تصمیم ایران برای حضورنیافتن در اجلاس شرم‌الشیخ را می‌توان یکی از نقاط بحث‌برانگیز در سیاست خارجی هفته‌های اخیر دانست. هرچند وزارت امور خارجه با تأکید بر بررسی‌های کارشناسی و مصالح ملی، این تصمیم را توجیه کرده، اما واقعیت آن است که در شرایط انسداد دیپلماتیک و انزوای نسبی ایران در صحنه بین‌المللی، حضور در چنین نشستی می‌توانست فرصتی برای ابتکار منطقه‌ای و بازسازی اعتبار گفت‌وگویی تهران باشد.

به گزارش خبرآنلاین، محمد ایرانی، سفیر پیشین کشورمان در کویت، لبنان و اردن، در گفت‌وگو با روزنامه شرق ، فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از رد این دعوت را  بررسی کرده است.

ایرانی گفت:
*ترامپ طرح ۲۰‌ماده‌ای را مطرح کرد که باعث توقف جنگ شد و ایران پیش‌تر از آن حمایت کرده و این ابتکار عمل هم شکل گرفت که به پیشنهاد ترامپ و میزبانی السیسی، تعدادی از سران کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای برای امضای این توافق در مصر حاضر شوند و عبدالفتاح السیسی هم به‌ عنوان رئیس‌جمهور مصر از مسعود پزشکیان دعوت کرد. ابتدا گمانه‌زنی درباره این دعوت مطرح بود. بعد تأیید شد چنین دعوتی در دستور کار است و وزیر خارجه مصر این دعوت‌نامه رسمی را به همتای خود یعنی آقای عراقچی ابلاغ کرده است که طبق گفته وزیر امور خارجه، به ‌دلیل حضورنیافتن آقای پزشکیان در این اجلاس، از مصر عذرخواهی شده است. بعدا از خود آقای عراقچی دعوت شده که در سطح وزیر امور خارجه، نماینده‌ای از ایران در این نشست حضور پیدا کند که در جواب عنوان داشته بعد از بررسی پاسخ خواهند داد و نهایتا اعلام شد که ایران حتی در سطح وزیر امور خارجه هم در این اجلاس حضور پیدا نخواهد کرد. آقای بقایی، سخنگوی وزارت خارجه هم در پاسخ به چرایی عدم حضور نماینده‌ای از ایران عنوان کرده که در نشست‌های درون و بیرون وزارت خارجه، تمام ابعاد و زوایای این مسئله بررسی شده است. در نهایت به این جمع‌بندی رسیدند که حضور ایران به مصلحت نیست. از این به بعد، تحلیل‌ها و تفسیرهای سیاسی و رسانه‌ای متنوعی وجود دارد و هر کارشناس و رسانه‌ای از زاویه سیاسی خود به این مسئله نگاه می‌کند.

*به نظر من باید بین حضور و بین مشارکت یک تفاوت قائل بشویم. ‌به این معنا که حضور ایران در اجلاس شرم‌الشیخ یک اتفاق مثبت می‌بود و اگر هیئتی از ایران، در هر سطحی در مصر حضور پیدا می‌کرد، یک فرصت می‌بود و تصور نمی‌کنم اتفاق خاصی هم برای ما می‌افتاد. اما مسئله مشارکت چیز دیگری است. مشارکت به این معناست که هیئتی از ایران به اجلاس شرم‌الشیخ برود و در تمام بحث‌ها و روندهای طرح ۲۰‌ماده‌ای ترامپ حضور فعال داشته باشد. اما ما می‌توانستیم به مصر برویم، در عین حضور فعال، خطوط قرمز و ملاحظات خودمان را به همه طرف‌ها اعلام کنیم، کمااینکه در بسیاری از نشست‌ها و اجلاس‌ها، ما سابقه چنین تحرکات دیپلماتیکی را داریم.

*اگر در اجلاس شرم‌الشیخ حضور پیدا می‌کردیم، تا حد بسیار زیادی می‌توانست به خروج ایران از بن‌بست دیپلماتیک کمک کند، به‌ویژه اینکه از ما رسما دعوت شده بود و این به معنای آن است که طرف‌های مقابل، اهمیت و وزن جمهوری اسلامی ایران را در معادلات منطقه‌ای به رسمیت شناخته‌اند. بنابراین جا داشت که ما هم از این فرصت استفاده می‌کردیم تا ضمن صحه بر این وزن و توانایی دیپلماتیک خود در معادلات منطقه‌ای، با هوشمندی و انعطاف، از فرصت ایجادشده در راستای منافع خود و خروج از شرایط کنونی استفاده کنیم.

23302