در ظاهر، خشکسالی مقصر اصلی ماجراست، اما روایت‌های مختلف نشان می‌دهد که مسئله فقط «کمبود بارش» نیست. هدررفت گسترده در شبکه‌های فرسوده، برداشت بی‌رویه از چاه‌ها، و همچنین نبود مدیریت هوشمند مصرف، در کنار هم بحرانی را ساخته‌اند که حالا حتی با بودجه‌های میلیاردی نیز به‌سختی کنترل می‌شود.
رکورد انسداد چاه‌های غیرمجاز شکست / درخواست ۱۱.۵ همت اعتبار برای انتقال آب سرانی
سید عقیل مرتضوی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی، در گفت‌وگو با خبرآنلاین با اشاره به کاهش محسوس ذخایر آبی استان اظهار کرد: اکنون فقط ۱۳ درصد ظرفیت مخازن سدهای استان آب دارد و عملاً ۸۷ درصد این منابع خالی است. وی این وضعیت را «غیرقابل‌قبول و نگران‌کننده» توصیف کرد.
به گفته مرتضوی، استان دارای هشت سد در حال بهره‌برداری است، اما کاهش بارندگی و افزایش مصرف، فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کرده است.
وی از ثبت رکورد جدید در انسداد چاه‌های غیرمجاز خبر داد و افزود: بیشترین تعداد انسداد از زمان تأسیس این شرکت در استان، ۲۶۰ حلقه در یک سال بوده، اما در سال گذشته توانستیم ۳۶۷ حلقه چاه غیرمجاز را شناسایی و مسدود کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همچنین درباره کنترل اضافه‌برداشت از چاه‌های مجاز توضیح داد: با مدیریت مصرف برق، در سال گذشته از برداشت حدود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب آب جلوگیری شد و این رقم در نیمه نخست امسال نیز به ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب رسیده است.
مرتضوی در بخش دیگری از سخنان خود به پروژه انتقال آب سرانی اشاره کرد و گفت: برای تکمیل این پروژه بزرگ به ۱۱.۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. در صورت تأمین ۴.۵ همت در فاز نخست، می‌توانیم ظرف دو سال و نیم آینده آبرسانی به شهرستان‌های شیروان و فاروج را به بهره‌برداری برسانیم. تاکنون ۸۰۰ میلیارد تومان تعهد مالی ایجاد شده که از این میزان، ۴۰۰ میلیارد تومان از طریق اوراق مرابحه و نقدی جذب شده است.
فرسودگی شبکه و بی‌آبی در ۱۱ روستای مرکز استان
محمدرضا موفق، فرماندار بجنورد نیز در گفت‌وگو با خبرآنلاین، بیان کرد: بیش از ۴۰ درصد شبکه انتقال آب در استان فرسوده است و همین مسئله در کنار خشکسالی و مصرف نادرست، یکی از عوامل اصلی هدررفت آب محسوب می‌شود.
به گفته وی، اکنون ۶۷ روستای مرکز استان با تنش آبی روبه‌رو هستند و در ۱۱ روستا شرایط از تنش گذشته و به بی‌آبی کامل رسیده است؛ به‌گونه‌ای که آبرسانی تنها از طریق تانکر سیار انجام می‌شود. او افزود: در برخی روستاها مشاهده کردیم که با مسدود کردن چاه‌ها و شیرهای غیرمجاز، مخازن به سرعت سرریز شد. این نشان می‌دهد مصرف درست تا چه اندازه می‌تواند مؤثر باشد.
فرماندار بجنورد از افزایش اعتبارات آبرسانی خبر داد و گفت: بودجه این بخش از ۹۲ میلیارد به ۲۰۹ میلیارد تومان ارتقا یافته و از محل ردیف ملی مدیریت بحران نیز ۳۳۰ میلیارد تومان به استان اختصاص یافته است. با این حال تأکید کرد که «اگر فرهنگ مصرف اصلاح نشود، حتی این اعتبارات نیز نمی‌تواند پاسخگوی شرایط سخت تغییر اقلیم باشد.»