ممکن برای عبور از بحران‌های بین‌المللی و اقتصادی آن دوران بود، در حالی‌که جلیلی آن را توافقی پرخسارت و اشتباه راهبردی معرفی می‌کند. همین اختلاف دیدگاه‌ها سبب شده تا دعوای تازه‌ای میان این دو چهره شکل بگیرد و رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی هم آن را پررنگ کنند.
اما پرسش مهم این است که آیا اساساً چنین مناظره‌ها و جدل‌های جناحی برای مردم اهمیت دارد یا خیر؟ واقعیت این است که جامعه امروز بیش از هر چیز با دغدغه‌های روزمره معیشتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. قیمت دلار، نوسانات بازار طلا و افزایش هزینه‌های زندگی، اولویت نخست شهروندان است و بسیاری دیگر شاید حتی علاقه‌ای به دنبال‌کردن این دعواهای سیاسی نداشته باشند. برای بخش بزرگی از جامعه، اینکه روحانی یا جلیلی در مناظره‌ای درباره برجام چه بگویند، به‌طور مستقیم تأثیری بر سفره و معیشت‌شان نخواهد داشت.
ما در شرایط جنگی قرار داریم
خبرآنلاین این موضوع را با سیدحسین نقوی حسینی نماینده سابق مجلس در میان گذاشته است. وی درباره شرایط فعلی جامعه گفت: «ما در شرایط جنگی قرار داریم و در حال حاضر با فعال شدن «مکانیزم ماشه»، در واقع ادامه جنگ نظامی توسط دشمنان ما پیگیری می‌شود؛ یعنی جنگ اقتصادی ادامه همان جنگ ۱۲ روزهای است که بر ما تحمیل شد. بنابراین کشور اکنون حقیقتاً در شرایط جنگی است. تحلیل دشمنان ما آمریکایی‌ها، رژیم صهیونیستی و متحدین اروپایی‌شان این بود که اگر ضربه‌ای به جمهوری اسلامی ایران وارد کنند، در داخل کشور اختلافات ایجاد می‌شود، مردم طغیان می‌کنند، بعضی قومیت‌ها و برخی گروه‌های مذهبی به صحنه می‌آیند و شرایط تغییر می‌کند. اما این تحلیل آنان غلط از آب درآمد و تیرشان به سنگ خورد. نه تنها گسل‌های قومیتی و مذهبی موجب اختلاف نشد، بلکه انسجام ملی پدید آمد. به همین جهت، تصور آنان این شد که اگر فشار اقتصادی به جمهوری اسلامی بیاورند، مردم دیگر از کوره در می‌روند و نمی‌توانند شرایط دشوار را تحمل کنند.»
طبیعی بود که در برنامه دشمنان فعال کردن مکانیسم ماشه باشد
این نماینده اسبق مجلس درباره مطرح کردن چنین موضوعاتی مانند مناظره دو جناح در شرایط فعلی گفت: «طبیعی بود که فعال کردن مکانیزم ماشه در برنامه‌شان باشد. من همان زمان‌ها هم در مصاحبه‌ای عرض کردم که «این‌ها حتماً به سمت فعال‌سازی خواهند رفت، چون چنین برنامه‌ای دارند.» بنابراین ما اکنون در شرایط واقعاً سختی قرار داریم. امروز مردم با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند؛ تجارت خارجی، صادرات و واردات ما با محدودیت مواجه شده و حوزه مالی و پولی گرفتار آمده است. در این شرایط، ما باید با وحدت و انسجام ملی و به تعبیر مقام معظم رهبری با همان اتحاد مقدسی که در دوران جنگ تحمیلی ۱۲ روزه پدید آمد همه پشت سر دولت بایستیم و به دولت کمک کنیم تا بتواند کشور را از این بحران عبور دهد.»
اکنون جای مناظره بین دو جناح نیست که ببینینم مکانیزم ماشه کارِ جلیلی بود یا روحانی
وی افزود: «در این وضعیت اسف‌بار که مردم هر روز با موج تورم و گرانی سکه و دلار روبه‌رو هستند، عده‌ای گروکشی سیاسی می‌کنند و دعواهای جناحی به راه انداخته‌اند؛ یکی می‌گوید «تو مقصر بودی»، دیگری می‌گوید «نه، تو باعث تحریم‌ها شدی.» در حالی‌که همه در این شرایط سهیم بوده‌ایم؛ دولت‌های نهم، دهم، یازدهم، دوازدهم و سیزدهم، و مجالس هفتم تا دوازدهم، همه در شکل‌گیری وضعیت کنونی سهم داشته‌اند. پس دیگر جای این دعوا نیست که بنشینیم مناظره کنیم ببینیم تحریم‌ها در زمان جلیلی شکل گرفت یا در زمان روحانی، یا مکانیزم ماشه کارِ جلیلی بود یا روحانی. این‌ها چه جایگاهی در ذهن مردم دارد؟ مردم خسته‌اند.»
نقوی حسینی افزود: بهترین اقدام در حال حاضر این است که همه مسئولان، همه دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های حاکمیتی دست به دست هم بدهند، شرایط را مدیریت کنند، وضعیت مردم را بهتر سازند و نگذارند دشمن به اهدافش برسد. اما در این شرایط عده‌ای در مجلس تریبون گرفته‌اند و مدام می‌گویند: «چه کسی باید محاکمه شود؟» یا «فلانی باعث شد.» واقعاً اکنون چه جایگاهی برای این بحث‌ها وجود دارد؟ من به شدت با این مناظره‌ها و حتی طرح چنین مناظره‌هایی مخالفم.
اگر شرایط عادی بود این جدال بین دو جناح مطالبه جامعه بود
وی درباره مناظره بین سعید جلیلی و حسن روحانی گفت: شاید زمانی اگر شرایط ما عادی بود و جامعه مطالبه داشت، می‌شد نشست و بررسی کرد که چه کسی درست می‌گوید. اما امروز مردم اصلاً چنین بحث‌هایی را باور ندارند. جمهوری اسلامی نظامی مردم‌محور است و باید مردم را در صحنه و پشت سر خود حفظ کند. امروز مردم کوچه و خیابان دنبال این نیستند که آیا روحانی باعث این وضعیت شد یا جلیلی؛ امروز دغدغه مردم این است که دلار شده ۱۱۱ هزار تومان، سکه شده ۱۱۲ میلیون تومان. این‌ها را چه کسی باید حل کند؟ بنابراین به نظر من، این مباحث فقط انحراف افکار عمومی است و باعث خدشه‌دار شدن ذهن مردم می‌شود.
وی ادامه داد: دولت یازدهم و دوازدهم تشخیص داد که اگر آن مسیر را طی کند، می‌تواند تحریم‌ها را از سر ملت ایران بردارد و شرایط کشور را بهبود دهد، و همان مسیر را رفت. اتفاقاتی رخ داد؛ شاید می‌شد بهتر توافق کرد، شاید هم دیگران اگر می‌رفتند بهتر نمی‌توانستند. بنابراین اکنون نبش قبر کردن گذشته هیچ آورده‌ای برای جمهوری اسلامی و ملت ندارد و هیچ امتیاز یا دستاوردی برای نظام نخواهد داشت. این دعواها تنها مردم را عصبانی‌تر و ناراحت‌تر می‌کند و روحیه ملت را خدشه‌دار می‌سازد.
دوره برجام، هم معتقد بودم که ما می‌توانستیم بهتر عمل کنیم
نقوی حسینی گفت: من آن زمان، در دوره برجام، هم معتقد بودم که ما می‌توانستیم بهتر عمل کنیم. اینکه جایگزینی برای برجام بود یا نه، من نه بررسی کردم و نه ارزیابی، چون در مجلس بودم و ما به دولت ورودی نداشتیم. دولت خودش تصمیم گرفت چنین توافقی انجام دهد. اما معتقدم ما می‌توانستیم توافق بهتری داشته باشیم؛ مثلاً مکانیزم ماشه را به شکلی اجازه ندهیم وارد توافق شود. البته ما جای مذاکره‌کنندگان نبودیم تا ببینیم شرایط چه بوده. به یاد دارم آقای دکتر لاریجانی گاهی می‌گفت: «باید به هر نحوی از این شرایط عبور کنیم؛ اگر متوقف شویم، به نتیجه نمی‌رسیم.» بنابراین شاید می‌شد بهتر عمل کرد، اما حالا دیگر بحث روی این موضوعات چه حاصلی دارد؟ اگر حتی دو نفر محاکمه شوند، آیا مشکلی از وضعیت فعلی کشور حل می‌شود؟
شرایط فعلی محصول همه دولت ها و مجالس بوده است؛اولویت مردم این دعواها نیست
وی درباره نگرانی فعلی مردم گفت: به نظر من، اصلاً شرایط چنین بحث‌هایی نیست. مردم نگرانی‌های دیگری دارند. درست است که ما ــ ۲۰ تا ۳۰ درصدی که خود را بچه انقلاب و بچه نظام می‌دانیم ــ فشار اقتصادی و سیاسی را تحمل می‌کنیم، اما ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم گرفتاری‌های دیگری دارند. ما چون با مردم کف خیابان در تماسیم، می‌بینیم که اصلاً چنین موضوعاتی را مطرح نمی‌کنند. آنها نمی‌پرسند که «چه کسی مکانیزم ماشه را پذیرفت» یا «چه کسی برجام را توافق کرد»؛ بلکه می‌گویند: «این شرایط محصول همه دولت‌ها و مجالس بوده، حالا باید سامان داده شود.»
نقوی حسنی درپایان تصریح کرد: بنابراین، اولویت مردم این دعواها نیست. جناح‌های سیاسی مثل ۴۰ سال گذشته در حال گروکشی‌اند، یکی می‌خواهد دیگری را محکوم کند. در حالی که دغدغه اصلی مردم، حل مشکلات اقتصادی و معیشتی است، نه دعواهای سیاسی و جناحی.
۳۱۲۲۱