امیرعباس آذرم‌وند: دبیر سابق کانون صرافان ارز با حضور در کافه خبر خبرآنلاین گفت: بازار ارز تابع متغیرهای بسیار زیاد و پیچیده‌ای است. متأسفانه اقتصاد ما به دلیل تحریم‌هایی که در سالهای گذشته داشته‌ایم و همچنین مشکلاتی که در هفته‌های اخیر برای کشور پیش آمده، شاهد افزایش تنش در بازار ارز بوده است. پس از آن متأسفانه ما جنگ تحمیلی را داشتیم که دوازده روز، یعنی نزدیک به دو هفته ادامه یافت و اثر منفی شدیدی روی بازار ارز گذاشت. پس از آن نیز ترکش‌های همان درگیری تا امروز ادامه یافته است. بعد از آن هم اتفاقات دیگری رخ داد.
امران سلطانی زاده، درباره اثر تنش‌های سیاسی- نظامی بر بازار گفت: زمانی که مردم برای خرید ارز به بازار هجوم می‌آورند، هر مقدار ارزی هم که از هر منبع تزریق شود، پاسخگو نخواهد بود. این تنش‌ها باعث افزایش تقاضای خرید ارز در بین هموطنان می‌شود. مردم به سمت این می‌روند که ریال خود را تبدیل به ارز یا طلا و سکه کنند تا به نوعی جلوی کاهش ارزش پولشان را بگیرند و این واکنش طبیعی است.
وی با انتقاد از سیاستگذار پولی و اقدامات آنها در چند نرخی کردن ارز تصریح کرد: سال‌هاست یک اقدام تکراری انجام می‌دهیم: تعیین نرخ ارز ترجیحی در کنار نرخ ارز آزاد. اما در واقع، سیگنال اصلی بازار همان نرخ آزاد است. اصولاً دولت‌ها با کسری بودجه مواجه می‌شوند و ترجیح می‌دهند منابع ارزی خود را گران‌تر بفروشند. بهانه یا توجیهی هم که برای این کار می‌آورند، نه درآمدزایی از فروش ارز گران‌تر، بلکه همان اصطلاح «شکاف دو نرخ» است.
سلطانی زاده در مورد اینکه آیا اکنون زمان مناسبی برای تک نرخی کردن ارز هست، هشدار داد: با توجه به اختلاف نزدیک به ۵۰ تا ۶۰ درصد بین نرخ ارز ترجیحی و نرخ ارز آزاد، انجام این کار (تک نرخی کردن ارز) بسیار پرریسک خواهد بود و آثار منفی زیادی در تأمین مایحتاج مردم خواهد داشت. فکر می‌کنم در روز گذشته هم چنین پیشنهادی مطرح شد که مورد مخالفت قرار گرفت. بنابراین باید زمان مناسب‌تری برای انجام این کار انتخاب شود؛ زمانی که اختلاف نرخ نزدیک شود و بتوان این ریسک را با کمترین تبعات انجام داد.
چرا مردم به سمت خرید ارز می‌روند؟
دبیر سابق کانون صرافان ارز پاسخ داد: خرید ارز و تبدیل ریال به ارز واکنشی طبیعی است که بسیاری از هموطنان انجام می‌دهند. ما باید در این مواقع آمادگی و پیش‌بینی لازم را داشته باشیم. این آمادگی مستلزم داشتن منابع ارزی کافی است تا بتوانیم با تزریق این منابع، حتی به مقدار زیاد، قیمت بازار را کنترل کنیم.
او با اشاره به اقدامات موثر گذشته توضیح داد: به نظر من، حتی در شرایط سخت فعلی، اگر بخشی از نرخ ارز اصلاح شود و اجازه دهیم صادرکنندگان از طریق صرافی‌ها ارز خود را با قیمت حاشیه بازار وارد شبکه کنند، می‌توان همان تجربه موفق گذشته را تکرار کرد. ارز در کف جامعه و در شبکه سراسری صرافی‌ها عرضه شود، با قیمت نزدیک به بازار، تا مجدداً صف طولانی ایجاد نشود.
وی افزود: ما سیاست‌های موفقی داشتیم که تکرار دوباره آن می‌تواند مؤثر باشد، و تجربه نشان داده که اقدامات درست و هماهنگ با شبکه صرافی و نظارت بانک مرکزی قابلیت تکرار و کنترل بازار را دارد. اجرا نکردن سیاست‌ها که در گذشته نتایج مثبتی داشته‌اند باعث شده است نتوانیم از تجربیات موفق قبلی استفاده کنیم. یعنی ممکن است به دلیل شلوغی وضعیت ذهنی و تنش‌های مختلف، راهکارهای ساده‌ای که قبلاً نتایج خوبی داشته‌اند، از ذهن ما خارج شود.
سلطانی زاده در باره نرخ ارز در ادامه سال جاری هشدار داد: اگر تصمیمات اقتصادی صحیح گرفته نشود و فرمول مشخصی بر پایه شرایط اقتصادی خودمان نچینیم، مطمئناً قیمت ارز افزایش خواهد یافت. صادرات ما محدود است و نیاز جامعه و نیازهای ارزی مشخص هستند. برخی کالاها ممکن است تخصیص ارز نگیرند، صنایع خاص در اولویت قرار گرفته‌اند و برخی کشورها نیز موادی را وارد می‌کنند که در صنایع ما تبدیل به کالاهای دیگر می‌شود یا برای صادرات استفاده می‌شود. این چرخه به دلیل محدودیت منابع ارزی مختل شده است.
وی بازگرداندن امنیت روانی در جامعه را دیگر اقدام موثری دانست که سیاستگذار از طریق مدیریت انتظارات تورمی، زمینه کنترل نرخ ارز را هم فراهم کند.
سالانه چه مقدار ارز از کشور فرار می‌کند؟
سلطانی زاده گفت: یکی از موارد مهمی که باید رصد شود، میزان خروج سرمایه از کشور است. آمار دقیقی در دست نیست، زیرا بسیاری از معاملات در بازار غیررسمی انجام می‌شود. در دهه ۹۰، مثلاً در سال ۹۵، اگر شخصی قصد خرید ۲۰۰ هزار دلار داشت، با توجه به اینکه قیمت ارز تقریباً با قیمت بازار آزاد در حاشیه بود، می‌توانست به صرافی بانکی یا خصوصی مراجعه کند و با ارائه مدارک، ارز آزاد مورد نیاز خود را خریداری نماید.
او ادامه داد: در حال حاضر هیچ برآورد دقیقی از سهم معاملات بازار غیررسمی برای قاچاق سرمایه یا پس‌انداز وجود ندارد و تنها می‌توانیم بر اساس فاکتورهای غیررسمی و حدس و گمان، تصویری از آن داشته باشیم. یکی از نمونه‌ها، خرید ملک توسط ایرانیان در خارج از کشور است. اگر بررسی کنیم، در امارات متحده عربی بسیاری از هموطنان ما املاک زیادی خریداری کرده‌اند، معمولاً برای گرفتن اقامت یا مهاجرت. در کشورهایی مانند عمان و ترکیه نیز این روند وجود دارد، اما حجم آن در امارات بسیار بیشتر است. با فرض خرید ملک به میانگین ۱ تا ۲ میلیون درهم و تعداد چند هزار نفر، این امر چندین میلیارد دلار سرمایه را شامل می‌شود.برآوردها نشان می‌دهد حتی ممکن است این رقم بیشتر باشد، مثلاً ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار. یعنی ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار در سالهای پس از کرونا از ایران سرمایه خارج شد و در امارات خانه خریداری شد.
بازار طلا به کدام سمت خواهد رفت؟
سلطانی زاده تاکید کرد: با توجه به این که به نظر می‌رسد نرخ دلار در سطح فعلی تا حدودی تثبیت شده است و سیاست‌های جدید دولت تغییرات شدید ایجاد نخواهد کرد، می‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت طلا همچنان بالا خواهد رفت. تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که نرخ جهانی طلا نیز روند صعودی دارد و رکوردشکنی‌های جدید در بازار جهانی محتمل است. در داخل کشور، قیمت سکه و طلا نیز بر اساس این روند بالا می‌رود.
وی افزود: برای بازار ارز می‌توان پیش‌بینی کرد که نیمه دوم سال، نوسانات شدید و جهش قیمت‌ها محتمل است. فاکتورهای زیادی بر قیمت ارز اثرگذار هستند. آمارهای اقتصادی مثبت یا منفی می‌توانند تأثیر مستقیم بر تصویر بازار و انتظارات مردم داشته باشند. اگر آمارها خوب نباشد، تورم بالا خواهد رفت و افزایش قیمت ارز و طلا به صورت خودکار جبران‌کننده خواهد بود.
سلطانی زاده هشدار داد: همچنین خرید احتیاطی مردم می‌تواند اثر منفی بر بازار داشته باشد. بخشی از وضعیت بازار ارز نیز به صادرات و اثر تحریم‌ها بستگی دارد. اگر صادرات نفتی کشور، حتی در حد نیاز داخلی، انجام شود، می‌توان تا حد زیادی از افزایش شدید قیمت ارز جلوگیری کرد. افزایش درآمدهای نفتی به کشور، تخصیص ارز به کالاهای ضروری و تأمین مواد اولیه شرکت‌ها کمک می‌کند و چرخه اقتصادی کشور را تقویت می‌کند.
مشروح کامل این کافه خبر طی روزهای آینده منتشر می‌شود.
۲۲۳۲۲۹