تینا مزدکی_از ویندوز و آفیس گرفته تا کنسول‌های ایکس‌باکس، مایکروسافت امروز تقریباً هر چیزی را می‌فروشد؛ اما زمانی بود که حتی بقای ویندوز هم قطعی به نظر نمی‌رسید. در اواسط دهه‌ی ۱۹۸۰، این شرکت در همکاری با IBM روی سیستم‌عاملی به نام OS/2 کار می‌کرد؛ پروژه‌ای که قرار بود جایگزین DOS و حتی ویندوز شود. با وجود تحسین کاربران حرفه‌ای، OS/2 هیچ‌گاه نتوانست در بازار موفق شود. با این حال، یکی از نسخه‌های آن به‌طرز باورنکردنی‌ای شکست خورد و OS/2 for Mach 20، بدفروش‌ترین محصول تاریخ مایکروسافت را رقم زد
گزارش‌ها می‌گویند از این نسخه تنها ۱۱ عدد فروخته شد و از این میان ۸ نسخه بازگردانده شد. یعنی فقط سه نفر واقعاً آن را نگه داشتند، و طبق روایت یکی از مهندسان سابق مایکروسافت، او شخصاً با دو نفر از آن سه نفر صحبت کرده بود!
برای درک ماجرا باید به اواسط دهه‌ی ۸۰ برگردیم، زمانی که رایانه‌های شخصی در حال گسترش بودند، اما ارتقاء آن‌ها هزینه‌ی بالایی داشت. شرکت‌ها به‌دنبال راهی بودند تا بدون خرید سیستم‌های جدید، عملکرد را افزایش دهند. در این فضا، کارت‌های شتاب‌دهنده یا Turbo Cards به بازار آمدند؛ سخت‌افزارهایی که با اتصال به مادربرد، سرعت پردازنده را افزایش می‌دادند.
مایکروسافت با همین ایده کارت Mach 10 را معرفی کرد که پردازنده‌ی سریع‌تر 8086 داشت و می‌توانست برخی کارهای پردازشی را تسریع کند. با وجود قیمت بالا، این کارت توجه محدودی جلب کرد. با این حال، مایکروسافت تصمیم گرفت نسخه‌ی جدیدتری بسازد که همان Mach 20، مجهز به پردازنده‌ی 80286 و امکان ارتقاء حافظه از طریق کارت جانبی بود.
اما فروش Mach 20 هم چندان موفق نبود. با این وجود، مایکروسافت تصمیم گرفت نسخه‌ی مخصوصی از OS/2 را برای همین سخت‌افزار عرضه کند. تصمیمی که حالا به‌عنوان یکی از اشتباهات تاریخی این شرکت شناخته می‌شود. طبق روایت ریموند چن، یکی از مهندسان باسابقه‌ی مایکروسافت، تنها ۱۱ نسخه از این سیستم‌عامل فروخته شد و ۸ نسخه بلافاصله بازگشت داده شد.
او می‌گوید: «همکار من که پشتیبانی فنی OS/2 for Mach 20 را بر عهده داشت، تنها با دو نفر از سه خریدار واقعی تماس گرفته بود. احتمالاً همان‌ها بودند که محصول را پس ندادند!»
در آن دوران، استفاده از OS/2 نیاز به دانش فنی بالا داشت و بیشتر کاربران حتی نمی‌دانستند چگونه باید از آن استفاده کنند. به همین دلیل، بسیاری از خریداران پس از مواجهه با پیچیدگی سیستم، تصمیم به بازگرداندن آن گرفتند.
با این حال، خود OS/2 بعدها به‌عنوان یکی از نخستین سیستم‌عامل‌های ۳۲بیتی برای پردازنده‌های x86 شناخته شد و در نسخه‌ی ۲.۰، که IBM بدون مایکروسافت توسعه داد، به نقطه‌ی عطفی در تاریخ کامپیوتر تبدیل شد.
اما OS/2 for Mach 20 هرگز چنین سرنوشتی نداشت. نسخه‌ای محدود، مخصوص سخت‌افزاری خاص، که تنها در تاریخ مانده تا یادآور شود حتی غول‌هایی مثل مایکروسافت هم می‌توانند شکست‌هایی خیره‌کننده بخورند.
منبع: tomshardware
۲۲۷۳۲۳